Nốt ruồi lồi có nguy hiểm không?

Chào bạn, cảm ơn bạn đã chia sẻ lo lắng rất thực tế. Nốt ruồi lồi không nhất thiết là nguy hiểm, nhưng một số trường hợp có thể là dấu hiệu sớm của ung thư da, đặc biệt khi có thay đổi về hình dạng, màu sắc hoặc cảm giác. Tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu bản chất, cách nhận biết và xử trí phù hợp.

Nốt ruồi là gì?

Nốt ruồi (hay còn gọi là nevus) là những tổn thương da lành tính, hình thành do sự tăng sinh tập trung của tế bào sắc tố melanocyte – loại tế bào tạo ra melanin, chất quyết định màu da, tóc và mắt.

Thông thường, nốt ruồi có màu nâu, đen hoặc da, hình tròn hoặc bầu dục, kích thước từ 1–6 mm. Chúng có thể phẳng hoặc lồi, xuất hiện từ khi còn nhỏ hoặc trong suốt cuộc đời.

Cơ chế hình thành của nốt ruồi

Nốt ruồi hình thành khi các tế bào melanocyte – vốn phân bố đều dưới lớp biểu bì – tụ lại thành cụm thay vì rải rác. Quá trình này chịu ảnh hưởng bởi:

– Di truyền: Nếu cha mẹ có nhiều nốt ruồi, con cái cũng có xu hướng tương tự.
– Yếu tố nội tiết: Tuổi dậy thì, mang thai, dùng thuốc nội tiết có thể làm nốt ruồi đậm màu hoặc mọc mới.
– Tia UV: Ánh nắng mặt trời kích thích melanocyte hoạt động mạnh, thúc đẩy hình thành nốt ruồi mới hoặc làm nốt cũ thay đổi.

Nguyên nhân gây ra nốt ruồi

– Yếu tố di truyền: Đóng vai trò chính trong số lượng và vị trí nốt ruồi.
– Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: Đặc biệt ở tuổi thiếu niên và thanh niên.
– Thay đổi nội tiết: Như trong thai kỳ hoặc dùng thuốc tránh thai.
– Tổn thương da: Vết bỏng, viêm da mạn tính đôi khi tạo điều kiện cho nốt ruồi xuất hiện tại vùng da tổn thương.

Các loại nốt ruồi

– Nốt ruồi bẩm sinh: Xuất hiện ngay khi sinh, có thể nhỏ hoặc rất lớn (giant congenital nevus), nguy cơ ác tính cao hơn.
– Nốt ruồi mắc phải: Xuất hiện sau sinh, thường trong độ tuổi 5–35.
– Nốt ruồi junctional: Nằm ở ranh giới giữa biểu bì và trung bì, thường phẳng, màu nâu đậm.
– Nốt ruồi compound: Vừa ở biểu bì vừa ở trung bì, thường lồi nhẹ, mềm, màu nâu.
– Nốt ruồi intradermal: Nằm sâu trong trung bì, lồi rõ, mềm, màu da hoặc nâu nhạt – đây là loại thường gặp nhất ở người trưởng thành và rất ít nguy cơ ác tính.

Dấu hiệu nhận biết nốt ruồi

1. Nốt ruồi lành tính

– Hình tròn hoặc bầu dục, viền đều, sắc nét.
– Màu sắc đồng nhất (nâu, đen, da).
– Kích thước ổn định theo thời gian (<6 mm).
– Không ngứa, không đau, không chảy dịch.

2. Nốt ruồi ác tính (ung thư hắc tố – melanoma)

Dùng quy tắc ABCDE để nhận biết:
– A (Asymmetry): Không đối xứng.
– B (Border): Viền mờ, nham nhở, không rõ ràng.
– C (Color): Màu sắc loang lổ, có thể pha trộn nâu – đen – đỏ – trắng – xanh.
– D (Diameter): Đường kính >6 mm (tuy nhiên, melanoma có thể nhỏ hơn!).
– E (Evolution): Thay đổi về kích thước, hình dạng, màu sắc, cảm giác (ngứa, đau, chảy máu) trong vài tuần/tháng.

