Thuốc nhiệt miệng cho bé?

Chào bạn,

Nhiệt miệng ở trẻ nhỏ khá phổ biến và thường lành tính, nhưng do bé còn nhỏ nên việc dùng thuốc cần hết sức thận trọng. Đa phần các trường hợp nhiệt miệng ở trẻ dưới 5 tuổi là do tổn thương niêm mạc (cắn trúng, thức ăn cứng), nhiễm virus (như herpes simplex) hoặc thiếu vi chất (kẽm, vitamin B12). Tuy nhiên, không nên tự ý dùng thuốc – đặc biệt là thuốc kháng sinh, corticoid hay thuốc giảm đau dạng uống – khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

Dưới đây là những thông tin chuyên môn giúp bạn hiểu rõ hơn và xử trí đúng cách:

Nguyên nhân phổ biến gây nhiệt miệng ở trẻ nhỏ

– Tổn thương cơ học: Bé cắn vào má/lưỡi khi chơi, ăn đồ cứng hoặc dùng bàn chải đánh răng quá mạnh.

– Nhiễm virus: Đặc biệt là virus herpes simplex type 1 – có thể gây loét miệng đơn độc hoặc kèm sốt, nổi hạch.

– Thiếu vi chất dinh dưỡng: Thiếu kẽm, sắt, vitamin B2, B6, B12 làm niêm mạc miệng dễ tổn thương và chậm lành.

– Rối loạn miễn dịch nhẹ: Một số trẻ có phản ứng viêm quá mức với kích thích nhỏ, dẫn đến loét tái phát.

– Ảnh hưởng sau sốt virus: Nhiều bé bị loét miệng vài ngày sau khi hết sốt, do hệ miễn dịch suy giảm tạm thời.

Dấu hiệu cảnh báo cần đưa bé đi khám ngay

– Loét miệng kéo dài trên 10–14 ngày không lành.

– Bé sốt cao (>38.5°C), mệt lả, bỏ uống nước, có dấu hiệu mất nước (khô môi, tiểu ít).

– Nốt loét lan rộng, xuất hiện ở môi ngoài, da quanh miệng hoặc vùng sinh dục.

– Bé đau quá mức, không chịu nuốt nước bọt, chảy dãi liên tục.

– Có tiền sử loét miệng tái phát nhiều lần trong năm (≥3 lần).

Cách chăm sóc và giảm đau an toàn tại nhà cho bé

– Vệ sinh miệng nhẹ nhàng: Dùng gạc mềm thấm nước muối sinh lý 0.9% lau nhẹ vùng loét 2–3 lần/ngày (tránh chà xát).

– Giảm đau bằng gel bôi không kê đơn: Chỉ chọn sản phẩm dành riêng cho trẻ em, chứa thành phần như lidocain loãng, choline salicylate (tránh benzocain ở trẻ dưới 2 tuổi vì nguy cơ methemoglobin máu).

– Cho bé uống nhiều nước mát, ăn cháo loãng, sữa, sinh tố – tránh đồ chua, cay, nóng hoặc nhiều đường.

– Bổ sung kẽm và vitamin nhóm B: Nếu nghi ngờ thiếu vi chất, có thể dùng siro kẽm (theo liều lượng theo cân nặng) trong 7–10 ngày, nhưng nên tham vấn bác sĩ trước.

– Không dùng mật ong, tỏi, rau diếp cá giã… bôi trực tiếp: Dù dân gian hay truyền tai, những cách này có thể gây kích ứng nặng hơn hoặc nhiễm khuẩn thứ phát.

Khi nào cần dùng thuốc kê đơn?

Tôi thường chỉ kê thuốc nếu:

– Xác định rõ nguyên nhân virus (ví dụ: acyclovir dạng bôi hoặc uống trong 48 giờ đầu nếu nghi herpes).

– Loét do thiếu kẽm/vitamin – sẽ bổ sung liều điều trị ngắn ngày.

– Viêm loét nặng, có nguy cơ bội nhiễm – có thể dùng gel sát khuẩn nhẹ như chlorhexidine 0.1% (dành cho trẻ >3 tuổi, dưới sự giám sát).

Lưu ý: Tuyệt đối không dùng kháng sinh toàn thân nếu không có bằng chứng nhiễm khuẩn – vì nhiệt miệng đa số do virus hoặc vô khuẩn.

Nhiệt miệng ở trẻ nhỏ thường tự khỏi trong 5–10 ngày nếu được chăm sóc đúng cách. Điều quan trọng nhất không phải là “thuốc đặc trị”, mà là giảm đau để bé đủ sức ăn uống, giữ vệ sinh miệng và theo dõi sát diễn tiến. Nếu bé dưới 2 tuổi, lần đầu bị loét miệng hoặc có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, bạn nên đưa con đi khám để loại trừ các nguyên nhân nghiêm trọng hơn – như tay-chân-miệng, viêm niêm mạc do bệnh hệ thống, hay rối loạn miễn dịch.

Bạn đừng quá lo lắng, nhưng cũng đừng chủ quan. Hãy ưu tiên sự an toàn hơn là “chữa nhanh” bằng mọi giá.