Nhanh đói bụng cồn cào có phải dấu hiệu bệnh lý nghiêm trọng không?

Chào bạn,

Cảm giác đói bụng cồn cào – hay còn gọi là “ruột gan cồn cào” – thường xuất hiện khi dạ dày trống rỗng và co bóp mạnh để đẩy thức ăn còn sót. Trong nhiều trường hợp, đây chỉ là phản ứng sinh lý bình thường do bỏ bữa, ăn không đủ chất hoặc nhịn ăn lâu. Tuy nhiên, nếu tình trạng này xảy ra thường xuyên, kèm theo các triệu chứng khác như ợ chua, đau thượng vị, sụt cân, mệt mỏi… thì có thể là dấu hiệu của một số vấn đề sức khỏe cần được đánh giá kỹ hơn.

Dưới đây, tôi sẽ giải đáp chi tiết những thắc mắc bạn đang gặp phải.

Nguyên nhân phổ biến gây cảm giác đói cồn cào

– Bỏ bữa hoặc ăn uống không điều độ: Khi bạn ăn quá ít, quá trễ hoặc thiếu chất (đặc biệt là protein và chất xơ), cơ thể nhanh chóng cạn năng lượng và dạ dày co bóp mạnh, gây cảm giác “cồn cào”.

– Tăng tiết axit dạ dày: Axit dư thừa khi dạ dày trống có thể kích thích niêm mạc, tạo cảm giác đói giả – bạn tưởng mình đói, nhưng thực chất là do kích ứng dạ dày.

– Rối loạn đường huyết: Người có tiền đái tháo đường hoặc đái tháo đường type 2 đôi khi bị hạ đường huyết phản ứng sau khi ăn đồ ngọt, dẫn đến cảm giác đói dữ dội chỉ vài giờ sau bữa ăn.

– Căng thẳng, lo âu: Hormone cortisol tăng cao khi stress có thể kích thích cảm giác thèm ăn và tạo cảm giác “trống rỗng” ở bụng, dù bạn vừa ăn xong.

– Thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Thức khuya, ngủ không đủ giấc làm rối loạn hormone điều hòa đói – no (ghrelin và leptin), khiến bạn dễ cảm thấy đói ngay cả khi không cần năng lượng.

Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám

Bạn nên chủ động thăm khám nếu đói cồn cào đi kèm với:

– Đau bụng âm ỉ hoặc bỏng rát vùng thượng vị, đặc biệt khi đói hoặc về đêm.

– Buồn nôn, ợ chua, đầy hơi kéo dài.

– Sụt cân không rõ nguyên nhân.

– Run tay, vã mồ hôi, tim đập nhanh – có thể là biểu hiện của hạ đường huyết.

– Cảm giác đói xuất hiện liên tục dù bạn đã ăn đủ 3 bữa và không vận động quá mức.

Những dấu hiệu này có thể liên quan đến hội chứng Zollinger-Ellison, loét dạ dày – tá tràng, hội chứng ruột kích thích (IBS), hoặc rối loạn chuyển hóa như đái tháo đường.

Thay đổi thói quen ăn uống để giảm đói cồn cào

– Ăn đủ 3 bữa chính, không bỏ bữa: Đặc biệt là bữa sáng – bữa quan trọng nhất để ổn định đường huyết và nhịp sinh học tiêu hóa.

– Kết hợp protein – chất xơ – chất béo lành mạnh trong mỗi bữa: Ví dụ: trứng + rau + bơ; yến mạch + hạt chia + sữa không đường. Nhóm chất này giúp làm chậm tiêu hóa, giữ no lâu và ổn định đường huyết.

– Hạn chế đồ ngọt, nước có gas, tinh bột tinh chế: Chúng gây tăng đường huyết nhanh rồi tụt nhanh, dẫn đến cảm giác đói trở lại chỉ sau 1–2 giờ.

– Chia nhỏ bữa ăn: Nếu bạn dễ đói, có thể ăn thêm 1–2 bữa phụ nhẹ (sữa chua không đường, một nắm hạt, trái cây ít ngọt) giữa các bữa chính.

– Uống đủ nước: Đôi khi cảm giác “đói” thực ra là do cơ thể thiếu nước. Hãy uống một cốc nước ấm trước khi quyết định ăn thêm.

Thức khuya và đói cồn cào: Mối liên hệ có thật

Có, thức khuya ảnh hưởng rõ rệt đến cảm giác đói. Khi bạn ngủ muộn hoặc thiếu ngủ:

– Nồng độ ghrelin (hormone gây đói) tăng lên.

– Nồng độ leptin (hormone báo no) giảm đi.

→ Kết quả: bạn cảm thấy đói liên tục, đặc biệt vào sáng sớm hoặc nửa đêm, và dễ thèm đồ ngọt, béo.

Ngoài ra, thức khuya thường đi kèm với thói quen ăn đêm – điều này làm dạ dày phải làm việc khi lẽ ra nên nghỉ ngơi, dễ dẫn đến tăng tiết axit và cảm giác cồn cào vào sáng hôm sau.

Khi bị đói cồn cào, nên ăn/uống gì để dễ chịu ngay?

Nếu bạn đang cảm thấy ruột gan “cào cấu”, hãy chọn những thực phẩm dễ tiêu, trung hòa axit và cung cấp năng lượng chậm:

– Một cốc sữa ấm (nếu không dung nạp lactose, có thể dùng sữa hạnh nhân hoặc yến mạch).

– Một lát bánh mì nguyên cám kèm bơ đậu phộng.

– Chuối chín – giàu kali, giúp làm dịu niêm mạc dạ dày.

– Trà gừng ấm pha loãng – giảm co thắt dạ dày và ấm bụng.

Tránh: cà phê, nước cam, đồ chiên rán, hoặc kẹo ngọt – chúng có thể làm tình trạng cồn cào nặng hơn do kích thích axit hoặc gây tụt đường huyết sau đó.

Phân biệt đói cồn cào do axit dạ dày và do thiếu năng lượng

Đây là câu hỏi rất hay – và quan trọng, vì cách xử lý khác nhau:

Nếu bạn ăn vào mà cảm giác “cồn cào” giảm nhưng lại xuất hiện ợ chua, đầy bụng – rất có thể vấn đề nằm ở dạ dày, không phải do thiếu năng lượng.

Trong phòng khám, tôi gặp rất nhiều bệnh nhân lo lắng vì “ruột gan cồn cào” – đa số là do lối sống: ăn uống thất thường, ngủ ít, stress. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài trên 2 tuần, tái phát thường xuyên hoặc ảnh hưởng đến sinh hoạt, bạn nên đi khám để loại trừ các bệnh lý tiêu hóa hoặc chuyển hóa.

Đừng chủ quan, nhưng cũng đừng quá lo. Hãy bắt đầu bằng việc điều chỉnh giờ ăn, ngủ đều đặn và lựa chọn thực phẩm thông minh – rất nhiều trường hợp cải thiện rõ rệt chỉ sau 1–2 tuần thay đổi nhỏ.

Nếu bạn vẫn băn khoăn, đừng ngần ngại trao đổi với bác sĩ để được tư vấn cá thể hóa – vì mỗi người có nguyên nhân và giải pháp riêng.