Biến chứng của nốt ruồi

– Ung thư hắc tố (melanoma): Dạng ung thư da nguy hiểm nhất, có thể di căn nhanh nếu không phát hiện sớm.
– Viêm hoặc nhiễm trùng: Khi nốt ruồi bị cào xước, cọ xát liên tục.
– Ảnh hưởng tâm lý: Nhiều người lo lắng, tự ti nếu nốt ruồi ở vùng mặt, cổ.

Chẩn đoán nốt ruồi

– Khám lâm sàng: Bác sĩ da liễu sẽ quan sát bằng mắt thường và soi da (dermoscopy) – thiết bị phóng đại giúp nhìn rõ cấu trúc bên trong nốt ruồi.
– Sinh thiết: Nếu nghi ngờ ác tính, bác sĩ sẽ cắt bỏ toàn bộ hoặc một phần nốt ruồi để xét nghiệm mô học – đây là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán.

Tẩy nốt ruồi bằng cách nào?

– Laser: Phù hợp với nốt ruồi phẳng, nông, lành tính, nhưng không dùng được cho nốt lồi hoặc nghi ngờ ác tính.
– Đốt điện (electrocautery): Dùng dòng điện cao tần để loại bỏ, thường để lại sẹo nhỏ.
– Cắt bỏ phẫu thuật: Phương pháp an toàn nhất, đặc biệt khi cần xét nghiệm mô bệnh học. Bác sĩ sẽ rạch bỏ toàn bộ nốt ruồi kèm viền da lành xung quanh nếu nghi ngờ ung thư.

Lưu ý: Tuyệt đối không tự ý tẩy nốt ruồi bằng mẹo dân gian (tỏi, giấm, kem trộn…) – có thể gây bỏng, nhiễm trùng, che lấp dấu hiệu ung thư.

Phòng ngừa nốt ruồi

Thực tế, không thể ngăn hoàn toàn việc mọc nốt ruồi, nhưng bạn có thể giảm nguy cơ biến đổi ác tính bằng cách:

– Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, đặc biệt từ 10h–16h.
– Sử dụng kem chống nắng phổ rộng (SPF 30+, PA+++) hàng ngày, kể cả khi trời râm.
– Mặc áo chống tia UV, đội mũ rộng vành khi ra ngoài.
– Theo dõi định kỳ các nốt ruồi có sẵn, chụp ảnh để so sánh thay đổi theo thời gian.

Các câu hỏi thường gặp về nốt ruồi

1. Ai dễ bị nốt ruồi?

– Người da trắng, tóc vàng/đỏ, mắt sáng.
– Có tiền sử gia đình bị ung thư hắc tố.
– Thường xuyên tiếp xúc nắng mà không bảo vệ.
– Có >50 nốt ruồi trên cơ thể.

2. Có thể ngăn ngừa nốt ruồi mới không?

Không thể ngăn hoàn toàn, nhưng bảo vệ da khỏi tia UV từ sớm (kể từ tuổi thơ) giúp giảm số lượng nốt ruồi mới và nguy cơ ác tính.

3. Có nên tẩy nốt ruồi không?

Nếu chỉ vì lý do thẩm mỹ, bạn có thể tẩy sau khi bác sĩ xác nhận lành tính. Nhưng không nên tẩy bừa bãi – đặc biệt với nốt ruồi lồi, to, hoặc có thay đổi.

4. Khi nào cần tẩy nốt ruồi?

– Nốt ruồi gây cọ xát (ở cổ áo, thắt lưng).
– Thay đổi đột ngột về hình dạng, màu sắc, kích thước.
– Nghi ngờ ác tính – lúc này tẩy không phải để làm đẹp mà để chẩn đoán và điều trị.

5. Có nốt ruồi bất thường nên khám ở đâu?

Bạn nên đến chuyên khoa Da liễu tại bệnh viện công lập hoặc phòng khám uy tín, nơi có bác sĩ chuyên về ung thư da hoặc soi da chuyên sâu. Tránh đến spa hoặc cơ sở không có chuyên môn y khoa.

Nốt ruồi lồi thường là lành tính, đặc biệt nếu ổn định qua nhiều năm. Tuy nhiên, bất kỳ thay đổi nào – dù nhỏ – cũng đáng để bạn đi khám. Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều ca melanoma được phát hiện sớm nhờ bệnh nhân chủ động theo dõi nốt ruồi của mình. Hãy yêu làn da của bạn bằng sự quan sát và bảo vệ thông minh, chứ không phải lo lắng vô căn cứ.