Thóp trẻ sơ sinh bị lõm có nguy hiểm không?
Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo lắng của bạn khi thấy thóp của con có vẻ bất thường. Thóp trẻ sơ sinh bị lõm có thể là dấu hiệu sinh lý bình thường, nhưng cũng có thể cảnh báo tình trạng mất nước hoặc suy dinh dưỡng – đặc biệt nếu đi kèm các triệu chứng khác. Hãy cùng tôi tìm hiểu kỹ hơn để bạn yên tâm và biết cách xử trí phù hợp.
Nguyên nhân khiến thóp trẻ sơ sinh bị lõm
Thóp (fontanelle) là vùng mềm trên đầu trẻ sơ sinh, nơi các xương sọ chưa liền lại hoàn toàn. Bình thường, thóp trước (thóp lớn) sẽ phẳng hoặc hơi lõm nhẹ khi trẻ nằm yên. Tuy nhiên, nếu thóp lõm sâu rõ rệt, có thể do:
– Mất nước: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Khi cơ thể thiếu nước, áp lực nội sọ giảm, khiến thóp lõm xuống.
– Suy dinh dưỡng hoặc cân nặng tăng chậm: Trẻ thiếu chất, đặc biệt là protein và năng lượng, có thể dẫn đến teo mô dưới da và làm thóp trông lõm hơn.
– Tư thế nằm: Đôi khi, thóp chỉ trông lõm khi trẻ nằm nghiêng hoặc khóc dữ dội, nhưng trở lại bình thường khi đổi tư thế.
– Rối loạn điện giải hoặc nhiễm trùng nặng: Hiếm gặp hơn, nhưng có thể xảy ra trong các trường hợp bệnh nặng kèm sốt cao, nôn nhiều, tiêu chảy.
Dấu hiệu cảnh báo cần đưa trẻ đi khám ngay
Bạn nên đưa bé đến bác sĩ nhi khoa nếu thóp lõm đi kèm bất kỳ dấu hiệu sau:
– Miệng khô, ít nước mắt khi khóc, tã ướt ít hơn 6 lần/ngày → dấu hiệu mất nước rõ rệt.
– Trẻ mệt lả, khó đánh thức, bỏ bú hoặc bú rất ít.
– Da nhăn nheo, mắt trũng sâu, thóp lõm sâu ngay cả khi trẻ đang nằm ngửa yên tĩnh.
– Sốt cao, nôn liên tục, tiêu chảy kéo dài trên 24 giờ.
Lưu ý: Nếu thóp lõm nhưng trẻ vẫn vui chơi, bú đều, tiểu đủ và tăng cân tốt — khả năng cao là không đáng lo.
Cách xử trí và phòng ngừa tại nhà
Nếu nghi ngờ mất nước nhẹ, bạn có thể:
– Cho trẻ bú mẹ thường xuyên hơn (mỗi 1–2 giờ), hoặc bổ sung sữa công thức đúng cữ nếu nuôi bằng sữa ngoài.
– Không tự ý cho uống oresol hoặc nước lọc ở trẻ dưới 6 tháng nếu không có chỉ định — điều này có thể gây rối loạn điện giải.
– Theo dõi sát số lần tiểu, tinh thần và cân nặng của bé trong 24–48 giờ.
– Giữ môi trường mát mẻ, tránh để trẻ ra mồ hôi quá nhiều hoặc bị say nắng.
Với trẻ lớn hơn 6 tháng đã ăn dặm, có thể bổ sung oresol theo hướng dẫn nếu có tiêu chảy, nhưng luôn tham vấn bác sĩ trước.
Khi nào thóp lõm là bình thường?
Trong thực tế lâm sàng, tôi gặp khá nhiều phụ huynh lo lắng về thóp lõm, nhưng hóa ra chỉ là biến thể sinh lý. Thóp có thể:
– Hơi lõm nhẹ khi trẻ nằm nghiêng hoặc vừa khóc xong.
– Nhìn “trũng” hơn ở những bé gầy, da mỏng hoặc đầu nhỏ.
– Thay đổi độ phồng/lõm theo nhịp thở hoặc mạch đập — điều này hoàn toàn bình thường nếu không kèm triệu chứng bất thường.
Điều quan trọng là đánh giá tổng thể, chứ không chỉ nhìn vào thóp.
Thóp trẻ sơ sinh bị lõm không tự động đồng nghĩa với bệnh lý, nhưng cũng không nên chủ quan nếu có dấu hiệu mất nước hoặc suy kiệt. Trong đa số trường hợp, nguyên nhân lành tính — nhưng nếu bạn cảm thấy “có gì đó không ổn”, hãy tin vào trực giác làm cha mẹ và đưa bé đi khám.
Tôi luôn khuyên: “Khi nghi ngờ, hãy kiểm tra — vì sức khỏe trẻ sơ sinh không bao giờ là chuyện nhỏ.” Một lần thăm khám ngắn có thể giúp bạn yên tâm trọn vẹn, hoặc phát hiện sớm vấn đề để can thiệp kịp thời.
