Bé bị sởi có nguy hiểm không và cách chăm sóc đúng cách là gì?
Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo lắng của bạn khi thấy con mình sốt cao và nổi ban đỏ – những dấu hiệu rất điển hình của bệnh sởi. Đây là một bệnh truyền nhiễm do virus, phổ biến ở trẻ nhỏ chưa được tiêm vắc xin đầy đủ. Mặc dù đa số trường hợp sởi ở trẻ em diễn biến lành tính, nhưng nếu không theo dõi sát và chăm sóc đúng cách, bé có thể gặp biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, viêm não hoặc suy dinh dưỡng kéo dài.
Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo, cách chăm sóc tại nhà và khi nào cần đưa bé đi khám ngay.
Nguyên nhân và cách lây truyền bệnh sởi ở trẻ nhỏ
– Sởi do virus measles (thuộc họ Paramyxoviridae) gây ra – một trong những virus lây lan mạnh nhất thế giới.
– Lây chủ yếu qua đường hô hấp: khi bé hít phải các giọt bắn từ người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện gần.
– Virus cũng có thể tồn tại trong không khí hoặc trên bề mặt đến 2 giờ, nên nguy cơ lây nhiễm rất cao trong môi trường đông người (trường học, phòng khám, chợ…).
– Trẻ chưa tiêm đủ 2 mũi vắc xin sởi (mũi 1 lúc 9 tháng, mũi 2 lúc 18 tháng) hoặc suy giảm miễn dịch có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Dấu hiệu nhận biết bé bị sởi và khi nào cần đi viện gấp
Giai đoạn đầu (2–4 ngày):
– Sốt cao (39–40°C), ho khan, chảy nước mũi, mắt đỏ, sợ ánh sáng.
– Xuất hiện chấm Koplik – những đốm trắng nhỏ trong niêm mạc má – là dấu hiệu đặc hiệu trước khi ban phát ra da.
Giai đoạn toàn phát (ngày thứ 3–7):
– Ban đỏ bắt đầu từ sau tai, lan dần xuống mặt, ngực, bụng và tứ chi.
– Ban mờ dần sau 3–4 ngày, để lại vết thâm “vằn da hổ”.
Bạn cần đưa bé đi khám ngay nếu xuất hiện:
– Sốt kéo dài trên 5 ngày hoặc sốt trở lại sau khi đã hạ.
– Khó thở, thở nhanh, co kéo lồng ngực.
– Co giật, lơ mơ, nôn trớ liên tục.
– Mắt đỏ đau, có mủ; hoặc tiêu chảy nặng kèm mất nước.
Cách chăm sóc bé bị sởi tại nhà an toàn và hiệu quả
– Cách ly bé ít nhất 7–10 ngày kể từ khi sốt để tránh lây cho người khác, đặc biệt là trẻ sơ sinh, phụ nữ mang thai và người chưa tiêm vắc xin.
– Bù đủ nước và dinh dưỡng: cho bé uống nhiều nước (nước oresol, nước trái cây), ăn cháo loãng, sữa… tránh kiêng khem quá mức.
– Vệ sinh mắt, mũi, da: nhỏ nước muối sinh lý 0,9% cho mắt và mũi 2–3 lần/ngày; tắm nhanh bằng nước ấm trong phòng kín gió.
– Không tự ý dùng kháng sinh – vì sởi do virus, kháng sinh không có tác dụng trừ khi có bội nhiễm vi khuẩn (theo chỉ định bác sĩ).
– Theo dõi sát các dấu hiệu chuyển nặng mỗi ngày.
Phòng ngừa sởi cho trẻ: tiêm vắc xin là biện pháp hiệu quả nhất
– Vắc xin sởi (MMR hoặc MR) an toàn và hiệu quả đến 95–98% sau 2 mũi.
– Tiêm đúng lịch: mũi 1 lúc 9 tháng tuổi, mũi 2 lúc 18 tháng – giúp tạo miễn dịch bền vững.
– Trẻ dưới 9 tháng có mẹ đã tiêm vắc xin đầy đủ sẽ được bảo vệ nhờ miễn dịch thụ động, nhưng vẫn có nguy cơ nếu tiếp xúc nguồn lây mạnh.
– Trong ổ dịch, trẻ từ 6–9 tháng có thể được tiêm sớm (mũi “bù”), nhưng vẫn phải tiêm lại đủ 2 mũi theo lịch chuẩn.
Trong nhiều năm làm việc tại khoa Nhi, tôi từng gặp không ít trường hợp sởi biến chứng nặng chỉ vì cha mẹ chủ quan, nghĩ “sởi thì ai chẳng qua” hoặc kiêng tắm, kiêng ăn khiến bé suy kiệt. Thực tế, sởi không nguy hiểm nếu được chăm sóc đúng – nhưng rất nguy hiểm nếu bỏ mặc hoặc xử trí sai. Nếu nghi ngờ bé bị sởi, hãy cho con nghỉ học, giữ ấm, bổ sung dinh dưỡng và theo dõi sát. Đừng chần chừ gọi bác sĩ khi thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.
