Chảy máu cam ở trẻ: Khi nào cần lo lắng và cách xử trí đúng?

Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo của bạn rất rõ. Chảy máu cam ở trẻ là tình trạng khá phổ biến, phần lớn lành tính và tự khỏi. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nó có thể là biểu hiện của vấn đề sức khỏe tiềm ẩn cần được đánh giá y khoa kịp thời.

Cần biết gì về hiện tượng chảy máu cam ở trẻ?

Chảy máu cam (hay còn gọi là epistaxis) xảy ra khi các mạch máu nhỏ ở niêm mạc mũi – đặc biệt là vùng Kiesselbach (một đám rối mạch máu nông ở vách ngăn mũi trước) – bị vỡ. Ở trẻ em, do niêm mạc mũi mỏng, mạch máu nông và dễ tổn thương, nên chỉ cần cào, ngoáy mũi, hắt hơi mạnh hay thời tiết khô hanh cũng đủ gây chảy máu.

Phần lớn các trường hợp chảy máu cam ở trẻ thuộc dạng chảy máu mũi trước, dễ kiểm soát tại nhà và không nguy hiểm.

Nguyên nhân thường gặp khiến trẻ bị chảy máu cam

– Thói quen ngoáy mũi: Đây là nguyên nhân hàng đầu. Trẻ nhỏ thường đưa tay vào mũi khi ngứa, khó chịu hoặc do thói quen.
– Không khí khô: Đặc biệt vào mùa đông hoặc khi dùng điều hòa, máy sưởi – làm niêm mạc mũi nứt nẻ, dễ vỡ mạch.
– Viêm mũi, cảm lạnh, dị ứng: Gây phù nề, xung huyết niêm mạc mũi, làm mạch máu dễ vỡ hơn.
– Chấn thương nhẹ: Va chạm, té ngã, hoặc thậm chí hắt hơi quá mạnh.
– Dị vật trong mũi: Trẻ nhỏ có thể nhét hạt, đồ chơi nhỏ vào mũi mà cha mẹ không biết – gây viêm, loét và chảy máu.
– Rối loạn đông máu hiếm gặp: Như bệnh hemophilia, giảm tiểu cầu, hoặc do dùng thuốc ảnh hưởng đông máu (ít gặp ở trẻ khỏe mạnh).

Dấu hiệu cảnh báo cần đưa trẻ đi khám ngay

Mặc dù đa số chảy máu cam ở trẻ là lành tính, bạn nên lưu ý nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:

– Chảy máu kéo dài trên 20 phút dù đã xử trí đúng cách.
– Máu chảy sâu xuống họng, trẻ nuốt nhiều máu, nôn ra máu hoặc ho ra máu.
– Chảy máu xảy ra rất thường xuyên (ví dụ: hơn 2–3 lần/tuần trong nhiều tuần).
– Trẻ có bầm tím bất thường, chảy máu chân răng, hoặc dễ bầm sau va chạm nhẹ.
– Trẻ xanh xao, mệt mỏi, hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh rối loạn đông máu.

Hướng dẫn xử trí đúng khi trẻ bị chảy máu cam

Nhiều phụ huynh thường bảo trẻ ngửa đầu ra sau – đây là sai lầm! Việc này khiến máu chảy ngược xuống họng, có thể gây sặc, buồn nôn hoặc thậm chí hít máu vào phổi.

Bạn hãy làm theo các bước sau:

1. Giữ trẻ ngồi thẳng, hơi cúi người về phía trước để máu thoát ra ngoài qua mũi.
2. Bóp chặt cánh mũi (phần mềm phía dưới xương sống mũi) trong 10–15 phút liên tục – không buông ra giữa chừng để “kiểm tra”.
3. Chườm mát vùng sống mũi hoặc gáy để co mạch.
4. Sau khi máu ngừng, không cho trẻ xì mũi, ngoáy mũi hay cúi gập người trong ít nhất 1–2 giờ.
5. Nếu cần, có thể nhỏ dung dịch nước muối sinh lý để giữ ẩm niêm mạc mũi sau đó.

Biện pháp phòng ngừa chảy máu cam tái phát ở trẻ

– Dưỡng ẩm mũi: Dùng nước muối sinh lý dạng xịt hoặc gel dưỡng ẩm mũi, đặc biệt khi thời tiết khô.
– Cắt móng tay ngắn và nhắc nhở trẻ không ngoáy mũi.
– Tăng cường vitamin C và K qua chế độ ăn (rau xanh, trái cây tươi) để hỗ trợ thành mạch và quá trình đông máu.
– Tránh môi trường quá khô: Dùng máy tạo ẩm trong phòng ngủ nếu cần.
– Điều trị triệt để viêm mũi, dị ứng nếu có – vì tình trạng này làm niêm mạc mũi dễ tổn thương.

Chảy máu cam ở trẻ đa phần là phản ứng sinh lý, không đáng lo ngại nếu xảy ra thưa và tự cầm nhanh. Tuy nhiên, nếu tình trạng tái diễn thường xuyên, kèm theo dấu hiệu bất thường khác, bạn nên đưa trẻ đến chuyên khoa Tai Mũi Họng hoặc Nhi để được đánh giá toàn diện. Đừng chủ quan – nhưng cũng đừng quá hoảng – vì sự bình tĩnh của bạn chính là “liều thuốc” đầu tiên giúp trẻ vượt qua cơn hoảng loạn.

FAQ thường gặp

Chảy máu cam ở trẻ có nguy hiểm không?
→ Phần lớn không nguy hiểm. Chỉ đáng lo khi chảy nhiều, kéo dài hoặc kèm triệu chứng toàn thân.

Chảy máu cam ở trẻ có liên quan đến thiếu máu không?
→ Hiếm. Thiếu máu không gây chảy máu cam, nhưng chảy máu cam mạn tính và nặng có thể dẫn đến thiếu máu do mất máu.

Có nên nhét bông hoặc giấy vào mũi khi trẻ chảy máu cam?
→ Không nên. Việc này có thể gây kích ứng thêm hoặc để sót dị vật. Tốt nhất là bóp cánh mũi đúng cách.

Trẻ bị chảy máu cam ban đêm có sao không?
→ Có thể do không khí phòng ngủ khô hoặc trẻ vô thức ngoáy mũi khi ngủ. Nên dưỡng ẩm mũi trước khi ngủ và kiểm tra môi trường ngủ.