Sốt xuất huyết ở trẻ có nguy hiểm không và khi nào cần đi viện?

Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo lắng của bạn lúc này. Sốt xuất huyết ở trẻ là một bệnh nhiễm vi-rút do muỗi vằn truyền, có thể diễn tiến từ nhẹ đến nặng — thậm chí đe dọa tính mạng nếu không được theo dõi và xử trí kịp thời. Dù không có thuốc đặc trị, nhưng nếu phát hiện sớm và chăm sóc đúng cách, đa số trẻ sẽ hồi phục hoàn toàn trong vòng 7–10 ngày.

Nguyên nhân và đặc điểm của sốt xuất huyết ở trẻ

Sốt xuất huyết do vi-rút Dengue gây ra, lây qua muỗi Aedes aegypti (muỗi vằn) — loài muỗi hoạt động mạnh vào sáng sớm và chiều muộn. Trẻ em, đặc biệt là dưới 15 tuổi, là nhóm có nguy cơ cao vì hệ miễn dịch chưa hoàn thiện và dễ mất nước khi sốt cao.

Một số đặc điểm khiến bệnh ở trẻ dễ diễn tiến nặng hơn người lớn:
– Trẻ khó diễn đạt triệu chứng (như đau bụng, chóng mặt).
– Dễ mất nước do nôn ói, chán ăn.
– Giai đoạn nguy hiểm thường rơi vào 24–48 giờ sau khi hạ sốt, chứ không phải lúc sốt cao nhất — điều này khiến nhiều phụ huynh chủ quan.

Dấu hiệu nhận biết sốt xuất huyết ở trẻ

Giai đoạn sốt (ngày 1–5):
– Sốt cao đột ngột (39–40°C), khó hạ dù dùng thuốc.
– Đau đầu, đau sau hốc mắt, đau cơ – khớp (nên còn gọi là “sốt dengue xương gãy”).
– Trẻ mệt mỏi, quấy khóc, chán ăn, buồn nôn hoặc nôn.
– Phát ban: thường xuất hiện từ ngày thứ 3–5, dạng chấm đỏ hoặc mảng da xung huyết.

Giai đoạn nguy hiểm (ngày 3–7, đặc biệt sau khi sốt giảm):
– Đau bụng dữ dội vùng hạ sườn phải hoặc quanh rốn.
– Nôn liên tục, không uống được nước.
– Chảy máu: chảy máu cam, chảy máu chân răng, nôn ra máu, đi phân đen.
– Trẻ lừ đừ, tay chân lạnh, da nổi vân tím, tiểu ít — dấu hiệu cảnh báo sốc do thoát huyết tương.

Khi nào cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay?

Bạn nên đưa con đi khám ngay lập tức nếu thấy bất kỳ dấu hiệu cảnh báo nào sau:
– Trẻ mệt lả, khó đánh thức, li bì hoặc kích thích bất thường.
– Đau bụng dữ dội hoặc nôn ói liên tục.
– Chảy máu bất thường (mũi, nướu, nôn máu, đi ngoài phân đen).
– Tiểu ít hoặc không tiểu trong 6–8 giờ.
– Tay chân lạnh, da nổi vân tím, mạch nhanh – yếu.

Đặc biệt, ngày thứ 3–5 của bệnh là thời điểm cần theo dõi sát nhất, kể cả khi trẻ đã hết sốt.

Hướng dẫn chăm sóc trẻ bị sốt xuất huyết tại nhà

Nếu trẻ chỉ có triệu chứng nhẹ và được bác sĩ cho theo dõi ngoại trú, bạn có thể chăm sóc như sau:

– Bù đủ nước: Cho trẻ uống nhiều nước, oresol, nước dừa, súp loãng. Tránh nước có gas, nước ngọt, sữa đặc.
– Hạ sốt đúng cách: Chỉ dùng paracetamol theo liều lượng theo cân nặng. Tuyệt đối không dùng aspirin, ibuprofen vì làm tăng nguy cơ xuất huyết.
– Theo dõi sát: Đo nhiệt độ, đếm lần tiểu, quan sát tinh thần và dấu hiệu chảy máu mỗi 4–6 giờ.
– Không tự ý truyền dịch tại nhà: Việc truyền dịch không đúng chỉ định có thể gây phù phổi, suy tim.

Cách phòng ngừa sốt xuất huyết cho trẻ

Hiện đã có vắc-xin Dengue được khuyến cáo cho trẻ từ 4–16 tuổi sống trong vùng lưu hành dịch, nhưng hiệu quả phụ thuộc vào tiền sử phơi nhiễm vi-rút. Ngoài ra, biện pháp phòng bệnh chủ yếu vẫn là ngăn muỗi đốt và diệt lăng quăng:
– Cho trẻ mặc áo dài tay, quần dài vào sáng sớm và chiều tối.
– Ngủ mùng kể cả ban ngày.
– Dọn dẹp vật chứa nước đọng (lu, chậu, lọ hoa, vỏ lon…).
– Dùng kem chống muỗi chứa DEET, picaridin hoặc tinh dầu sả – khuynh diệp (với trẻ >6 tháng).

Sốt xuất huyết ở trẻ có thể diễn tiến nhanh và âm thầm. Nhiều phụ huynh nghĩ “hết sốt là khỏi”, nhưng giai đoạn nguy hiểm lại bắt đầu khi sốt lui. Vì vậy, đừng chủ quan — hãy theo dõi sát và đưa trẻ đi viện ngay khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Trong phòng khám, tôi từng gặp không ít ca sốc dengue ở trẻ chỉ vì gia đình đợi “xem thêm một ngày nữa”. Phòng bệnh luôn tốt hơn điều trị, và phát hiện sớm chính là chìa khóa để tránh biến chứng nặng.