Tay chân miệng có lây không?
Chào bạn! Câu hỏi “tay chân miệng có lây không” là điều mà rất nhiều phụ huynh lo lắng khi con mắc bệnh — và hoàn toàn chính đáng. Có, tay chân miệng là một bệnh truyền nhiễm rất dễ lây, đặc biệt ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi. Tuy nhiên, nếu hiểu rõ đường lây và cách phòng ngừa, bạn hoàn toàn có thể hạn chế nguy cơ lây lan cho người thân trong gia đình.
Vì sao tay chân miệng lại dễ lây đến vậy?
Bệnh tay chân miệng chủ yếu do các chủng virus thuộc nhóm Enterovirus gây ra, phổ biến nhất là Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71 (EV71). Virus này tồn tại trong:
– Nước bọt, dịch tiết mũi họng của người bệnh (khi ho, hắt hơi, nói chuyện).
– Dịch từ các bóng nước trên da hoặc niêm mạc miệng.
– Phân — đây là nguồn lây quan trọng và kéo dài nhất, có thể tồn tại virus đến vài tuần sau khi triệu chứng đã hết.
Virus lây truyền chủ yếu qua đường tiêu hóa và hô hấp, hoặc tiếp xúc trực tiếp với bề mặt/vật dụng bị nhiễm virus (đồ chơi, tay nắm cửa, khăn lau…).
Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay
Mặc dù đa số ca tay chân miệng ở trẻ diễn biến nhẹ và tự khỏi trong 7–10 ngày, nhưng một số chủng virus (đặc biệt EV71) có thể gây biến chứng nặng như viêm màng não, viêm não, phù phổi cấp. Bạn nên đưa trẻ đi khám ngay nếu thấy:
– Sốt cao liên tục > 39°C, không hạ sau dùng thuốc.
– Trẻ giật mình, run chi, vã mồ hôi, thở nhanh.
– Nôn ói nhiều, bỏ ăn, mệt lả, khó đánh thức.
– Mạch nhanh, da nổi vằn — dấu hiệu suy tuần hoàn.
Trong phòng khám, tôi từng gặp không ít phụ huynh chủ quan vì “chỉ thấy vài mụn nước”, nhưng trẻ lại tiến triển nhanh sang giai đoạn thần kinh chỉ sau 24–48 giờ. Vì vậy, theo dõi sát trong 3 ngày đầu là cực kỳ quan trọng.
Cách phòng lây nhiễm cho cả gia đình — đặc biệt khi có trẻ nhỏ
Bạn hoàn toàn có thể giảm nguy cơ lây lan bằng những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả:
– Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng dưới vòi nước chảy — đặc biệt trước khi ăn, sau khi thay tã, chăm sóc trẻ bệnh.
– Không cho trẻ bệnh đi học/nhà trẻ ít nhất 10 ngày kể từ khi khởi phát triệu chứng.
– Vệ sinh đồ chơi, sàn nhà, tay nắm cửa bằng dung dịch khử khuẩn chứa clo (như nước Javel pha loãng theo hướng dẫn).
– Không dùng chung khăn mặt, chén, muỗng, bàn chải đánh răng.
– Theo dõi sát các em bé khác trong nhà, nhất là trẻ dưới 1 tuổi — nhóm có nguy cơ biến chứng cao hơn.
Lưu ý: Người lớn cũng có thể nhiễm virus, dù thường không có triệu chứng rõ rệt, nhưng vẫn có thể vô tình lây cho trẻ. Vì vậy, cả gia đình cần tuân thủ vệ sinh tay và môi trường sống.
Tay chân miệng có lây không? — Có, và lây rất mạnh trong những ngày đầu của bệnh. Tuy nhiên, nhờ vào hiểu biết đúng và hành động kịp thời, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát được sự lây lan trong gia đình. Đừng quá hoảng sợ, nhưng cũng đừng chủ quan — đặc biệt khi nhà có trẻ sơ sinh hoặc trẻ dưới 2 tuổi. Nếu nghi ngờ con mắc bệnh, hãy cách ly nhẹ nhàng, theo dõi sát và liên hệ cơ sở y tế khi có dấu hiệu bất thường.
