Thủy đậu ở trẻ em có nguy hiểm không và cách chăm sóc thế nào?

Con em mới 4 tuổi, dạo này trên da cháu xuất hiện nhiều nốt đỏ nhỏ, sau đó thành mụn nước và cháu gãi liên tục. em nghe hàng xóm nói có thể là thủy đậu, nhưng không biết có cần đưa đi khám ngay không hay chỉ cần chăm sóc ở nhà. Liệu bệnh này có để lại sẹo hay biến chứng gì không?

Chuyên viên tư vấn

Chào bạn,

Thủy đậu ở trẻ em thường là bệnh lành tính, do virus Varicella-Zoster gây ra, nhưng nếu không chăm sóc đúng cách, bé có thể gặp biến chứng như bội nhiễm da, viêm phổi hoặc thậm chí viêm não. Tuy nhiên, đa số trường hợp sẽ tự khỏi trong 7–10 ngày nếu được theo dõi và chăm sóc phù hợp.

Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, cách xử trí tại nhà và khi nào cần đưa trẻ đi khám — dựa trên kinh nghiệm lâm sàng của tôi với hàng trăm ca thủy đậu mỗi năm.

Nguyên nhân và đặc điểm của thủy đậu ở trẻ em

Thủy đậu là bệnh truyền nhiễm cấp tính, rất dễ lây qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch từ mụn nước. Một số đặc điểm quan trọng bạn cần biết:

– Do virus Varicella-Zoster (VZV), cùng họ với virus gây zona thần kinh.
– Trẻ chưa tiêm vắc xin thủy đậu hoặc chưa từng mắc bệnh sẽ có nguy cơ cao.
– Thời gian ủ bệnh khoảng 10–21 ngày; sau đó trẻ bắt đầu sốt nhẹ, mệt mỏi, rồi nổi ban.
– Ban thủy đậu tiến triển qua 3 giai đoạn: nốt đỏ → mụn nước → vảy khô, thường mọc rải rác toàn thân, kể cả niêm mạc miệng, mắt.

Dấu hiệu cảnh báo biến chứng – khi nào cần đi khám ngay?

Mặc dù đa số trẻ hồi phục tốt, nhưng bạn nên đưa con đến cơ sở y tế nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu sau:

– Sốt cao > 39°C kéo dài hơn 4 ngày.
– Mụn nước sưng to, mưng mủ, đau nhức (dấu hiệu bội nhiễm vi khuẩn).
– Trẻ li bì, nôn nhiều, co giật hoặc khó thở.
– Ban lan rộng vào mắt, miệng gây khó ăn, mất nước.
– Trẻ có bệnh nền như suy giảm miễn dịch, đang dùng corticoid.

Trong phòng khám, tôi từng gặp không ít trường hợp phụ huynh chủ quan để trẻ gãi mạnh, dẫn đến nhiễm trùng da nặng phải dùng kháng sinh — điều hoàn toàn có thể tránh được nếu can thiệp sớm.

Cách chăm sóc trẻ bị thủy đậu tại nhà an toàn và hiệu quả

Mục tiêu chính là giảm ngứa, hạ sốt, ngăn bội nhiễm và giữ vệ sinh. Bạn có thể làm như sau:

– Giữ da sạch: Tắm nhanh bằng nước ấm pha chút lá kinh giới hoặc dung dịch sát khuẩn nhẹ (như chlorhexidine loãng), tránh chà xát.
– Cắt ngắn móng tay, cho trẻ mang bao tay (nếu còn nhỏ) để hạn chế gãi.
– Mặc quần áo rộng, thấm hút tốt, ưu tiên chất liệu cotton.
– Dùng thuốc theo chỉ định: Paracetamol hạ sốt (không dùng aspirin!), thuốc bôi kháng histamine hoặc calamine để giảm ngứa.
– Bổ sung đủ nước và dinh dưỡng: Nên cho trẻ ăn cháo, súp mềm nếu có tổn thương trong miệng.

Lưu ý: Không tự ý bôi các loại lá, mật ong, hoặc thuốc kháng sinh lên da — điều này có thể làm tình trạng nặng hơn.

Phòng ngừa thủy đậu: Vắc xin là biện pháp hiệu quả nhất

Hiện nay, vắc xin thủy đậu đã được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng và tiêm dịch vụ. Lịch tiêm khuyến cáo:

– Mũi 1: Khi trẻ đủ 12 tháng tuổi.
– Mũi 2: Cách mũi 1 ít nhất 3 tháng (nếu tiêm trước 13 tuổi) hoặc 1 tháng (nếu tiêm sau 13 tuổi).

Vắc xin giúp giảm tới 90% nguy cơ mắc bệnh, và nếu có mắc thì triệu chứng cũng nhẹ hơn, ít biến chứng. Trong thực tế, gần như tất cả ca thủy đậu nặng mà tôi tiếp nhận đều ở trẻ chưa tiêm vắc xin.

Thủy đậu ở trẻ em tuy phổ biến và thường tự khỏi, nhưng không nên xem nhẹ. Việc chăm sóc đúng cách ngay từ những ngày đầu sẽ giúp trẻ giảm khó chịu, tránh sẹo và ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng. Đặc biệt, tiêm vắc xin đầy đủ là cách bảo vệ tốt nhất cho con bạn — và cả cộng đồng xung quanh.

Nếu bạn còn băn khoăn về tình trạng cụ thể của bé, đừng ngần ngại đưa trẻ đi khám để được đánh giá trực tiếp. Sức khỏe của trẻ luôn đáng để chúng ta cẩn trọng!