Nghiến răng khi ngủ có nguy hiểm không và cách xử lý hiệu quả?
Chào bạn, cảm ơn bạn đã chia sẻ tình trạng này. Nghiến răng khi ngủ (bruxism) là hiện tượng khá phổ biến, nhưng nếu kéo dài có thể gây tổn thương men răng, đau cơ hàm, rối loạn khớp thái dương – hàm và ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Nguyên nhân thường liên quan đến căng thẳng tâm lý, rối loạn giấc ngủ hoặc mất cân bằng trong hệ thần kinh thực vật.
Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu bản chất vấn đề và biết cách xử trí phù hợp.
Nguyên nhân phổ biến gây nghiến răng khi ngủ
– Căng thẳng, lo âu kéo dài: Đây là yếu tố hàng đầu. Khi não bộ không được “tắt” hoàn toàn vào ban đêm, các xung thần kinh vẫn kích hoạt cơ nhai co thắt bất thường.
– Rối loạn giấc ngủ: Như ngưng thở khi ngủ, hội chứng chân không yên… có thể đi kèm hành vi nghiến răng.
– Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người bị bruxism, nguy cơ bạn mắc cũng cao hơn.
– Thói quen sinh hoạt: Uống nhiều cà phê, rượu bia, hút thuốc hoặc dùng một số thuốc an thần, chống trầm cảm cũng làm tăng nguy cơ.
– Sai lệch khớp cắn: Răng mọc lệch, mất răng lâu ngày khiến khớp cắn không đều, dẫn đến phản xạ nghiến để “tìm điểm tiếp xúc”.
Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám sớm
– Đau cơ hàm, cứng hàm vào buổi sáng, khó há miệng rộng.
– Men răng mòn nhanh, ê buốt khi ăn đồ nóng/lạnh, thậm chí gãy mẻ răng.
– Đau đầu vùng thái dương hoặc tai (do lan từ cơ nhai).
– Người ngủ cùng nghe thấy tiếng nghiến rõ rệt, liên tục nhiều đêm.
– Xuất hiện tiếng lục cục hoặc đau khi há/ngậm miệng (dấu hiệu tổn thương khớp thái dương – hàm).
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chủ quan vì “chỉ nghiến thôi, có sao đâu”, đến khi men răng mòn sâu, lộ ngà, phải điều trị tủy hoặc phục hình răng mới hối hận.
Cách giảm và kiểm soát nghiến răng hiệu quả
– Dùng máng nhai (máng bảo vệ răng): Đây là biện pháp đầu tay. Máng làm từ nhựa dẻo, đeo vào ban đêm để tránh mài mòn răng và giảm lực tác động lên khớp hàm.
– Quản lý stress: Tập thiền, yoga, hít thở sâu trước khi ngủ; hạn chế sử dụng thiết bị điện tử muộn.
– Điều chỉnh lối sống: Giảm caffeine, rượu bia; tránh nhai kẹo cao su hoặc vật cứng ban ngày để “dạy” cơ hàm nghỉ ngơi.
– Vật lý trị liệu cơ hàm: Massage nhẹ vùng cơ cắn, chườm ấm giúp giãn cơ và giảm đau.
– Khám chuyên khoa răng hàm mặt hoặc thần kinh: Nếu nghi ngờ nguyên nhân do khớp cắn, rối loạn giấc ngủ hoặc bệnh lý thần kinh.
Khi nào cần can thiệp y tế chuyên sâu?
Nếu bạn đã thử các biện pháp tại nhà mà triệu chứng vẫn tái diễn trên 2–3 tuần, hoặc xuất hiện đau khớp, giới hạn vận động hàm, bạn nên đi khám. Bác sĩ có thể chỉ định:
– Chụp X-quang hoặc MRI khớp thái dương – hàm.
– Khảo sát giấc ngủ (polysomnography) nếu nghi ngờ rối loạn hô hấp khi ngủ.
– Điều chỉnh khớp cắn bằng niềng răng hoặc phục hình nếu cần.
Nghiến răng khi ngủ không chỉ là “thói quen xấu” mà có thể là biểu hiện của căng thẳng tâm lý hoặc rối loạn chức năng thần kinh – cơ. Đừng đợi đến khi răng đã mòn, vỡ hay khớp hàm kêu lục cục mới đi khám. Can thiệp sớm bằng máng nhai và điều chỉnh lối sống thường mang lại hiệu quả tốt, giúp bạn bảo vệ răng và có giấc ngủ trọn vẹn hơn.
