Trẻ bị hạ thân nhiệt dưới 36°C có nguy hiểm không?
Chào bạn,
Khi thân nhiệt trẻ dưới 36°C, đó không còn là “mát” hay “lạnh thông thường” nữa — mà là hạ thân nhiệt, một tình trạng cần được đánh giá y khoa nghiêm túc. Ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh và dưới 1 tuổi, khả năng điều hòa thân nhiệt còn non nớt nên dễ rơi vào tình trạng này nếu tiếp xúc lạnh kéo dài, nhiễm trùng nặng, suy dinh dưỡng hoặc rối loạn chuyển hóa.
Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo và cách xử trí phù hợp.
Nguyên nhân phổ biến khiến trẻ bị hạ thân nhiệt
– Tiếp xúc môi trường lạnh kéo dài: Trẻ mặc quá mỏng, nằm trong phòng máy lạnh quá lạnh hoặc tắm lâu bằng nước mát — đặc biệt nguy hiểm ở trẻ sơ sinh.
– Nhiễm trùng nặng (nhiễm khuẩn huyết): Một số trẻ khi bị nhiễm trùng nghiêm trọng lại không sốt mà hạ thân nhiệt, do cơ thể suy kiệt, mất khả năng đáp ứng miễn dịch bình thường.
– Suy dinh dưỡng hoặc sinh non: Trẻ thiếu mỡ dưới da (lớp cách nhiệt tự nhiên) và dự trữ năng lượng thấp sẽ khó duy trì nhiệt độ cơ thể.
– Rối loạn nội tiết hoặc chuyển hóa: Như suy giáp bẩm sinh, hạ đường huyết — những tình trạng này làm chậm chuyển hóa, dẫn đến giảm sinh nhiệt.
– Tác dụng phụ của thuốc: Hiếm gặp hơn, nhưng một số thuốc an thần hoặc hạ sốt quá liều có thể ảnh hưởng đến trung tâm điều hòa thân nhiệt ở não.
Dấu hiệu cảnh báo cần đưa trẻ đi khám ngay
– Thân nhiệt đo được dưới 35,5°C, nhất là kèm theo li bì, khó đánh thức.
– Da tái nhợt, lạnh toát dù đã ủ ấm, môi tím hoặc thở nhanh, thở yếu.
– Bỏ bú, nôn trớ nhiều, co giật hoặc không phản ứng khi gọi.
– Nhịp tim chậm bất thường (<80 lần/phút ở trẻ sơ sinh).
– Hạ thân nhiệt kéo dài trên vài giờ dù đã ủ ấm đúng cách.
Tôi từng gặp nhiều ca trẻ nhập viện trong tình trạng hạ thân nhiệt do cha mẹ tưởng “chỉ lạnh thôi”, nhưng thực chất là nhiễm trùng huyết — nếu không can thiệp kịp thời có thể đe dọa tính mạng.
Cách xử trí ban đầu tại nhà khi trẻ bị hạ thân nhiệt nhẹ
– Ủ ấm từ từ: Dùng khăn ấm (không nóng), ôm trẻ vào lòng, mặc thêm lớp áo mỏng, đội mũ (vì trẻ mất nhiệt nhiều qua đầu). Tránh chườm nóng trực tiếp hay dùng nước quá nóng — có thể gây bỏng hoặc sốc nhiệt.
– Cho bú mẹ hoặc uống sữa ấm: Cung cấp năng lượng giúp cơ thể sinh nhiệt. Với trẻ lớn, có thể cho uống nước đường ấm nếu nghi ngờ hạ đường huyết.
– Theo dõi sát thân nhiệt mỗi 15–30 phút: Nếu sau 1–2 giờ ủ ấm mà nhiệt độ vẫn dưới 36°C hoặc trẻ có dấu hiệu lơ mơ — cần đến cơ sở y tế ngay.
– Không dùng thuốc hạ sốt: Vì trẻ không sốt, việc dùng paracetamol hay ibuprofen là không cần thiết và có thể gây hại.
Phòng ngừa hạ thân nhiệt ở trẻ như thế nào?
– Giữ ấm hợp lý: Đặc biệt với trẻ sơ sinh — mặc đủ lớp, đội mũ khi trời lạnh, tránh gió lùa. Nhiệt độ phòng lý tưởng là 24–26°C.
– Không tắm quá lâu hoặc bằng nước lạnh: Thời gian tắm không quá 5–7 phút, lau khô ngay sau khi tắm.
– Theo dõi sức khỏe tổng quát: Trẻ suy dinh dưỡng, sinh non cần được chăm sóc đặc biệt và theo dõi định kỳ.
– Đừng chủ quan khi trẻ “không sốt”: Trong một số bệnh nặng, hạ thân nhiệt lại là dấu hiệu đáng lo hơn cả sốt cao.
Hạ thân nhiệt ở trẻ dưới 36°C không phải là hiện tượng bình thường, nhất là khi kèm theo thay đổi tri giác, bỏ bú hay da lạnh tái. Đây có thể là biểu hiện của một bệnh lý nghiêm trọng tiềm ẩn. Bạn đừng chần chừ — hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được đánh giá toàn diện, bao gồm xét nghiệm máu, đường huyết và chức năng tuyến giáp nếu cần.
Phòng luôn tốt hơn chữa, nhưng phát hiện sớm lại quan trọng hơn cả.
