Thuốc trị viêm tai có tác dụng không?
Chào bạn,
Viêm tai — đặc biệt ở trẻ nhỏ — là tình trạng khá phổ biến và thường do nhiễm trùng (vi khuẩn hoặc virus) gây ra. Việc lựa chọn thuốc phụ thuộc hoàn toàn vào loại viêm tai (ngoài, giữa hay trong), mức độ nghiêm trọng và đối tượng bệnh nhân (trẻ em hay người lớn). Không phải trường hợp nào cũng cần dùng kháng sinh, và việc tự ý dùng thuốc nhỏ tai có thể làm trầm trọng thêm tổn thương nếu màng nhĩ đã thủng.
Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn để bạn hiểu cách xử trí phù hợp và an toàn.
Nguyên nhân và các dạng viêm tai thường gặp
– Viêm tai ngoài: Thường do vi khuẩn (Pseudomonas, Staphylococcus) hoặc nấm xâm nhập khi tai ẩm ướt (bơi lội, ngoáy tai). Biểu hiện: ngứa, đau tăng khi kéo vành tai, sưng ống tai.
– Viêm tai giữa cấp: Hay gặp ở trẻ dưới 5 tuổi, do vi khuẩn/virus từ mũi họng lan lên qua vòi nhĩ. Triệu chứng: đau tai dữ dội, sốt, khó ngủ, đôi khi chảy mủ nếu màng nhĩ vỡ.
– Viêm tai giữa thanh dịch: Dịch ứ sau màng nhĩ mà không có dấu hiệu nhiễm trùng rõ rệt — thường gây ù tai, nghe kém, ít đau.
– Viêm tai trong: Hiếm hơn, liên quan đến rối loạn tiền đình — gây chóng mặt, mất thăng bằng, buồn nôn.
Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay
– Trẻ dưới 6 tháng tuổi bị đau tai kèm sốt.
– Đau tai kéo dài > 48 giờ không đỡ dù đã dùng thuốc giảm đau.
– Chảy mủ hoặc dịch có mùi hôi từ tai.
– Sốt cao (>39°C), nôn, co giật, hoặc trẻ lơ mơ.
– Mất thính lực đột ngột hoặc chóng mặt dữ dội (ở người lớn).
Tôi từng gặp nhiều phụ huynh tự nhỏ thuốc kháng sinh vào tai con khi chưa biết màng nhĩ có thủng hay không — điều này có thể gây độc cho tai trong và ảnh hưởng vĩnh viễn đến thính giác.
Các nhóm thuốc thường được sử dụng theo từng loại viêm tai
– Thuốc giảm đau/ hạ sốt: Paracetamol hoặc ibuprofen — giúp kiểm soát cơn đau và sốt, đặc biệt trong 24–48 giờ đầu của viêm tai giữa.
– Thuốc nhỏ tai kháng sinh + corticosteroid: Chỉ dùng khi màng nhĩ còn nguyên vẹn, thường cho viêm tai ngoài (ví dụ: ciprofloxacin/dexamethasone).
– Kháng sinh đường uống: Được chỉ định khi nghi ngờ nhiễm trùng do vi khuẩn (trẻ <2 tuổi, sốt cao, đau dữ dội). Amoxicillin là lựa chọn đầu tay; nếu dị ứng, có thể thay bằng cephalosporin thế hệ 2–3.
– Thuốc thông vòi nhĩ hoặc kháng histamine: Đôi khi được dùng hỗ trợ trong viêm tai giữa thanh dịch, nhưng hiệu quả còn tranh cãi.
– Không dùng thuốc nhỏ tai chứa neomycin, gentamicin… nếu nghi ngờ thủng màng nhĩ — vì chúng có thể gây điếc thần kinh.
Hướng dẫn chăm sóc và phòng ngừa tái phát
– Giữ tai khô: Tránh để nước vào tai khi tắm/gội; không ngoáy tai bằng tăm bông.
– Điều trị triệt để viêm mũi họng: Vì đây là “cửa ngõ” gây viêm tai giữa ở trẻ.
– Cho trẻ bú mẹ đủ 6 tháng đầu đời: Giúp tăng miễn dịch, giảm nguy cơ viêm tai.
– Tránh khói thuốc lá: Là yếu tố nguy cơ mạnh làm tăng tần suất và mức độ nặng của viêm tai.
– Theo dõi sát sau 48–72 giờ: Nếu không cải thiện, cần tái khám để đánh giá lại — có thể cần nội soi tai hoặc đo nhĩ lượng đồ.
Viêm tai không phải lúc nào cũng cần kháng sinh, và việc dùng sai thuốc — đặc biệt là thuốc nhỏ tai — có thể gây hại nhiều hơn lợi. Với trẻ nhỏ, triệu chứng đau tai thường là biểu hiện đầu tiên của viêm tai giữa, và phần lớn trường hợp sẽ tự khỏi trong vài ngày nếu được theo dõi đúng cách. Tuy nhiên, bạn nên đưa con đi khám chuyên khoa Tai – Mũi – Họng để được chẩn đoán chính xác trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào. Điều trị sớm và đúng sẽ giúp tránh biến chứng như thủng màng nhĩ, xơ hóa tai giữa hoặc suy giảm thính lực lâu dài.
