Thời tiết Thu Đông dễ mắc bệnh gì?

Chào bạn,

Thời tiết giao mùa Thu-Đông – khi nhiệt độ giảm, độ ẩm thay đổi thất thường và chênh lệch nhiệt ngày-đêm lớn – chính là “thời điểm vàng” cho nhiều mầm bệnh bùng phát. Trong phòng khám của tôi, số ca đến vì ho, sốt, nôn ói hay tiêu chảy tăng rõ rệt trong giai đoạn này, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người lớn tuổi. Dưới đây là những nhóm bệnh thường gặp nhất và cách bạn có thể chủ động bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình.

1. Các bệnh đường hô hấp gia tăng mạnh vào Thu Đông

Khi không khí lạnh và khô hơn, niêm mạc mũi họng dễ bị tổn thương, làm giảm khả năng phòng vệ tự nhiên trước virus và vi khuẩn. Một số bệnh điển hình bao gồm:

– Cúm mùa: Do virus influenza gây ra, biểu hiện bằng sốt cao, đau cơ, mệt mỏi, ho khan – dễ nhầm với cảm lạnh thông thường nhưng có thể tiến triển nặng nếu không theo dõi sát.
– Viêm phổi: Đặc biệt nguy hiểm ở trẻ nhỏ, người già hoặc người có bệnh nền như hen suyễn, COPD. Triệu chứng gồm sốt kéo dài, khó thở, ho có đờm đặc.
– Ho gà: Dù đã có vắc xin, bệnh vẫn xuất hiện rải rác, đặc trưng bởi cơn ho rũ rượi, thở rít vào cuối cơn – rất nguy hiểm với trẻ dưới 1 tuổi.
– Virus hợp bào hô hấp (RSV): Gây viêm tiểu phế quản ở trẻ nhỏ, thường khởi phát bằng sổ mũi, sau đó ho nặng, khò khè và khó thở.

2. Bệnh tiêu hóa cũng “tăng nhiệt” khi trời lạnh

Nhiều người nghĩ chỉ mùa Hè mới dễ tiêu chảy, nhưng thực tế, Thu-Đông cũng là thời điểm thuận lợi cho một số tác nhân gây bệnh đường ruột:

– Virus Rota: Vẫn lưu hành mạnh ở trẻ dưới 5 tuổi, gây nôn, tiêu chảy nước nhiều lần/ngày, dễ dẫn đến mất nước.
– E. coli và các vi khuẩn đường ruột khác: Có thể bùng phát do thói quen ăn uống thiếu vệ sinh – ví dụ ăn đồ nguội, hâm đi hâm lại nhiều lần, hoặc dùng nước chưa đun sôi.
– Ngoài ra, lạnh còn làm co thắt mạch máu tại niêm mạc dạ dày, khiến người có tiền sử viêm loét dễ bị đau thượng vị, đầy hơi, rối loạn tiêu hóa.

3. Các bệnh lưu hành vẫn “rình rập” dù trời đã lạnh

Bạn đừng chủ quan rằng trời lạnh thì muỗi chết hết – thực tế, sốt xuất huyết vẫn có thể bùng phát cục bộ ở những khu vực có mưa gián đoạn hoặc trữ nước sinh hoạt không đậy kín. Tương tự, bệnh tay chân miệng tuy cao điểm vào mùa Hè, nhưng vẫn ghi nhận ca rải rác vào cuối Thu, đặc biệt ở vùng có điều kiện vệ sinh hạn chế.

4. Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay

Không phải ca nào cũng tự khỏi. Bạn nên đưa người thân đến cơ sở y tế nếu xuất hiện:

– Sốt cao trên 39°C kéo dài > 2 ngày, kèm ho nặng hoặc khó thở.
– Trẻ bỏ bú, nôn liên tục, mắt trũng, tiểu ít – dấu hiệu mất nước do tiêu chảy.
– Phát ban bất thường, tay chân lạnh, lừ đừ – có thể là biến chứng nặng của sốt xuất huyết hoặc nhiễm trùng huyết.
– Đau bụng dữ dội, phân có máu hoặc nhầy – cần loại trừ viêm ruột do vi khuẩn.

5. Cách phòng bệnh hiệu quả khi giao mùa

Là bác sĩ, tôi luôn khuyên bệnh nhân: “Phòng bệnh lúc giao mùa quan trọng hơn chữa bệnh.” Một số biện pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả:

– Giữ ấm hợp lý, đặc biệt vùng cổ, ngực và bàn chân – nhưng tránh mặc quá nhiều lớp gây toát mồ hôi, ngược lại dễ nhiễm lạnh.
– Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, nhất là trước khi ăn và sau khi tiếp xúc nơi công cộng.
– Ăn chín, uống sôi, hạn chế đồ ăn đường phố trong thời điểm giao mùa.
– Tiêm vắc xin đầy đủ: Cúm, ho gà, phế cầu, Rota… là những mũi tiêm có thể giảm đáng kể nguy cơ nhập viện.
– Tăng cường miễn dịch: Ngủ đủ, uống đủ nước, bổ sung rau củ giàu vitamin C và kẽm – đừng quên vận động nhẹ nhàng hàng ngày để lưu thông khí huyết.

Giao mùa Thu-Đông không phải “kẻ thù” nếu bạn hiểu rõ cách phòng vệ. Phần lớn các bệnh thường gặp đều có thể ngăn ngừa bằng lối sống khoa học và ý thức vệ sinh cá nhân. Tuy nhiên, đừng chủ quan với các triệu chứng dai dẳng – thăm khám sớm luôn là lựa chọn an toàn nhất cho sức khỏe lâu dài của bạn và gia đình.