Tổn thương gan có nguy hiểm không và tôi nên làm gì khi phát hiện?

“Dạo gần đây, em thường mệt mỏi, chán ăn, đôi lúc còn thấy đau tức vùng dưới sườn phải. Đi siêu âm, bác sĩ nói có ‘tổn thương gan’ nhưng chưa giải thích rõ. Em rất lo — liệu đây có phải dấu hiệu của bệnh nặng như xơ gan hay ung thư gan không, thưa bác sĩ?”

Chuyên viên tư vấn

Chào bạn,

Tổn thương gan là một thuật ngữ y khoa dùng để mô tả bất kỳ thay đổi bất thường nào trong cấu trúc hoặc chức năng của gan — từ lành tính như nang gan, u máu, đến nghiêm trọng hơn như viêm gan mạn, xơ gan hay khối u ác tính. Mức độ nguy hiểm phụ thuộc hoàn toàn vào nguyên nhân cụ thể, kích thước, vị trí và diễn tiến của tổn thương.

Trong phần dưới đây, tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các khả năng có thể xảy ra, dấu hiệu cảnh báo cần lưu ý, cũng như cách xử trí phù hợp dựa trên kinh nghiệm lâm sàng nhiều năm của tôi.

Nguyên nhân phổ biến gây tổn thương gan

– U máu gan: Là tổn thương lành tính nhất, thường vô triệu chứng và chỉ tình cờ phát hiện qua siêu âm. Không cần điều trị nếu kích thước nhỏ.

– Nang gan đơn độc hoặc đa nang: Cũng lành tính, hiếm khi gây biến chứng trừ khi nang lớn chèn ép các cơ quan lân cận.

– Gan nhiễm mỡ: Do rối loạn chuyển hóa (béo phì, tiểu đường, tăng mỡ máu), có thể dẫn đến viêm gan thoái mỡ nếu không kiểm soát.

– Viêm gan virus (B, C): Gây tổn thương tế bào gan kéo dài, có nguy cơ tiến triển thành xơ gan hoặc ung thư gan.

– Khối u gan nguyên phát hoặc di căn: Hiếm gặp hơn nhưng rất nghiêm trọng, thường đi kèm sụt cân, vàng da, đau bụng dai dẳng.

Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám ngay

– Vàng da, vàng mắt hoặc nước tiểu sẫm màu.

– Đau tức vùng hạ sườn phải kéo dài > 1 tuần, đặc biệt khi kèm theo sụt cân không rõ nguyên nhân.

– Mệt mỏi kéo dài, chán ăn, buồn nôn dai dẳng dù đã nghỉ ngơi.

– Bụng to bất thường (do cổ trướng – tích dịch trong ổ bụng).

– Kết quả xét nghiệm men gan (ALT, AST) hoặc bilirubin tăng cao liên tục.

Tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chủ quan với “tổn thương gan” trên siêu âm vì không đau — đến khi xuất hiện triệu chứng rõ rệt thì bệnh đã ở giai đoạn muộn. Vì vậy, đừng đợi có triệu chứng mới hành động.

Cần làm gì sau khi phát hiện tổn thương gan?

– Không tự ý dùng thuốc bổ gan, giải độc gan: Nhiều sản phẩm không có bằng chứng khoa học và có thể gây quá tải cho gan.

– Làm thêm xét nghiệm chuyên sâu: Như men gan, HBsAg, anti-HCV, AFP (chỉ điểm ung thư gan), và đặc biệt là chụp CT hoặc MRI gan có cản quang để xác định bản chất tổn thương.

– Siêu âm Doppler gan: Giúp đánh giá lưu lượng máu, phân biệt u máu với khối u ác tính.

– Sinh thiết gan (nếu cần): Chỉ định khi hình ảnh học không đủ để chẩn đoán chắc chắn.

Cách bảo vệ gan và phòng ngừa tiến triển xấu

– Hạn chế rượu bia tuyệt đối, kể cả với tổn thương lành tính.

– Kiểm soát cân nặng: Giảm 5–10% trọng lượng cơ thể có thể cải thiện đáng kể gan nhiễm mỡ.

– Tiêm vắc-xin viêm gan B nếu chưa có miễn dịch.

– Theo dõi định kỳ: Với tổn thương không rõ nguyên nhân, nên siêu âm lại sau 3–6 tháng để theo dõi kích thước và đặc điểm.

– Ăn uống cân bằng: Tăng rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt; hạn chế đồ chiên rán, đường tinh luyện.

Tổn thương gan không đồng nghĩa với bệnh nặng — nhiều trường hợp hoàn toàn lành tính và không cần can thiệp. Tuy nhiên, việc xác định chính xác bản chất tổn thương ngay từ đầu là yếu tố then chốt để tránh bỏ sót những bệnh lý nguy hiểm như viêm gan mạn hay ung thư gan. Tôi luôn khuyên bệnh nhân: đừng hoảng loạn, nhưng cũng đừng thờ ơ. Hãy chủ động làm đúng các xét nghiệm chuyên sâu để có hướng xử trí an toàn và kịp thời.