38 Độ có sốt không?
Chào bạn, cảm ơn bạn đã chia sẻ lo lắng rất phổ biến mà nhiều phụ huynh – và cả người lớn – thường gặp. Nhiệt độ cơ thể 38°C hoàn toàn được xem là sốt, đặc biệt khi đo ở trực tràng, miệng hoặc tai. Đây không còn là thân nhiệt bình thường nữa, mà là dấu hiệu cơ thể đang phản ứng với một tác nhân bất thường như nhiễm trùng, viêm hoặc rối loạn miễn dịch.
Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu khi nào cần lo lắng, khi nào có thể theo dõi tại nhà, và cách xử trí phù hợp.
Nguyên nhân khiến thân nhiệt lên 38°C
– Nhiễm virus thông thường: Cảm cúm, cảm lạnh, tay-chân-miệng (ở trẻ nhỏ) thường gây sốt nhẹ quanh 38–38,5°C.
– Nhiễm khuẩn: Viêm họng, viêm tai giữa, viêm phổi… có thể làm nhiệt độ tăng nhanh và kéo dài.
– Phản ứng sau tiêm chủng: Nhiều vaccine (như sởi, thủy đậu, DTP) gây sốt nhẹ trong 24–48 giờ đầu.
– Mọc răng (ở trẻ dưới 3 tuổi): Có thể làm thân nhiệt tăng nhẹ, nhưng hiếm khi vượt quá 38°C.
– Tăng thân nhiệt do môi trường: Nắng nóng, mặc quá nhiều đồ – tuy nhiên, đây thường không phải “sốt thật” mà là tăng nhiệt do ngoại vi, và sẽ giảm nhanh khi làm mát.
Trong phòng khám, tôi thường nhấn mạnh với phụ huynh: sốt là triệu chứng, không phải bệnh. Quan trọng hơn cả con số trên nhiệt kế là tình trạng tổng thể của người bệnh.
Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay
Bạn nên đưa trẻ hoặc bản thân đến cơ sở y tế nếu kèm theo các biểu hiện sau:
– Sốt ≥38°C kéo dài trên 48 giờ mà không rõ nguyên nhân.
– Co giật, li bì, khó đánh thức, bỏ bú (ở trẻ nhỏ).
– Nôn liên tục, đau đầu dữ dội, cứng gáy – có thể gợi ý viêm màng não.
– Phát ban không mất khi ấn, tím tái, thở nhanh hoặc khó thở.
– Người lớn có bệnh nền (tim mạch, đái tháo đường, suy giảm miễn dịch) bị sốt dù chỉ 38°C cũng nên thận trọng.
Cách xử trí đúng khi thân nhiệt đạt 38°C
– Theo dõi sát: Đo lại nhiệt độ mỗi 4–6 giờ, ghi chép diễn biến.
– Bù nước đầy đủ: Uống nhiều nước, oresol (nếu có nôn/sốt cao), tránh để mất nước.
– Mặc thoáng, ở nơi mát: Không ủ kín – điều này dễ khiến thân nhiệt tăng thêm.
– Dùng thuốc hạ sốt (paracetamol) chỉ khi cần: Nếu trẻ mệt, quấy khóc, hoặc sốt >38,5°C. Với 38°C, nếu người bệnh vẫn sinh hoạt bình thường, bạn có thể chưa cần dùng thuốc, chỉ theo dõi.
– Không dùng kháng sinh bừa bãi: Hầu hết sốt do virus – kháng sinh vô ích và có hại nếu lạm dụng.
Phân biệt “sốt sinh lý” và “sốt bệnh lý”
Nhiều người nghĩ rằng “38 độ chưa đáng lo”, nhưng thực tế, ngưỡng sốt bắt đầu từ 37,8–38°C tùy vị trí đo:
- Miệng: ≥37,8°C
- Nách: ≥37,3°C
- Trực tràng/tai: ≥38°C
Sốt sinh lý (do vận động mạnh, thời tiết) thường xuất hiện nhanh và giảm nhanh trong vòng 30–60 phút sau khi nghỉ ngơi. Ngược lại, sốt bệnh lý kéo dài, có xu hướng tăng dần, và đi kèm triệu chứng khác.
Nhiệt độ 38°C là sốt, nhưng mức độ nghiêm trọng không nằm ở con số mà ở toàn cảnh lâm sàng. Nếu bạn hoặc con bạn vẫn ăn uống, chơi đùa, tỉnh táo – hãy bình tĩnh theo dõi, chăm sóc tại nhà. Nhưng nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào kể trên, đừng chần chừ đi khám. Phát hiện sớm luôn là chìa khóa để điều trị hiệu quả và tránh biến chứng.
