Ớn lạnh là dấu hiệu của bệnh gì hay chỉ là cảm giác bình thường?

“Dạo này tôi hay bị ớn lạnh dù trời không lạnh, thậm chí đang giữa trưa nắng. Cảm giác như có luồng khí lạnh chạy dọc sống lưng, da nổi da gà, người hơi run… Tôi lo lắng không biết đây là biểu hiện của bệnh lý hay do cơ thể mệt mỏi thông thường?”

Chuyên viên tư vấn

Chào bạn, cảm giác ớn lạnh – hay còn gọi là sởn gai ốc, rùng mình – thực chất là phản ứng sinh lý tự nhiên của cơ thể khi gặp lạnh, căng thẳng hoặc sợ hãi. Tuy nhiên, nếu tình trạng này xuất hiện thường xuyên, không rõ nguyên nhân hoặc đi kèm triệu chứng khác, đó có thể là tín hiệu cảnh báo một số vấn đề sức khỏe tiềm ẩn mà bạn không nên bỏ qua.

Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu khi nào ớn lạnh là bình thường, và khi nào cần đi khám.

Nguyên nhân phổ biến gây cảm giác ớn lạnh

– Phản ứng sinh lý tự nhiên: Khi cơ thể tiếp xúc với nhiệt độ thấp, hệ thần kinh giao cảm kích hoạt co cơ nhỏ dưới da (gây nổi da gà) để giữ nhiệt — đây là hiện tượng hoàn toàn bình thường.
– Căng thẳng, lo âu hoặc sợ hãi: Trạng thái tâm lý mạnh có thể kích hoạt phản xạ “chiến đấu hay bỏ chạy” (fight-or-flight), dẫn đến cảm giác rùng mình, ớn lạnh dọc sống lưng.
– Sốt hoặc nhiễm trùng: Ớn lạnh thường xuất hiện trước cơn sốt, khi thân nhiệt bắt đầu tăng. Đây là dấu hiệu điển hình trong các bệnh như cảm cúm, viêm họng, sốt rét, hoặc nhiễm trùng đường tiểu.
– Rối loạn nội tiết: Suy giáp (giảm hormone tuyến giáp) làm chậm chuyển hóa, khiến cơ thể dễ cảm thấy lạnh, ớn lạnh ngay cả trong môi trường ấm.
– Thiếu máu hoặc hạ đường huyết: Khi lượng oxy hoặc glucose trong máu giảm, cơ thể có thể phản ứng bằng cảm giác lạnh run, vã mồ hôi, choáng váng — kèm theo ớn lạnh.

Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám bác sĩ

Bạn đừng chủ quan nếu ớn lạnh đi kèm bất kỳ dấu hiệu sau:
– Sốt cao (>38°C) kéo dài trên 2 ngày hoặc sốt tái đi tái lại.
– Run rẩy, mệt lả, vã mồ hôi lạnh dù không vận động.
– Tim đập nhanh, khó thở, chóng mặt — có thể liên quan đến nhiễm trùng huyết hoặc rối loạn tim mạch.
– Giảm cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi kéo dài — gợi ý suy giáp, lao, hoặc bệnh lý mạn tính.
– Ớn lạnh xảy ra thường xuyên vào ban đêm (night chills), đặc biệt ở người lớn tuổi — cần loại trừ lao, ung thư máu hoặc HIV.

Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chủ quan với triệu chứng “chỉ ớn lạnh”, nhưng sau đó phát hiện sớm nhiễm trùng nặng hoặc rối loạn miễn dịch nhờ thăm khám kịp thời.

Cách giảm cảm giác ớn lạnh tại nhà và phòng ngừa

– Giữ ấm cơ thể: Mặc đủ ấm, đặc biệt vùng cổ, tay, chân khi thời tiết thay đổi.
– Uống đủ nước và ăn uống đầy đủ: Tránh hạ đường huyết hoặc mất nước — hai yếu tố dễ gây lạnh run.
– Quản lý stress: Thiền, hít thở sâu, ngủ đủ giấc giúp ổn định hệ thần kinh thực vật, giảm phản ứng “rùng mình” do lo âu.
– Tập thể dục nhẹ nhàng: Cải thiện tuần hoàn máu, giúp cơ thể điều hòa nhiệt độ tốt hơn.
– Không tự ý dùng thuốc hạ sốt hoặc kháng sinh nếu chưa rõ nguyên nhân — điều này có thể che lấp triệu chứng và làm chậm chẩn đoán.

Khi nào ớn lạnh là vô hại, khi nào đáng lo?

Nếu bạn chỉ thỉnh thoảng ớn lạnh khi nghe tin buồn, xem phim kinh dị, hoặc bước ra khỏi phòng máy lạnh — đó là phản ứng hoàn toàn sinh lý. Nhưng nếu tình trạng này xuất hiện thường xuyên, không có yếu tố kích thích rõ ràng, hoặc kèm theo mệt mỏi, sốt, sụt cân, thì rất có thể cơ thể đang gửi tín hiệu cảnh báo.

Ớn lạnh đơn thuần thường lành tính, nhưng nếu xảy ra lặp lại, không giải thích được hoặc đi kèm triệu chứng toàn thân, bạn nên đi khám để loại trừ nhiễm trùng, rối loạn nội tiết hoặc bệnh lý thần kinh – nội tiết. Đừng đợi đến khi “bệnh nặng mới đi viện” — nhiều nguyên nhân gây ớn lạnh hoàn toàn có thể điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm.