Nôn ói ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm không?
Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo lắng của bạn khi thấy con nôn ói – đặc biệt là ở giai đoạn sơ sinh, khi cơ thể bé còn non nớt và dễ tổn thương. Trong đa số trường hợp, nôn ói ở trẻ sơ sinh là hiện tượng sinh lý lành tính, liên quan đến hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện. Tuy nhiên, một số tình huống lại cảnh báo bệnh lý cần can thiệp y tế kịp thời.
Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn để bạn có thể phân biệt được đâu là biểu hiện bình thường, đâu là dấu hiệu nguy hiểm – từ đó chăm sóc con an toàn và đúng cách.
Nguyên nhân thường gặp gây nôn ói ở trẻ sơ sinh
– Trào ngược dạ dày – thực quản sinh lý: Do van tâm vị (cơ nối giữa thực quản và dạ dày) của trẻ còn yếu, sữa dễ trào ngược lên khi bú no hoặc thay đổi tư thế đột ngột. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất và thường tự cải thiện khi bé được 6–12 tháng tuổi.
– Nuốt quá nhiều không khí khi bú: Dù bú mẹ hay bú bình, nếu bé ngậm ti không đúng cách hoặc bú vội, lượng khí nuốt vào sẽ làm dạ dày căng, gây nôn trớ.
– Dị ứng hoặc không dung nạp protein sữa bò: Một số trẻ phản ứng với thành phần trong sữa công thức (hoặc qua sữa mẹ nếu mẹ ăn nhiều sản phẩm từ sữa), dẫn đến nôn kèm theo tiêu chảy, phát ban hoặc quấy khóc.
– Nhiễm trùng đường tiêu hóa: Virus (như rotavirus) hoặc vi khuẩn có thể gây nôn kèm sốt, tiêu chảy, mất nước – đặc biệt nguy hiểm ở trẻ dưới 3 tháng.
– Các bất thường bẩm sinh hiếm gặp: Như hẹp môn vị (nôn vọt mạnh sau mỗi cữ bú, thường xuất hiện từ tuần thứ 3–6), teo thực quản, hoặc lồng ruột – đều cần chẩn đoán và điều trị ngoại khoa.
Dấu hiệu cảnh báo cần đưa trẻ đi khám ngay
Bạn nên đưa bé đến cơ sở y tế nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu sau:
– Nôn vọt (nôn thành tia), đặc biệt sau mỗi lần bú và ngày càng nặng hơn.
– Nôn dịch xanh, vàng hoặc có máu – có thể gợi ý tắc ruột hoặc xuất huyết tiêu hóa.
– Bé bỏ bú, mệt lả, ít tiểu (<6 lần/ngày), khô môi, thóp trũng – dấu hiệu mất nước nghiêm trọng.
– Sốt cao trên 38°C ở trẻ dưới 3 tháng tuổi, kèm nôn ói – có thể là nhiễm trùng toàn thân.
– Quấy khóc dữ dội, co gối, bụng chướng – nghi ngờ lồng ruột, một cấp cứu ngoại khoa.
Cách xử trí và phòng ngừa nôn ói sinh lý ở trẻ sơ sinh
– Vỗ ợ hơi đúng cách sau mỗi cữ bú: Bế bé thẳng đứng, áp ngực vào vai bạn, vỗ nhẹ lưng từ dưới lên trên trong 5–10 phút.
– Chia nhỏ cữ bú: Thay vì cho bú no một lần, hãy cho bé bú ít hơn nhưng tăng số lần – giúp giảm áp lực lên dạ dày.
– Giữ tư thế đầu cao sau bú: Tránh đặt bé nằm ngay sau khi ăn; nên giữ nghiêng nhẹ 15–30 phút.
– Kiểm tra núm vú bình sữa: Nếu lỗ quá to, sữa chảy nhanh khiến bé nuốt vội; nếu quá nhỏ, bé dễ nuốt nhiều khí.
– Mẹ cho con bú nên theo dõi chế độ ăn: Tránh sữa bò, đậu nành, hải sản nếu nghi ngờ dị ứng qua sữa mẹ.
Khi nào cần can thiệp y tế chuyên sâu?
Nếu nôn ói kéo dài trên 24 giờ, tái phát nhiều ngày, hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường như đã nêu, bạn cần cho bé đi khám nhi khoa. Bác sĩ có thể chỉ định siêu âm bụng (để loại trừ hẹp môn vị), xét nghiệm phân (nếu nghi nhiễm trùng), hoặc đánh giá dinh dưỡng tổng thể. Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bé bị chẩn đoán muộn hẹp môn vị chỉ vì phụ huynh nghĩ “trẻ nào cũng trớ” – dẫn đến mất nước nặng và phải phẫu thuật cấp cứu.
Nôn ói ở trẻ sơ sinh phần lớn là sinh lý và tự hết theo thời gian, nhưng bạn đừng chủ quan nếu triệu chứng thay đổi tính chất hoặc kèm dấu hiệu bất thường. Hãy quan sát kỹ – ghi lại tần suất, màu sắc, lượng nôn và phản ứng của bé. Sự nhạy bén của cha mẹ chính là “lá chắn” đầu tiên bảo vệ sức khỏe non nớt của con. Nếu nghi ngờ, đừng ngại đưa bé đi khám sớm – can thiệp kịp thời luôn mang lại kết quả tốt nhất.
