Uống thuốc bị buồn nôn phải làm sao?
Chào bạn! Tôi hiểu cảm giác ấy – vừa cần điều trị bệnh, vừa phải chịu đựng cảm giác khó chịu sau mỗi lần uống thuốc. Đừng lo, buồn nôn sau khi uống thuốc là một tác dụng phụ khá phổ biến, và trong nhiều trường hợp, chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu biết cách.
Nguyên nhân thường gặp nhất là do thuốc kích ứng niêm mạc dạ dày, hoặc ảnh hưởng đến trung tâm nôn ở não (như một số thuốc giảm đau opioid, kháng sinh, hay thuốc điều trị ung thư). Tuy nhiên, nhờ điều chỉnh thói quen ăn uống và cách dùng thuốc, bạn có thể giảm đáng kể tình trạng này.
Dưới đây là những hướng dẫn cụ thể mà tôi thường chia sẻ với bệnh nhân trong phòng khám:
1. Thay đổi thói quen ăn uống để giảm buồn nôn
– Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì ăn 3 bữa lớn, hãy chia thành 5–6 bữa nhỏ trong ngày. Điều này giúp dạ dày không phải làm việc quá tải và giảm nguy cơ trào ngược – vốn dễ gây buồn nôn khi uống thuốc.
– Ăn nhẹ trước hoặc cùng lúc uống thuốc: Một vài miếng bánh quy mặn, lát bánh mì nướng, sữa chua hoặc súp loãng có thể “lót dạ” và làm dịu niêm mạc dạ dày. Đặc biệt hiệu quả với các loại thuốc dễ gây kích ứng như NSAIDs (ibuprofen, aspirin…).
– Tránh thực phẩm gây kích thích: Hạn chế đồ cay, dầu mỡ, cà phê, rượu bia hoặc thức ăn nhanh – những thứ này làm tăng tiết acid dạ dày và khiến cảm giác buồn nôn nặng hơn.
– Bổ sung đủ nước và chất điện giải: Nếu bạn đã nôn, hãy uống từng ngụm nhỏ nước lọc, nước chanh ấm, trà gừng hoặc oresol để tránh mất nước. Trà gừng đặc biệt hữu ích nhờ khả năng ức chế phản xạ nôn qua tác động lên hệ thần kinh trung ương.
2. Điều chỉnh cách dùng thuốc đúng thời điểm và tư thế
– Uống thuốc trong hoặc ngay sau bữa ăn: Với đa số thuốc gây buồn nôn, đây là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả nhất. Tuy nhiên, nếu thuốc của bạn bắt buộc phải uống lúc đói (ví dụ như một số thuốc tuyến giáp hay kháng sinh), đừng tự ý thay đổi – hãy hỏi bác sĩ để được cân nhắc đổi thuốc hoặc dùng thêm thuốc bảo vệ dạ dày.
– Không nằm ngay sau khi uống: Hãy ngồi thẳng hoặc đi lại nhẹ nhàng ít nhất 15–30 phút sau khi uống thuốc. Tư thế nằm ngay có thể khiến thuốc trào ngược lên thực quản, gây kích ứng và buồn nôn.
– Chia nhỏ liều (nếu được phép): Một số thuốc có thể chia thành liều nhỏ uống rải rác trong ngày để giảm gánh nặng cho cơ thể. Nhưng lưu ý: chỉ thực hiện khi có sự đồng ý của bác sĩ, vì không phải thuốc nào cũng có thể chia – đặc biệt là dạng viên phóng thích kéo dài hoặc viên bao tan ruột.
3. Khi nào bạn nên đi khám ngay?
Buồn nôn do thuốc thường thoáng qua và cải thiện sau vài ngày. Tuy nhiên, hãy liên hệ bác sĩ nếu bạn gặp bất kỳ dấu hiệu sau:
– Buồn nôn kéo dài hơn 2–3 ngày dù đã áp dụng các biện pháp trên.
– Nôn ói liên tục, không giữ được thuốc trong người – điều này có thể khiến điều trị thất bại.
– Xuất hiện triệu chứng nghiêm trọng kèm theo: đau bụng dữ dội, chóng mặt, khó thở, nhịp tim nhanh, hoặc dấu hiệu mất nước (khô miệng, tiểu ít, mệt lả).
– Bạn nghi ngờ dị ứng thuốc (phát ban, sưng mặt, khó thở).
Trong nhiều trường hợp, bác sĩ có thể điều chỉnh liều, đổi sang thuốc khác ít gây buồn nôn hơn, hoặc kê thêm thuốc chống nôn ngắn hạn (như metoclopramide hoặc ondansetron) để hỗ trợ bạn vượt qua giai đoạn đầu điều trị.
Buồn nôn khi uống thuốc thường không nguy hiểm, nhưng nếu bỏ qua, nó có thể khiến bạn bỏ thuốc giữa chừng – làm giảm hiệu quả điều trị hoặc gây kháng thuốc. Quan trọng nhất là đừng tự ý ngừng thuốc chỉ vì cảm giác khó chịu. Hãy chủ động trao đổi với bác sĩ: chúng tôi luôn sẵn sàng tìm giải pháp phù hợp để bạn vừa điều trị hiệu quả, vừa cảm thấy dễ chịu.
Nếu bạn đang dùng thuốc theo toa và gặp tình trạng này, đừng ngại – hãy gọi cho phòng khám sớm. Một cuộc trò chuyện ngắn có thể giúp bạn tiếp tục liệu trình mà không phải “chiến đấu” với cơn buồn nôn mỗi ngày.
