Dấu hiệu bệnh tay chân miệng nhẹ ở trẻ là gì?

Chào bạn, cảm ơn bạn đã chia sẻ. Từ những biểu hiện bạn mô tả — nốt trong miệng, mụn nước ở tay — rất có thể bé đang mắc bệnh tay chân miệng thể nhẹ (cấp độ 1). Đây là bệnh do virus (thường là Coxsackievirus A16 hoặc Enterovirus 71) gây ra, phổ biến ở trẻ dưới 5 tuổi. May mắn là đa số trường hợp đều nhẹ và tự khỏi trong vòng 7–10 ngày nếu được chăm sóc đúng cách.

Nguyên nhân và dấu hiệu bệnh tay chân miệng nhẹ

Bệnh tay chân miệng lây qua đường tiêu hóa, tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ mũi, họng, nước bọt hoặc dịch từ các nốt phỏng. Dấu hiệu cấp độ 1 thường bao gồm:

– Sốt nhẹ (37,5–38,5°C), kéo dài 1–2 ngày.
– Chán ăn, quấy khóc, chảy dãi nhiều (do đau miệng).
– Xuất hiện nốt phỏng nhỏ, không ngứa, không đau nhiều, ở:
• Niêm mạc miệng (lưỡi, lợi, vòm họng)
• Lòng bàn tay, bàn chân
• Đôi khi ở mông hoặc đầu gối

Các nốt này thường có viền đỏ, bên trong là mụn nước trong, sau vài ngày sẽ xẹp và bong vảy mà không để lại sẹo.

Hình ảnh đặc trưng của bệnh tay chân miệng cấp độ 1

Mặc dù tôi không thể chèn hình ảnh trực tiếp, nhưng bạn có thể nhận biết qua các đặc điểm sau:

– Trong miệng: Vết loét nông, kích thước 2–5 mm, màu trắng/xám, xung quanh viền đỏ.
– Ở tay/chân: Mụn nước nhỏ, không mủ, mọc rải rác, không tập trung thành mảng lớn.
– Trẻ không có dấu hiệu thần kinh như giật mình, run chi, nôn ói liên tục, sốt cao kéo dài — đó là dấu hiệu cảnh báo biến chứng, cần đi viện ngay.

Cách chăm sóc và điều trị tay chân miệng tại nhà

Hiện không có thuốc đặc trị cho virus gây tay chân miệng. Mục tiêu điều trị là làm dịu triệu chứng và phòng biến chứng:

– Giảm đau miệng: Cho trẻ uống nước mát, ăn cháo loãng, sữa, tránh đồ chua, cay, nóng. Có thể dùng thuốc giảm đau dạng bôi (theo chỉ định bác sĩ).
– Hạ sốt: Paracetamol liều phù hợp theo cân nặng nếu sốt >38,5°C. Tuyệt đối không dùng aspirin.
– Vệ sinh: Rửa tay thường xuyên cho cả bé và người chăm sóc. Lau sàn, đồ chơi bằng dung dịch sát khuẩn (chloramine B hoặc nước Javel pha loãng).
– Theo dõi sát: Đếm nhịp tim, quan sát trẻ có giật mình khi ngủ, thở nhanh, yếu tay chân không.

Mẹo dân gian: Có nên dùng?

Nhiều phụ huynh truyền tai nhau dùng lá rau ngót, lá đinh lăng, nước lá chè xanh để tắm hoặc uống cho trẻ. Tuy nhiên, không có bằng chứng khoa học nào chứng minh các mẹo này giúp mau khỏi bệnh. Thậm chí, một số loại lá có thể gây kích ứng da hoặc nhiễm khuẩn thứ phát nếu không được rửa sạch.

Tôi thường khuyên phụ huynh: Ưu tiên chăm sóc y khoa đơn giản, an toàn thay vì áp dụng mẹo chưa được kiểm chứng. Bệnh tay chân miệng diễn tiến nhanh — nếu sai lầm trong xử trí ban đầu, có thể bỏ lỡ “khung vàng” phát hiện biến chứng.

Khi nào cần đưa trẻ đi viện?

Dù là cấp độ 1, bạn vẫn nên đưa trẻ đi khám ngay nếu xuất hiện:

– Sốt >39°C kéo dài hơn 48 giờ
– Giật mình, chới với, run tay chân
– Nôn ói nhiều, không uống được nước
– Thở nhanh (>40 lần/phút ở trẻ dưới 2 tuổi)
– Da nổi vằn, lạnh đầu chi

Đây có thể là dấu hiệu viêm màng não, viêm não hoặc suy tuần hoàn — biến chứng nguy hiểm của tay chân miệng do chủng EV71.

Bệnh tay chân miệng cấp độ 1 thường lành tính, nhưng không nên chủ quan. Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều ca nhập viện muộn vì cha mẹ nghĩ “chỉ là mụn nước”, dẫn đến tổn thương thần kinh vĩnh viễn. Hãy theo dõi trẻ sát sao 7 ngày đầu — ngày thứ 2 đến thứ 5 là giai đoạn nguy cơ biến chứng cao nhất.

Nếu bé chỉ có nốt phỏng nhẹ, không sốt cao, vẫn chơi và uống được — bạn có thể chăm sóc tại nhà, giữ vệ sinh và cho nghỉ ngơi. Nhưng luôn sẵn sàng đi viện ngay khi có dấu hiệu bất thường. Phòng bệnh tốt nhất là rửa tay thường xuyên và tránh cho trẻ tiếp xúc với người bệnh.