Thay đổi thời tiết có ảnh hưởng đến sức khỏe không?
Chào bạn! Câu hỏi của bạn rất phổ biến — và hoàn toàn có cơ sở y khoa. Thay đổi thời tiết thực sự có thể ảnh hưởng đến sức khỏe, đặc biệt ở những người có tiền sử bệnh lý xương khớp, tim mạch, hô hấp hoặc rối loạn tâm trạng. Dù cơ thể con người có khả năng thích nghi nhất định, nhưng khi nhiệt độ, độ ẩm hay áp suất khí quyển biến động nhanh và mạnh — như lúc giao mùa — hệ thần kinh, tuần hoàn và miễn dịch có thể phản ứng chậm, dẫn đến các triệu chứng khó chịu.
Nguyên nhân vì sao thời tiết thay đổi lại gây mệt mỏi, đau nhức
– Áp suất khí quyển giảm: Khi áp suất không khí hạ (thường xảy ra trước mưa hoặc lạnh), các mô quanh khớp có xu hướng giãn nở nhẹ, chèn ép lên đầu dây thần kinh — khiến người bị thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp cảm thấy đau tăng rõ rệt.
– Nhiệt độ giảm đột ngột: Làm co mạch máu ngoại biên, giảm lưu thông máu đến cơ và khớp. Điều này dễ gây co cứng cơ, tê bì tay chân, đặc biệt ở người lớn tuổi hoặc người ít vận động.
– Độ ẩm cao kết hợp lạnh: Tạo điều kiện cho nấm mốc, bụi nhà và phấn hoa phát triển — làm trầm trọng thêm các bệnh dị ứng, hen suyễn hoặc viêm xoang.
– Ảnh hưởng đến nhịp sinh học và tâm trạng: Ánh sáng mặt trời giảm vào mùa đông làm giảm sản xuất serotonin — chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến cảm xúc — dẫn đến mệt mỏi, uể oải, thậm chí trầm cảm theo mùa (seasonal affective disorder).
Tôi thường gặp bệnh nhân than phiền: “Bác sĩ ơi, trời chưa kịp lạnh mà đầu gối đã kêu ‘răng rắc’, lưng thì như đóng băng.” Đó không phải do họ… “nhạy cảm quá”, mà là phản ứng sinh lý rất thật.
Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám khi thời tiết thay đổi
– Đau khớp kéo dài > 5–7 ngày dù đã nghỉ ngơi, chườm ấm. – Cứng khớp buổi sáng trên 30 phút, kèm sưng nóng đỏ tại khớp. – Khó thở, tức ngực, hồi hộp khi trời lạnh — có thể là dấu hiệu tim mạch. – Cơn đau đầu tăng tần suất hoặc mức độ, đặc biệt kèm buồn nôn, nhìn mờ. – Trầm cảm, mất ngủ, chán ăn kéo dài trong mùa mưa hoặc mùa đông.
Những biểu hiện này không đơn thuần là “do trời”, mà có thể là lúc bệnh nền đang tiến triển hoặc cần điều chỉnh phác đồ.
Cách giảm khó chịu và bảo vệ sức khỏe khi thời tiết giao mùa
– Giữ ấm đúng cách: Đặc biệt vùng cổ, lưng dưới và đầu gối. Không cần mặc quá nhiều lớp — hãy chọn trang phục giữ nhiệt, thấm hút mồ hôi.
– Duy trì vận động nhẹ: Đi bộ 20–30 phút/ngày giúp cải thiện tuần hoàn, giảm co cứng cơ và tăng tổng hợp vitamin D (từ ánh nắng nhẹ buổi sáng).
– Uống đủ nước, ăn đủ chất: Thời tiết lạnh khiến bạn ít khát hơn, nhưng cơ thể vẫn cần đủ nước để duy trì lưu thông máu và chức năng khớp.
– Kiểm soát bệnh mạn tính chủ động: Nếu bạn có tiền sử hen, viêm khớp, tăng huyết áp… hãy tái khám định kỳ trước mùa giao — đừng đợi đến khi “trời hành” mới xử lý.
– Tắm nước ấm (không quá nóng): Giúp thư giãn cơ, nhưng tránh ngâm lâu vì có thể gây tụt huyết áp ở người lớn tuổi.
Thay đổi thời tiết không “gây bệnh” trực tiếp, nhưng là yếu tố thúc đẩy hoặc làm bộc lộ các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Với kinh nghiệm lâm sàng, tôi luôn khuyên bệnh nhân: đừng xem nhẹ những cơn đau “quen thuộc” mỗi khi giao mùa — đó có thể là lời nhắc nhở cơ thể cần được chăm sóc kỹ hơn. Nếu triệu chứng lặp lại nhiều lần hoặc ảnh hưởng đến sinh hoạt, hãy đi khám để loại trừ tổn thương thực thể, thay vì chỉ đổ lỗi cho… ông trời.
