Cha mẹ thường mắc sai lầm gì khi đưa con đi tiêm chủng?
Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo của các bậc phụ huynh khi đưa con đi tiêm — ai cũng mong con được bảo vệ khỏi bệnh tật nhưng lại sợ những phản ứng sau tiêm. Trên thực tế, nhiều cha mẹ vô tình mắc phải những sai lầm tưởng nhỏ mà có thể ảnh hưởng đến an toàn và hiệu quả của việc tiêm chủng. Dưới đây là những lỗi phổ biến nhất mà tôi thường gặp trong phòng khám.
Những sai lầm phổ biến cha mẹ hay mắc phải
– Tự ý đắp lá, khoai tây, chanh hoặc các “mẹo dân gian” lên vị trí tiêm: Nhiều gia đình tin rằng những nguyên liệu này giúp giảm sưng, nhưng chúng có thể mang vi khuẩn gây nhiễm trùng tại chỗ tiêm, thậm chí làm nặng thêm phản ứng viêm.
– Không mang theo sổ tiêm chủng: Việc thiếu thông tin lịch sử tiêm khiến nhân viên y tế khó đánh giá đầy đủ tiến trình miễn dịch của trẻ, dễ dẫn đến tiêm sót hoặc tiêm trùng liều.
– Giấu nhẹm tình trạng sức khỏe hiện tại của con: Dù chỉ là cảm nhẹ, sốt nhẹ hay đang dùng kháng sinh, cha mẹ cần khai báo trung thực để bác sĩ quyết định có nên trì hoãn tiêm hay không.
– Rời điểm tiêm ngay sau khi tiêm xong: Phản ứng dị ứng nghiêm trọng (sốc phản vệ) thường xảy ra trong vòng 15–30 phút đầu. Việc ở lại theo dõi là bắt buộc để xử trí kịp thời nếu có sự cố.
– Tự ý dùng thuốc hạ sốt không theo hướng dẫn: Một số phụ huynh cho con uống paracetamol ngay trước khi tiêm để “phòng sốt”, điều này không chỉ không cần thiết mà còn có thể che lấp triệu chứng bất thường.
Dấu hiệu bất thường sau tiêm cần đi viện ngay
Bạn nên đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào sau:
– Sốt cao trên 39°C, khó hạ dù đã dùng thuốc đúng liều
– Co giật, quấy khóc thét liên tục không dỗ được
– Trẻ li bì, mệt lả, bỏ bú hoặc ăn uống kém rõ rệt
– Khó thở, thở nhanh, tím tái môi/móng
– Phát ban toàn thân, sưng phù mặt, môi hoặc mí mắt
– Sưng đau lan rộng tại chỗ tiêm, kèm nóng đỏ hoặc mủ
Trong hơn 15 năm làm việc trong lĩnh vực tiêm chủng, tôi từng tiếp nhận nhiều ca phản ứng nặng chỉ vì phụ huynh chủ quan với các biểu hiện “có vẻ bình thường”.
Cách chăm sóc trẻ đúng sau tiêm chủng
– Chườm lạnh (không chườm nóng) trong 24 giờ đầu để giảm sưng, đau tại chỗ tiêm.
– Cho trẻ bú mẹ hoặc uống nước đầy đủ, mặc quần áo thoáng mát để tránh mất nước và hạ thân nhiệt tự nhiên.
– Theo dõi sát trong 24–48 giờ đầu, đặc biệt vào ban đêm — thời điểm các phản ứng muộn dễ xuất hiện.
– Chỉ dùng thuốc hạ sốt khi trẻ sốt ≥38.5°C, đúng liều theo cân nặng và theo hướng dẫn của cán bộ y tế.
– Không xoa bóp, day ấn hay bôi thuốc không rõ nguồn gốc lên vùng tiêm.
Lưu ý quan trọng trước khi tiêm
Trước mỗi buổi tiêm, hãy chuẩn bị kỹ:
– Mang theo sổ tiêm chủng cá nhân của trẻ.
– Ghi nhớ và khai báo trung thực về tiền sử dị ứng, bệnh nền, hoặc phản ứng mạnh ở lần tiêm trước.
– Nếu trẻ đang ốm, sốt, hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng cấp, nên hoãn tiêm và hẹn lại theo tư vấn của bác sĩ.
Tiêm chủng là biện pháp phòng bệnh hiệu quả và an toàn nhất cho trẻ nhỏ, nhưng hiệu quả ấy chỉ phát huy trọn vẹn khi cha mẹ đồng hành đúng cách. Những “mẹo dân gian” hay thói quen chủ quan có thể vô tình gây hại hơn là giúp ích. Hãy luôn tin vào hướng dẫn y khoa — vì sức khỏe của con bạn xứng đáng được bảo vệ bằng kiến thức, chứ không phải kinh nghiệm truyền miệng.
