Hen phế quản có nguy hiểm không?

Chào bạn,

Hen phế quản hoàn toàn có thể nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng nếu không được chẩn đoán sớm và kiểm soát đúng cách. Đây không phải là “bệnh vặt” như nhiều người lầm tưởng. Trong thực tế lâm sàng, tôi đã gặp không ít trường hợp nhập viện trong tình trạng suy hô hấp cấp do chủ quan với các cơn hen – và đáng tiếc là một số ca đã không qua khỏi dù được cấp cứu kịp thời.

Dưới đây là những điều bạn cần hiểu rõ về mức độ nghiêm trọng và cách phòng tránh biến chứng của bệnh hen.

Nguyên nhân khiến hen phế quản trở nên nguy hiểm

Hen phế quản là tình trạng viêm mạn tính đường thở, kèm theo co thắt phế quản và tăng tiết đàm nhớt, làm hẹp lòng khí quản và gây khó thở. Mức độ nguy hiểm phụ thuộc vào:

– Tần suất và mức độ cơn hen: Cơn hen nặng có thể tiến triển nhanh, gây thiếu oxy toàn thân, rối loạn ý thức, thậm chí ngừng thở.

– Việc không tuân thủ điều trị: Nhiều người chỉ dùng thuốc cắt cơn khi lên cơn, bỏ qua thuốc dự phòng – điều này khiến viêm đường thở âm ỉ kéo dài, tổn thương ngày càng nặng.

– Chủ quan với triệu chứng: Nghĩ rằng “hen chỉ ho, khò khè chút thôi” dẫn đến bỏ lỡ giai đoạn vàng để kiểm soát bệnh.

Các biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra

Nếu không được kiểm soát lâu dài, hen phế quản có thể gây ra nhiều hậu quả đáng lo ngại:

– Suy hô hấp cấp hoặc mạn tính: Do phổi không trao đổi khí hiệu quả, đặc biệt trong cơn hen nặng.

– Tràn khí màng phổi: Áp lực trong phế nang tăng cao khi gắng sức thở có thể làm vỡ phế nang, khí tràn vào khoang màng phổi – một cấp cứu nội khoa.

– Xẹp phổi (atelectasis): Do tắc nghẽn đàm nhớt kéo dài, khiến một phần phổi không nở được.

– Biến dạng lồng ngực: Thường gặp ở trẻ em bị hen từ nhỏ, do phải gắng sức thở liên tục trong thời gian dài, dẫn đến lồng ngực “gù” hoặc “nở gà”.

– Giảm chất lượng cuộc sống: Người bệnh thường mệt mỏi, mất ngủ, hạn chế vận động, ảnh hưởng đến học tập, lao động và tâm lý.

Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay

Bạn nên đến cơ sở y tế nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu sau:

– Khó thở tăng dần, không đáp ứng với thuốc cắt cơn thông thường.

– Nói từng từ, không nói được câu trọn vẹn do thiếu hơi.

– Môi, đầu ngón tay tím tái.

– Nhịp tim nhanh (>120 lần/phút), lơ mơ hoặc lú lẫn.

– Cơn hen kéo dài hơn 24 giờ dù đã dùng thuốc.

Đây là những dấu hiệu của cơn hen ác tính – một tình trạng cấp cứu đòi hỏi can thiệp y tế khẩn trương.

Làm sao để kiểm soát hen hiệu quả và phòng ngừa biến chứng?

Kiểm soát hen không có nghĩa là “chữa khỏi”, mà là duy trì cuộc sống bình thường, không triệu chứng và không cơn hen. Để làm được điều này, bạn cần:

– Tuân thủ điều trị dự phòng hàng ngày: Thuốc hít corticosteroid liều thấp là nền tảng – giúp giảm viêm mạn tính, ngăn cơn hen xuất hiện.

– Biết cách dùng thuốc đúng kỹ thuật: Nhiều bệnh nhân dùng bình xịt sai cách nên thuốc không đến được phổi – hiệu quả gần như bằng không.

– Tránh yếu tố khởi phát: Như khói thuốc, bụi, phấn hoa, thay đổi thời tiết đột ngột, hoặc gắng sức quá mức.

– Theo dõi triệu chứng hàng ngày: Ghi nhật ký hen, đo lưu lượng đỉnh (PEF) nếu có thể.

– Không tự ý ngưng thuốc khi thấy “khỏe hơn” – vì viêm đường thở vẫn âm ỉ tồn tại.

Lời khuyên từ bác sĩ

Hen phế quản là bệnh mạn tính, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát tốt nếu được điều trị đúng và đều đặn. Trong phòng khám của tôi, nhiều bệnh nhân – từ trẻ em đến người già – vẫn sống năng động, chơi thể thao, làm việc bình thường nhờ tuân thủ phác đồ.

Tuy nhiên, sự chủ quan chính là kẻ thù lớn nhất. Đừng đợi đến khi cơn hen nặng mới tìm đến bác sĩ. Hãy chủ động kiểm soát bệnh từ sớm – vì mỗi cơn hen không kiểm soát được đều để lại tổn thương tích lũy trên phổi, và một số biến chứng là không thể hồi phục.