Uống trà đường có tác dụng gì đối với sức khỏe?

Chào bạn! Câu hỏi của bạn rất hợp lý và cũng là thắc mắc của nhiều người. Trà đường — tức là trà pha kèm đường — thực chất là sự kết hợp giữa hai yếu tố: trà (thường là trà đen hoặc trà xanh) và đường tinh luyện. Tác dụng của nó với cơ thể phụ thuộc vào loại trà, lượng đường, và tần suất sử dụng. Nói ngắn gọn: trà có lợi, nhưng đường — nếu dùng quá nhiều — lại dễ gây hại.

Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu toàn diện về mặt lợi – hại của thói quen này.

Những tác dụng có thể có của trà đường

– Tăng cường tỉnh táo và tập trung: Trà chứa caffeine (mặc dù ít hơn cà phê), giúp kích thích hệ thần kinh trung ương. Khi kết hợp với đường, glucose nhanh chóng cung cấp năng lượng cho não, tạo cảm giác “sáng khoái” trong thời gian ngắn.

– Cải thiện tâm trạng tạm thời: Đường kích thích giải phóng dopamine — chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến cảm giác vui vẻ. Đây là lý do nhiều người “thèm” một ly trà ngọt khi mệt mỏi hoặc căng thẳng.

– Hỗ trợ tiêu hóa nhẹ (nếu dùng trà nóng): Một số loại trà (như trà gừng, trà ô long) có thể giúp làm ấm bụng và hỗ trợ nhu động ruột, nhất là khi uống sau bữa ăn.

Tuy nhiên, những lợi ích này thường ngắn hạn và đi kèm rủi ro nếu lạm dụng.

Tác hại tiềm ẩn khi uống trà đường thường xuyên

– Tăng nguy cơ béo phì và đề kháng insulin: Mỗi thìa đường (khoảng 5g) thêm vào trà đã cung cấp ~20 kcal “rỗng” — nghĩa là không có vitamin, khoáng chất, chỉ có năng lượng. Uống 2–3 ly/ngày dễ khiến bạn vượt mức khuyến nghị đường tự do (<25g/ngày theo WHO).

– Gây sâu răng và tổn thương men răng: Đường là thức ăn cho vi khuẩn trong miệng. Khi kết hợp với axit tự nhiên trong trà (đặc biệt là trà đậm), môi trường axit kéo dài làm mòn men răng nhanh hơn.

– Ảnh hưởng đến huyết áp và tim mạch: Nhiều nghiên cứu cho thấy tiêu thụ đường tinh luyện thường xuyên liên quan đến tăng triglyceride, viêm mạn tính và xơ vữa động mạch — dù bạn không bị tiểu đường.

– Phụ thuộc vào “cú hích năng lượng giả”: Cảm giác tỉnh táo từ trà đường thường kéo dài 30–60 phút, sau đó bạn có thể rơi vào trạng thái mệt mỏi, cáu gắt do đường huyết tụt nhanh.

Tôi từng gặp không ít bệnh nhân trẻ tuổi bị rối loạn chuyển hóa sớm chỉ vì thói quen uống 3–4 ly trà sữa hoặc trà đường mỗi ngày — tưởng vô hại, hóa ra tích tụ thành vấn đề lớn.

Khi nào uống trà đường có thể chấp nhận được?

Không phải lúc nào trà đường cũng xấu. Trong một số tình huống cụ thể, nó có thể hữu ích:

– Sau khi lao động nặng hoặc vận động mạnh: Cơ thể cần glucose nhanh để phục hồi dự trữ glycogen.

– Khi bị hạ đường huyết đột ngột (ví dụ: người đái tháo đường đang điều trị bằng insulin): Một ly trà đường loãng có thể giúp nâng đường huyết cấp tốc.

– Trong điều kiện lạnh giá: Trà nóng pha chút đường giúp làm ấm cơ thể nhanh, đặc biệt ở vùng núi cao hoặc mùa đông.

Tuy nhiên, những trường hợp này đều mang tính tạm thời và có kiểm soát, không nên trở thành thói quen hàng ngày.

Lời khuyên từ bác sĩ để uống trà an toàn và lành mạnh

– Ưu tiên uống trà không đường: Nếu chưa quen, hãy giảm dần lượng đường — từ 2 thìa xuống 1, rồi nửa thìa, cuối cùng là không đường. Vị đắng nhẹ của trà thực ra rất tốt cho gan và hệ tiêu hóa.

– Thay đường tinh luyện bằng mật ong nguyên chất (với người không tiểu đường): Mật ong có chất chống oxy hóa, nhưng vẫn phải dùng điều độ (≤1 thìa/ngày).

– Không uống trà đường khi bụng đói: Axit trong trà + đường có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày, dẫn đến đau thượng vị hoặc trào ngược.

– Súc miệng sau khi uống: Giúp giảm nguy cơ sâu răng, đặc biệt nếu bạn uống vào buổi tối.

Trà đường không “độc”, nhưng cũng không phải thức uống lành mạnh nếu dùng thường xuyên. Lợi ích chủ yếu đến từ trà, trong khi đường lại là yếu tố làm giảm giá trị dinh dưỡng và tăng rủi ro sức khỏe lâu dài. Thay vì tìm kiếm tác dụng từ trà đường, bạn nên xem xét việc thưởng trà nguyên chất — vừa giữ được tinh hoa của thảo dược, vừa bảo vệ sức khỏe bền vững.

Nếu bạn đang uống trà đường mỗi ngày như một thói quen, hãy thử cắt giảm dần — cơ thể bạn sẽ cảm ơn bạn sau vài tuần!