Tay chân miệng do đâu gây ra?
Chào bạn,
Bệnh tay chân miệng ở trẻ em phần lớn là do các chủng virus thuộc nhóm Enterovirus gây ra, phổ biến nhất là Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71 (EV71). Đây là những virus lây lan rất nhanh qua đường tiêu hóa, tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ mũi, họng, nước bọt hoặc dịch từ các nốt phỏng của người bệnh.
Nguyên nhân chính gây bệnh tay chân miệng
– Virus đường ruột (Enterovirus): Chiếm hơn 90% các ca bệnh, đặc biệt là Coxsackievirus A16 (gây thể nhẹ) và EV71 (gây thể nặng, có thể dẫn đến biến chứng thần kinh).
– Lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp: Trẻ chạm tay vào bề mặt dính virus (đồ chơi, tay nắm cửa, khăn lau…) rồi đưa lên miệng, mũi hoặc mắt.
– Lây qua đường hô hấp: Hít phải giọt bắn từ người bệnh khi ho, hắt hơi.
– Lây qua phân: Virus có thể tồn tại trong phân người bệnh đến vài tuần sau khi triệu chứng đã hết, nên nguy cơ lây lan vẫn còn nếu vệ sinh không kỹ.
– Môi trường tập thể: Trẻ đi nhà trẻ, mẫu giáo có nguy cơ cao do tiếp xúc gần và thói quen mút tay, chưa ý thức rửa tay.
Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay
– Sốt cao liên tục trên 39°C, không hạ sau dùng thuốc.
– Trẻ quấy khóc liên tục, khó ngủ, giật mình chới với (dấu hiệu tổn thương thần kinh).
– Nôn ói nhiều, bỏ ăn, bỏ bú, mệt lả.
– Thở nhanh, tim đập nhanh, da nổi vằn – đây có thể là dấu hiệu suy tuần hoàn.
– Yếu tay chân, run rẩy, co giật.
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều ca trẻ nhập viện muộn do phụ huynh chủ quan nghĩ chỉ là “lở miệng thông thường”. Trên thực tế, biến chứng thần kinh do EV71 có thể diễn tiến rất nhanh trong 24–48 giờ, nên theo dõi sát là cực kỳ quan trọng.
Hướng dẫn chăm sóc và phòng ngừa hiệu quả
– Rửa tay thường xuyên: Dùng xà phòng và nước sạch cho cả trẻ và người chăm sóc, đặc biệt trước khi ăn và sau khi thay tã.
– Vệ sinh đồ chơi, bề mặt sinh hoạt: Khử khuẩn bằng dung dịch cloramin B hoặc nước lau có chứa cồn.
– Không cho trẻ tiếp xúc với người bệnh: Cách ly ít nhất 10–14 ngày kể từ khi khởi phát triệu chứng.
– Tăng cường sức đề kháng: Cho trẻ ăn đủ chất, bú mẹ đầy đủ (nếu còn nhỏ), ngủ đủ giấc.
– Không tự ý dùng kháng sinh: Vì đây là bệnh do virus, kháng sinh không có tác dụng và có thể làm rối loạn hệ vi sinh đường ruột.
Tay chân miệng là bệnh do virus đường ruột, lây lan mạnh ở trẻ dưới 5 tuổi và có thể gây biến chứng nghiêm trọng nếu không theo dõi đúng cách. Nguyên nhân không phải do “ăn đồ bẩn” hay “nóng trong” như nhiều người lầm tưởng, mà chủ yếu là do tiếp xúc với virus trong môi trường. Việc phòng bệnh bằng vệ sinh cá nhân và nhận biết sớm dấu hiệu nặng sẽ giúp trẻ vượt qua an toàn, không để lại di chứng.
