Test cúm A ở nhà hay đi xét nghiệm ở bệnh viện thì chính xác hơn?

Chào bạn,

Cảm ơn bạn đã chia sẻ những lo lắng rất thực tế. Trong mùa cúm, việc phân biệt giữa cảm lạnh thông thường và cúm A là rất quan trọng, vì cúm A có thể diễn tiến nặng nếu không được theo dõi đúng cách. Hiện nay, có hai phương pháp xét nghiệm cúm A phổ biến: test nhanh tại nhà và xét nghiệm chuyên sâu tại cơ sở y tế. Mỗi phương pháp đều có ưu – nhược điểm riêng, và mức độ tin cậy cũng khác nhau tuỳ vào thời điểm và cách thực hiện.

Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn có thể lựa chọn phương án phù hợp nhất với tình trạng của mình.

Nguyên nhân và cơ chế phát hiện virus cúm A trong các xét nghiệm

Cúm A do virus influenza A gây ra, lây lan chủ yếu qua đường hô hấp. Khi virus xâm nhập, cơ thể bắt đầu sản sinh kháng nguyên — những “dấu hiệu nhận diện” mà hệ miễn dịch và các bộ test có thể phát hiện.

– Test nhanh tại nhà hoạt động dựa trên nguyên lý phát hiện kháng nguyên (antigen test) trong dịch mũi họng. Phương pháp này cho kết quả nhanh nhưng chỉ hiệu quả khi nồng độ virus đủ cao, thường từ 24–72 giờ sau khi khởi phát triệu chứng.
– Xét nghiệm RT-PCR tại bệnh viện lại tìm kiếm vật liệu di truyền (RNA) của virus, nên có độ nhạy rất cao — thậm chí ngay cả khi virus còn ở nồng độ thấp. Đây là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán cúm A chính xác.

Khi nào nên dùng test nhanh, khi nào cần đi xét nghiệm RT-PCR?

Test nhanh tại nhà phù hợp nếu bạn:
– Có triệu chứng điển hình (sốt cao, đau cơ, mệt mỏi) trong vòng 1–3 ngày đầu.
– Muốn sàng lọc nhanh để quyết định có nên cách ly hay không.
– Không có yếu tố nguy cơ (như bệnh nền, tuổi cao, mang thai).

Tuy nhiên, bạn nên đến cơ sở y tế để làm RT-PCR nếu:
– Triệu chứng kéo dài trên 3 ngày mà test nhanh vẫn âm tính.
– Có dấu hiệu trở nặng: khó thở, sốt không hạ, đau ngực, lú lẫn.
– Thuộc nhóm nguy cơ cao (người già, trẻ nhỏ, người có bệnh tim, phổi, đái tháo đường…).
– Cần chẩn đoán phân biệt với các bệnh khác như COVID-19, RSV, hoặc viêm phổi do vi khuẩn.

Trong phòng khám của tôi, không ít bệnh nhân test nhanh âm tính nhưng vẫn bị cúm A — đơn giản vì họ test quá sớm, hoặc lấy mẫu không đúng kỹ thuật.

Hướng dẫn sử dụng test nhanh cúm A đúng cách và giảm sai số

Để tăng độ tin cậy khi test tại nhà, bạn cần lưu ý:

– Thời điểm test: Tốt nhất là sau 24 giờ kể từ khi sốt, khi virus đã nhân lên đủ trong đường hô hấp.
– Lấy mẫu đúng kỹ thuật: Đưa que sâu vào 1/2 chiều dài mũi (khoảng 2–3 cm ở người lớn), xoay nhẹ và giữ vài giây để thấm dịch.
– Đọc kết quả trong khung giờ quy định (thường 15–20 phút). Đọc quá muộn có thể cho vạch mờ gây hiểu lầm.
– Nếu không có vạch C: Dù có vạch T hay không, test đó không hợp lệ, cần làm lại.

Mua test cúm A ở đâu và có cần toa bác sĩ không?

Hiện nay, các bộ test nhanh cúm A/B không cần đơn thuốc và có bán rộng rãi tại:

– Các chuỗi nhà thuốc lớn như Long Châu, Pharmacity, An Khang.
– Một số hiệu thuốc tư nhân có uy tín.

Tuy nhiên, hãy kiểm tra hạn sử dụng, nguồn gốc rõ ràng và được Bộ Y tế cấp phép. Tránh mua hàng trôi nổi trên mạng không rõ chất lượng.

Nếu bạn cần kết quả chính xác để điều trị hoặc xin nghỉ việc/học, tốt nhất nên đến bệnh viện hoặc phòng khám có dịch vụ xét nghiệm RT-PCR. Bác sĩ cũng có thể kê thuốc kháng virus (như oseltamivir) nếu chẩn đoán sớm trong 48 giờ đầu.

Test nhanh cúm A tại nhà là công cụ hữu ích để sàng lọc ban đầu, nhưng không thay thế được chẩn đoán y khoa. Nếu bạn có triệu chứng rõ rệt mà test âm tính, hoặc thuộc nhóm nguy cơ, đừng chần chừ — hãy đến cơ sở y tế để được xét nghiệm chính xác và tư vấn điều trị kịp thời.

Cúm A tuy thường tự khỏi trong 5–7 ngày, nhưng ở người có bệnh nền, nó có thể dẫn đến viêm phổi, suy hô hấp, thậm chí tử vong nếu không được can thiệp sớm. Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh — và chẩn đoán đúng là bước đầu tiên trong hành trình đó.