Bổ sung canxi cho trẻ như thế nào là đúng cách và đủ liều?

Chào bạn,

Việc bổ sung canxi cho trẻ cần được cân nhắc cẩn trọng dựa trên độ tuổi, chế độ ăn và tình trạng sức khỏe thực tế — chứ không đơn thuần là “uống càng nhiều càng tốt”. Trong nhiều trường hợp, trẻ hoàn toàn có thể nhận đủ canxi từ thực phẩm, và việc lạm dụng viên bổ sung thậm chí có thể gây hại.

Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ ràng những điều cha mẹ cần biết để hỗ trợ con phát triển xương chắc khỏe một cách khoa học và an toàn.

Nguyên nhân khiến trẻ cần bổ sung canxi

– Chế độ ăn thiếu sữa và các sản phẩm từ sữa: Đây là nguồn cung cấp canxi dồi dào nhất. Trẻ kén ăn, dị ứng sữa bò hoặc theo chế độ ăn chay nghiêm ngặt dễ bị thiếu hụt.
– Rối loạn hấp thu: Một số bệnh lý đường tiêu hóa (như viêm ruột, xơ nang) làm giảm khả năng hấp thụ canxi dù ăn đủ.
– Thiếu vitamin D kèm theo: Canxi chỉ được hấp thu hiệu quả khi có đủ vitamin D. Thiếu vitamin D đồng nghĩa với việc canxi “vào mà không ở lại”.
– Giai đoạn tăng trưởng nhanh: Trẻ sơ sinh, trẻ dưới 3 tuổi và tuổi dậy thì có nhu cầu canxi cao hơn bình thường.
– Triệu chứng nghi ngờ thiếu canxi: Ra mồ hôi trộm, quấy khóc đêm, chậm mọc răng, thóp chậm liền… tuy nhiên, những dấu hiệu này không đặc hiệu và có thể do nhiều nguyên nhân khác.

Dấu hiệu cảnh báo trẻ thực sự thiếu canxi – khi nào cần đi khám?

– Co giật tay chân hoặc co cứng cơ (hiếm gặp, thường xảy ra khi nồng độ canxi máu rất thấp).
– Xương mềm, biến dạng (chân vòng kiềng, lồng ngực nhô – dấu hiệu của còi xương).
– Chậm phát triển chiều cao rõ rệt so với chuẩn WHO.
– Xét nghiệm máu cho thấy canxi ion hóa thấp kèm theo phospho và vitamin D bất thường.

Lưu ý: Đa số trẻ khỏe mạnh, ăn uống đầy đủ không cần xét nghiệm canxi máu định kỳ. Việc chẩn đoán thiếu canxi phải dựa trên lâm sàng + cận lâm sàng, không chỉ dựa vào triệu chứng mơ hồ như “ra mồ hôi trộm”.

Liều lượng canxi khuyến nghị theo độ tuổi (theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia & AAP)

– Trẻ dưới 6 tháng: 200 mg/ngày (đủ từ sữa mẹ hoặc sữa công thức).
– 6–11 tháng: 260 mg/ngày.
– 1–3 tuổi: 700 mg/ngày.
– 4–8 tuổi: 1.000 mg/ngày.
– 9–18 tuổi: 1.300 mg/ngày.

Bạn có thể tính lượng canxi trẻ đang nhận từ thực phẩm:

• 100 ml sữa bò ≈ 120 mg canxi
• 1 hộp sữa chua (100g) ≈ 110 mg
• 30g phô mai ≈ 200 mg
• 100g rau dền/cải xoăn ≈ 150–200 mg

Nếu tổng lượng từ thực phẩm đã đạt ≥80% nhu cầu, không cần bổ sung thêm.

Cách bổ sung canxi an toàn và hiệu quả cho trẻ

– Ưu tiên nguồn thực phẩm trước: Sữa, sữa chua, phô mai, cá nhỏ ăn cả xương (như cá mòi), đậu nành, rau lá xanh đậm.
– Kết hợp vitamin D: Cho trẻ tắm nắng sáng 15–20 phút/ngày hoặc bổ sung vitamin D3 400–600 IU/ngày (theo hướng dẫn của bác sĩ).
– Không uống canxi cùng lúc với sắt hoặc sữa đậu nành: Chúng cạnh tranh hấp thu. Nên cách nhau ít nhất 2 giờ.
– Chọn dạng canxi dễ hấp thu: Canxi citrate hoặc canxi lactate thường phù hợp hơn với trẻ nhỏ so với canxi carbonate (cần acid dạ dày để hấp thu).
– Tránh bổ sung quá liều: Dư thừa canxi có thể gây sỏi thận, táo bón, thậm chí ức chế hấp thu kẽm và sắt.

Trong phòng khám, tôi thường gặp phụ huynh lo lắng vì con “ra mồ hôi trộm” rồi tự ý cho uống canxi suốt tháng trời — trong khi trẻ hoàn toàn đủ chất. Thực tế, thiếu canxi thật sự ở trẻ khỏe mạnh là hiếm, và phần lớn vấn đề nằm ở thiếu vitamin D hoặc thói quen sinh hoạt.

Nếu bạn nghi ngờ con thiếu canxi, hãy đưa bé đi khám để được đánh giá toàn diện — chứ đừng tự ý bổ sung. Một chế độ ăn đa dạng, vận động ngoài trời đều đặn và giấc ngủ đủ chính là nền tảng vững chắc cho hệ xương phát triển, hơn bất kỳ viên bổ sung nào.