Bé bị chảy máu cam: Khi nào cần lo lắng và cách xử trí đúng?
Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo lắng khi thấy con mình bị chảy máu cam – đặc biệt là khi tình trạng này xảy ra nhiều lần. Tuy nhiên, trong đa số trường hợp ở trẻ nhỏ, bé bị chảy máu cam là hiện tượng lành tính, liên quan đến cấu trúc niêm mạc mũi mỏng manh và môi trường khô hanh, chứ không phải dấu hiệu của bệnh nặng. Dù vậy, việc nhận biết nguyên nhân, xử trí đúng cách và biết khi nào cần đi khám là rất quan trọng.
Cần biết gì về hiện tượng chảy máu cam ở trẻ?
Chảy máu cam (hay còn gọi là epistaxis) xảy ra khi các mạch máu nhỏ ở vách ngăn mũi – nơi tập trung nhiều mao mạch nông – bị vỡ. Ở trẻ em, vị trí thường gặp nhất là vùng Kiesselbach, một mạng lưới mạch máu nằm ngay phía trước vách mũi, rất dễ tổn thương do:
– Trẻ ngoáy mũi thường xuyên
– Không khí khô (đặc biệt trong phòng máy lạnh hoặc mùa hanh)
– Viêm mũi dị ứng hoặc cảm cúm kéo dài
Hơn 90% trường hợp bé bị chảy máu cam thuộc nhóm chảy máu cam trước – tức máu chảy từ lỗ mũi ra ngoài, dễ kiểm soát và hiếm khi nguy hiểm.
Nguyên nhân khiến bé bị chảy máu cam
– Thói quen ngoáy mũi: Đây là nguyên nhân hàng đầu. Trẻ nhỏ chưa ý thức được hành động này có thể làm xước niêm mạc mũi.
– Không khí khô: Làm niêm mạc mũi nứt nẻ, dễ vỡ mạch.
– Viêm mũi, viêm xoang, cảm lạnh: Gây phù nề và kích ứng niêm mạc, tăng nguy cơ chảy máu.
– Chấn thương nhẹ: Va chạm khi chơi đùa, té ngã.
– Dị ứng mũi: Gây ngứa, trẻ dụi mũi mạnh dẫn đến tổn thương.
– Hiếm hơn: Rối loạn đông máu (như hemophilia), thiếu vitamin C/K, hoặc khối u mũi họng (rất hiếm ở trẻ nhỏ).
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều phụ huynh lo lắng con bị “bệnh máu”, nhưng thực tế phần lớn chỉ do thói quen sinh hoạt và môi trường.
Dấu hiệu cảnh báo cần đưa bé đi khám
Bạn nên đưa con đến bác sĩ nếu bé bị chảy máu cam kèm theo:
– Máu chảy ồ ạt, không cầm được sau 15–20 phút ép mũi đúng cách
– Chảy máu cam xảy ra thường xuyên (trên 2–3 lần/tuần)
– Bé xanh xao, mệt mỏi, dễ bầm tím hoặc chảy máu chân răng
– Có tiền sử gia đình mắc rối loạn đông máu
– Chảy máu cả hai bên mũi hoặc máu chảy xuống họng (gợi ý chảy máu cam sau – hiếm nhưng nghiêm trọng hơn)
Cách xử trí đúng khi bé bị chảy máu cam
Nhiều cha mẹ hay bảo con ngửa đầu ra sau – đây là sai lầm phổ biến. Việc này khiến máu chảy ngược xuống họng, có thể gây sặc, buồn nôn hoặc thậm chí hít máu vào phổi.
Cách xử trí đúng gồm 4 bước:
- Giữ bé ngồi thẳng, hơi cúi đầu về phía trước.
- Dùng ngón tay cái và trỏ ép chặt hai cánh mũi (phần mềm, không ép xương sống mũi) trong 10–15 phút liên tục – không buông ra xem đã hết chưa.
- Chườm lạnh nhẹ lên sống mũi để co mạch.
- Sau khi máu ngừng, không cho bé xì mũi, ngoáy mũi hay vận động mạnh trong ít nhất 1–2 giờ.
Bạn có thể dùng dầu dưỡng ẩm mũi (như dầu vaseline hoặc nước muối sinh lý) bôi nhẹ vào vách ngăn mũi vào buổi tối để giữ ẩm, giảm nguy cơ tái phát.
Phòng ngừa chảy máu cam ở trẻ như thế nào?
– Duy trì độ ẩm trong phòng (dùng máy tạo ẩm nếu cần).
– Cắt móng tay cho bé ngắn để hạn chế tổn thương khi ngoáy mũi.
– Hướng dẫn bé không ngoáy mũi; nếu ngứa, hãy xì nhẹ hoặc nhỏ nước muối sinh lý.
– Bổ sung đủ vitamin C và K qua rau xanh, trái cây – nhưng không tự ý dùng thuốc bổ nếu không có chỉ định.
– Điều trị dứt điểm viêm mũi dị ứng nếu có.
Bé bị chảy máu cam đa phần là hiện tượng sinh lý, không đáng lo nếu xảy ra thỉnh thoảng và cầm máu dễ dàng. Tuy nhiên, nếu tình trạng tái diễn, lượng máu nhiều hoặc kèm triệu chứng toàn thân, bạn nên cho con đi khám chuyên khoa Tai Mũi Họng hoặc Nhi để loại trừ nguyên nhân bệnh lý. Đừng quá hoảng, nhưng cũng đừng chủ quan – vì sức khỏe của trẻ luôn cần sự theo dõi tinh tế từ người lớn.
Nếu bạn còn băn khoăn về tần suất, cách chăm sóc hay nghi ngờ yếu tố di truyền, hãy ghi lại nhật ký chảy máu cam của bé (thời gian, lượng máu, hoàn cảnh xảy ra) – điều này sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác hơn trong lần khám tới.
