Sốt 39 độ có nguy hiểm không và khi nào cần đi khám?
Chào bạn,
Sốt 39 độ C là mức sốt cao và có thể nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người già hoặc người có bệnh nền. Dù sốt là phản ứng tự nhiên của cơ thể khi chống lại nhiễm trùng, nhưng khi nhiệt độ vượt quá 38,5°C – nhất là chạm mốc 39°C – bạn cần theo dõi sát các triệu chứng kèm theo để quyết định có nên can thiệp y tế hay không.
Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo và cách xử trí phù hợp khi gặp tình trạng này.
Nguyên nhân phổ biến gây sốt 39 độ
Sốt 39 độ thường là biểu hiện của một quá trình viêm hoặc nhiễm trùng đang diễn ra trong cơ thể. Một số nguyên nhân thường gặp bao gồm:
– Nhiễm virus: Như cúm mùa, sốt xuất huyết, tay-chân-miệng, hoặc các bệnh do virus đường hô hấp (RSV, adenovirus…).
– Nhiễm khuẩn: Viêm phổi, viêm amidan, viêm tai giữa, nhiễm trùng tiểu, hoặc thậm chí là nhiễm trùng huyết.
– Phản ứng sau tiêm chủng: Một số vắc xin (như MMR, thủy đậu) có thể gây sốt cao trong 24–48 giờ sau tiêm.
– Bệnh tự miễn hoặc viêm không do nhiễm trùng: Như lupus ban đỏ hệ thống, viêm khớp dạng thấp (hiếm gặp hơn ở trẻ em).
– Say nắng hoặc tăng thân nhiệt ác tính: Khi cơ thể tiếp xúc quá lâu với môi trường nóng mà không được bù nước và làm mát kịp thời.
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều phụ huynh lo lắng khi con sốt 39 độ nhưng lại chủ quan vì “chỉ là cảm”. Tuy nhiên, chính những trường hợp tưởng nhẹ ấy đôi khi lại tiến triển nhanh thành viêm phổi hoặc sốt xuất huyết nặng nếu không được theo dõi đúng cách.
Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay
Không phải lúc nào sốt 39 độ cũng đòi hỏi nhập viện, nhưng bạn nên tìm đến bác sĩ ngay nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu sau:
– Trẻ dưới 3 tháng tuổi sốt ≥ 38°C (với trẻ sơ sinh, sốt 39 độ là cấp cứu).
– Sốt kéo dài trên 48–72 giờ không đáp ứng với thuốc hạ sốt.
– Li bì, khó đánh thức, co giật, nôn liên tục hoặc bỏ bú/bỏ ăn.
– Phát ban không biến mất khi ấn vào da (dấu hiệu xuất huyết – cảnh báo sốt xuất huyết hoặc viêm màng não).
– Khó thở, thở nhanh, rút lõm lồng ngực hoặc tím tái.
– Đau đầu dữ dội kèm cứng gáy, sợ ánh sáng (nghi ngờ viêm màng não).
– Tiểu ít, khô môi, mắt trũng – dấu hiệu mất nước nặng.
Ở người lớn, nếu sốt 39 độ đi kèm lú lẫn, tim đập nhanh, huyết áp tụt hoặc đau bụng dữ dội, đó có thể là dấu hiệu nhiễm trùng huyết – một tình trạng đe dọa tính mạng cần xử trí khẩn cấp.
Cách xử trí an toàn tại nhà khi sốt 39 độ
Nếu chưa có dấu hiệu nguy hiểm kể trên, bạn có thể chăm sóc tại nhà theo hướng dẫn sau:
– Dùng thuốc hạ sốt đúng liều: Paracetamol (acetaminophen) là lựa chọn đầu tay cho cả trẻ em và người lớn. Tránh dùng aspirin cho trẻ dưới 16 tuổi (nguy cơ hội chứng Reye).
– Chườm ấm, không chườm lạnh: Dùng khăn ấm lau trán, nách, bẹn để giúp giãn mạch và hạ nhiệt từ từ. Chườm đá hoặc nước lạnh có thể khiến cơ thể co mạch, giữ nhiệt và làm sốt cao hơn.
– Bù đủ nước và điện giải: Uống oresol, nước dừa, súp loãng… để tránh mất nước – nguyên nhân khiến sốt càng trở nên nguy hiểm.
– Theo dõi nhiệt độ mỗi 2–4 giờ: Ghi lại diễn biến sốt và các triệu chứng kèm theo để cung cấp thông tin chính xác cho bác sĩ nếu cần khám.
– Không mặc quá nhiều quần áo: Mặc thoáng, ở nơi mát mẻ giúp cơ thể dễ tản nhiệt.
Lưu ý: Không tự ý dùng kháng sinh nếu chưa có chỉ định. Hầu hết sốt 39 độ do virus – và kháng sinh hoàn toàn vô hiệu trong trường hợp này.
Phòng ngừa tái phát và tăng sức đề kháng
Sau cơn sốt cao, cơ thể thường suy nhược. Để giảm nguy cơ tái phát:
– Tiêm phòng đầy đủ (cúm, sởi, thủy đậu, phế cầu…).
– Rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang ở nơi đông người.
– Ăn uống đủ chất, ngủ đủ giấc – đặc biệt quan trọng với trẻ em đang phát triển.
– Tránh tiếp xúc với người đang ốm, nhất là trong mùa dịch.
Sốt 39 độ không phải lúc nào cũng nguy hiểm, nhưng không bao giờ nên xem nhẹ. Ở trẻ nhỏ, người già hoặc người có bệnh lý nền, đây có thể là dấu hiệu sớm của nhiễm trùng nghiêm trọng. Hãy ưu tiên theo dõi sát các triệu chứng kèm theo hơn là chỉ nhìn vào con số trên nhiệt kế. Nếu nghi ngờ bất thường, đừng chần chừ – việc thăm khám sớm có thể ngăn ngừa biến chứng nặng và giúp điều trị hiệu quả hơn.
