Siêu âm mạch cảnh có phát hiện được mảng xơ vữa không?

Chào bạn,

Siêu âm mạch cảnh hoàn toàn có thể phát hiện mảng xơ vữa – một trong những nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ do thiếu máu não. Đây là kỹ thuật hình ảnh không xâm lấn, an toàn và được dùng phổ biến để đánh giá tình trạng hẹp hoặc tắc mạch cảnh – những mạch máu lớn dẫn máu lên não.

Siêu âm mạch cảnh giúp phát hiện những bất thường nào?

Siêu âm Doppler mạch cảnh không chỉ cho thấy cấu trúc thành mạch mà còn đánh giá lưu lượng máu qua từng nhánh. Cụ thể, kỹ thuật này có thể phát hiện:

– Mảng xơ vữa: là sự tích tụ cholesterol, canxi và các chất khác trong thành động mạch, làm lòng mạch hẹp lại.

– Mức độ hẹp mạch: từ nhẹ (<50%), trung bình (50–69%) đến nặng (≥70%) – yếu tố quyết định nguy cơ đột quỵ.

– Tình trạng lưu thông máu: qua chỉ số vận tốc dòng chảy, giúp xác định liệu dòng máu lên não có bị cản trở hay không.

– Các bất thường khác: như phình động mạch cảnh, dị dạng mạch, hoặc huyết khối thành mạch.

Khi nào cần làm siêu âm mạch cảnh?

Không phải ai cũng cần siêu âm mạch cảnh thường quy. Tôi thường chỉ định khi bạn có yếu tố nguy cơ tim mạch cao hoặc triệu chứng nghi ngờ thiếu máu não thoáng qua (TIA), chẳng hạn như:

– Tê yếu đột ngột một bên mặt, tay hoặc chân.

– Nói ngọng, nhìn mờ, mất thăng bằng thoáng qua.

– Tiền sử đột quỵ hoặc bệnh tim mạch.

– Có bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, hút thuốc lá lâu năm.

– Nghe thấy tiếng thổi mạch cảnh khi khám lâm sàng.

Quy trình siêu âm mạch cảnh diễn ra như thế nào?

Thủ thuật này không đau, không cần chuẩn bị đặc biệt và thường kéo dài 15–30 phút:

– Bạn nằm ngửa, đầu hơi ngửa ra sau và nghiêng nhẹ sang bên đối diện.

– Kỹ thuật viên bôi gel lạnh lên cổ và di đầu dò siêu âm dọc theo hai bên cổ.

– Hình ảnh mạch cảnh hiện lên rõ nét trên màn hình, kèm theo biểu đồ Doppler về tốc độ và hướng dòng máu.

– Kết quả được phân tích ngay, và bác sĩ sẽ giải thích mức độ hẹp (nếu có) cùng nguy cơ liên quan.

Siêu âm mạch cảnh có chính xác không? Có cần làm thêm xét nghiệm khác?

Siêu âm mạch cảnh là xét nghiệm sàng lọc đầu tay, độ nhạy và độ đặc hiệu cao trong tay các chuyên gia có kinh nghiệm. Tuy nhiên, trong một số trường hợp phức tạp – như mảng xơ vữa ở vị trí cao, vôi hóa nặng hoặc kết quả không rõ ràng – tôi có thể đề nghị:

– Chụp CT mạch máu (CTA) hoặc MRI mạch máu (MRA) để đánh giá chi tiết hơn.

– Chụp mạch số hóa xóa nền (DSA) – tiêu chuẩn vàng nhưng xâm lấn, thường chỉ dùng khi cần can thiệp.

Phát hiện sớm mảng xơ vữa qua siêu âm mạch cảnh có thể ngăn ngừa đột quỵ hiệu quả, đặc biệt nếu bạn có triệu chứng hoặc yếu tố nguy cơ. Đừng đợi đến khi “có chuyện” mới đi khám – nhiều bệnh nhân của tôi từng nghĩ chóng mặt, tê nhẹ là do stress, nhưng siêu âm lại phát hiện hẹp mạch cảnh trên 70%.

Nếu bạn đang lo lắng về các dấu hiệu như trên, hãy trao đổi với bác sĩ để được đánh giá toàn diện. Phòng ngừa luôn hiệu quả hơn điều trị khi đã xảy ra biến cố.