Ai nên khám sức khỏe tiền hôn nhân?

“Chúng em sắp cưới, cả hai đều trẻ và thấy mình khỏe mạnh, nhưng gần đây nghe nhiều người khuyên nên đi khám sức khỏe trước khi kết hôn. Em hơi phân vân: liệu có thật sự cần thiết không, hay chỉ dành cho những người đã từng ốm nặng? Liệu việc này có giúp gì cho tương lai con cái sau này không?”

Chuyên viên tư vấn

Đã trả lời: Ngày

Chào bạn! Câu hỏi của bạn rất hợp lý và cũng là băn khoăn chung của nhiều cặp đôi trẻ. Tôi xin trả lời ngay: bất kỳ ai chuẩn bị bước vào hôn nhân đều nên khám sức khỏe tiền hôn nhân, dù bạn đang cảm thấy hoàn toàn khỏe mạnh. Việc này không chỉ vì bản thân bạn, mà còn để bảo vệ sức khỏe của người bạn đời và con cái trong tương lai.

Khám tiền hôn nhân giúp phát hiện sớm những vấn đề “vô hình” — như nhiễm trùng không triệu chứng, rối loạn di truyền tiềm ẩn, hay tình trạng sinh sản chưa tối ưu — từ đó lên kế hoạch can thiệp kịp thời, tránh những hệ lụy đáng tiếc về sau.

Dưới đây là những nhóm người đặc biệt nên chủ động thực hiện sàng lọc này:

1. Tất cả cặp đôi sắp kết hôn — kể cả khi không có tiền sử bệnh

Nhiều người nghĩ chỉ khi có bệnh mới cần khám, nhưng thực tế, nhiều bệnh lý nghiêm trọng lại không biểu hiện triệu chứng rõ ràng. Ví dụ, viêm gan B, HIV, giang mai… có thể tồn tại âm thầm trong cơ thể hàng năm mà không gây khó chịu, nhưng lại dễ lây truyền qua đường tình dục hoặc từ mẹ sang con.

Trong phòng khám, tôi thường gặp những trường hợp nam giới tinh trùng yếu, nữ giới buồng trứng đa nang hoặc dị tật tử cung — tất cả đều không có dấu hiệu rõ rệt cho đến khi họ cố gắng có con mà không thành. Khám tiền hôn nhân giúp đánh giá:

– Chức năng sinh sản: số lượng/chất lượng tinh trùng, dự trữ buồng trứng, cấu trúc tử cung.
– Bệnh truyền nhiễm: HIV, viêm gan B/C, giang mai, HPV…
– Rối loạn chuyển hóa: đái tháo đường, rối loạn lipid máu — ảnh hưởng gián tiếp đến khả năng mang thai và sức khỏe thai kỳ.

Thời điểm lý tưởng là trước lễ cưới 1–6 tháng, đủ để xử lý các bất thường (nếu có) mà không ảnh hưởng đến kế hoạch hôn nhân.

2. Người mắc bệnh mạn tính — cần đánh giá kỹ trước khi lập gia đình

Nếu bạn đang điều trị các bệnh như đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh tim, suy thận, lupus, động kinh…, việc khám tiền hôn nhân càng trở nên quan trọng. Những bệnh này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống vợ chồng, mà còn có thể:

– Gây biến chứng thai kỳ nghiêm trọng (tiền sản giật, sảy thai, sinh non).
– Tương tác với thuốc điều trị, một số loại có thể gây hại cho thai nhi.
– Có yếu tố di truyền, làm tăng nguy cơ con sinh ra mắc bệnh tương tự.

Tôi luôn phối hợp với các chuyên khoa liên quan (tim mạch, nội tiết, thần kinh…) để đánh giá mức độ kiểm soát bệnh, điều chỉnh thuốc an toàn cho thai kỳ, và tư vấn về thời điểm mang thai phù hợp nhất.

3. Người có tiền sử gia đình mắc bệnh di truyền — cần xét nghiệm gene chuyên sâu

Nếu trong gia đình bạn hoặc người bạn đời từng có người mắc thalassemia, thiếu máu hồng cầu hình liềm, xơ nang, teo cơ Duchenne, hội chứng Down…, bạn nên làm xét nghiệm di truyền carrier screening.

Điều quan trọng là: cả hai người đều có thể mang gene bệnh mà không hề biết, vì họ hoàn toàn khỏe mạnh. Nhưng nếu cả hai cùng mang gene lặn của cùng một bệnh, con cái có 25% nguy cơ mắc bệnh.

Với kết quả xét nghiệm, chúng tôi có thể:
– Tính toán nguy cơ di truyền cụ thể cho con.
– Tư vấn các lựa chọn sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) kết hợp sàng lọc phôi (PGT).
– Đề xuất xét nghiệm trước sinh (chọc ối, sinh thiết gai nhau) nếu mang thai tự nhiên.

Tôi từng đồng hành cùng nhiều cặp đôi mang gene thalassemia — nhờ can thiệp sớm, họ đã sinh ra những em bé hoàn toàn khỏe mạnh.

4. Cặp đôi có lối sống hoặc nghề nghiệp có nguy cơ cao

Những người thường xuyên tiếp xúc với hóa chất độc hại, bức xạ, môi trường ô nhiễm, hoặc có lối sống không lành mạnh (hút thuốc, nghiện rượu, stress kéo dài) cũng nên khám tiền hôn nhân. Những yếu tố này có thể:

– Làm suy giảm chất lượng tinh trùng/trứng.
– Tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh hoặc sảy thai.

Khám sức khỏe lúc này không chỉ là sàng lọc, mà còn là cơ hội để thay đổi lối sống tích cực, bổ sung acid folic, cải thiện dinh dưỡng — nhằm tạo nền tảng tốt nhất cho thai kỳ.

5. Cặp đôi chưa khám trước cưới — vẫn có thể bù đắp bằng khám tiền mang thai

Nếu bạn đã kết hôn mà chưa kịp khám tiền hôn nhân, đừng lo! Bạn hoàn toàn có thể thực hiện khám tiền mang thai trước khi có ý định thụ thai. Mục tiêu vẫn như nhau: đảm bảo cả hai vợ chồng ở trạng thái sức khỏe tốt nhất để chào đón một thai kỳ an toàn và một em bé khỏe mạnh.

Khám sức khỏe tiền hôn nhân không phải là “thủ tục”, mà là một bước đầu tư thông minh cho hạnh phúc lâu dài. Dù bạn trẻ, khỏe, không có tiền sử bệnh — việc này vẫn mang lại giá trị to lớn, bởi nhiều rủi ro sức khỏe chỉ lộ diện khi được tầm soát chủ động.

Theo khuyến cáo của WHO và kinh nghiệm lâm sàng của tôi, tất cả cặp đôi nên thực hiện ít nhất một lần khám toàn diện trước khi kết hôn. Đó không chỉ là trách nhiệm với bản thân, mà còn là tình yêu thương dành cho người bạn đời và những đứa con tương lai của bạn.