Mắt cá chân là gì và cách điều trị hiệu quả tại nhà?

Chào bạn!

Mắt cá chân không phải là một căn bệnh nguy hiểm, nhưng lại gây khó chịu và ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt hàng ngày. Về bản chất, đây là một tổn thương dày sừng khu trú trên da, hình thành do áp lực hoặc ma sát lặp đi lặp lại — thường ở lòng bàn chân, gót chân hoặc kẽ ngón chân. Đặc trưng nhất của mắt cá chân là một nhân sừng cứng ở trung tâm, gây đau khi ấn hoặc đi lại. Tên gọi “mắt cá” xuất phát từ hình ảnh nhân cứng bên trong, giống như con mắt cá sau khi lớp sừng bề mặt được bóc bỏ.

Nguyên nhân hình thành mắt cá chân

Mắt cá chân không xuất hiện “vô cớ” – nó là phản ứng tự bảo vệ của da trước những tác động cơ học kéo dài. Các nguyên nhân thường gặp bao gồm:

– Mang giày không phù hợp: Giày quá chật, quá cứng hoặc không ôm chân khiến một số điểm trên bàn chân chịu áp lực bất thường.

– Đứng hoặc đi bộ quá nhiều: Đặc biệt ở người làm nghề phải đứng lâu như nhân viên bán hàng, đầu bếp, y tá…

– Dị dạng bàn chân: Bàn chân bẹt hoặc vòm cao làm thay đổi phân bố lực lên lòng bàn chân, dễ tạo điều kiện cho mắt cá hình thành.

– Có dị vật trong da: Hiếm gặp hơn, nhưng một mảnh xương nhỏ, gai xương dưới da hoặc dị vật cũ có thể kích thích tăng sinh sừng.

Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân tưởng mình bị “mụn cóc” nhưng thực ra là mắt cá chân – và ngược lại. Việc chẩn đoán đúng ngay từ đầu rất quan trọng để điều trị hiệu quả.

Dấu hiệu nhận biết và khi nào cần đi khám?

Mắt cá chân thường có những đặc điểm dễ nhận:

– Vùng da dày, cứng, màu vàng đục, tròn hoặc bầu dục.

– Có nhân sừng cứng ở trung tâm, gây đau nhói khi ấn sâu hoặc đi giày bó.

– Không có chấm đen li ti như mụn cóc (đây là dấu hiệu phân biệt quan trọng).

Bạn nên đi khám nếu:

– Đau kéo dài trên 2 tuần dù đã chăm sóc tại nhà.

– Mắt cá tái phát nhiều lần ở cùng vị trí.

– Có dấu hiệu nhiễm trùng: sưng, nóng, đỏ, chảy mủ.

– Bạn bị tiểu đường hoặc rối loạn tuần hoàn ngoại biên – vì các tổn thương da ở chân có thể tiến triển nghiêm trọng hơn.

Cách điều trị mắt cá chân tại nhà (cho trường hợp nhẹ)

Nếu mắt cá mới hình thành và chưa gây đau nhiều, bạn có thể thử các biện pháp sau:

– Ngâm chân nước muối ấm (pha loãng) 15–20 phút mỗi ngày để làm mềm lớp sừng.

– Chà nhẹ bằng đá bọt hoặc dụng cụ mài da sau khi ngâm – nhưng tuyệt đối không cố cạy sâu vào nhân.

– Sử dụng miếng dán chứa axit salicylic: Đây là hoạt chất giúp bong lớp sừng từ từ, có bán rộng rãi tại nhà thuốc. Lưu ý chỉ dán đúng vào vùng tổn thương, tránh lan sang da lành.

– Giữ chân khô thoáng, thay tất thường xuyên và mang giày rộng, êm, có đệm lót để giảm áp lực.

Một số mẹo dân gian như đắp vỏ chuối hay thoa chanh có thể hỗ trợ làm mềm da, nhưng hiệu quả rất hạn chế và không thay thế được các biện pháp y khoa.

Điều trị mắt cá chân chai cứng hoặc tái phát

Khi mắt cá đã dày, đau nhiều hoặc không đáp ứng với chăm sóc tại nhà, bạn cần can thiệp chuyên sâu hơn:

– Thuốc bôi chuyên biệt: Bác sĩ có thể kê đơn thuốc chứa acid salicylic nồng độ cao hoặc urea để làm bong lớp sừng.

– Gọt bỏ da chai tại phòng khám: Thủ thuật đơn giản, vô trùng, giúp loại bỏ lớp sừng dày mà không làm tổn thương mô lành.

– Tiểu phẫu lấy nhân mắt cá: Với những trường hợp có nhân sâu, tái phát nhiều lần, tiểu phẫu dưới gây tê tại chỗ là lựa chọn triệt để. Tôi thường thực hiện thủ thuật này trong vòng 10–15 phút, ít đau và hồi phục nhanh.

Mắt cá chân tuy nhỏ nhưng có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng đi lại và sinh hoạt. Đa số trường hợp đều do áp lực cơ học kéo dài, chứ không phải do virus hay nhiễm trùng. Do đó, phòng ngừa quan trọng hơn điều trị: chọn giày phù hợp, kiểm tra bàn chân định kỳ (đặc biệt nếu bạn có dị dạng bàn chân), và đừng chủ quan với những “cục chai” tưởng chừng vô hại.

Nếu bạn đã thử các cách tại nhà mà vẫn đau, hoặc mắt cá mọc lại sau vài tuần – hãy đến gặp bác sĩ da liễu hoặc chuyên khoa chân. Việc loại bỏ đúng cách ngay từ đầu sẽ giúp bạn tránh được biến chứng và tái phát dai dẳng về sau.