Nấc cụt nhiều lần trong ngày có nguy hiểm không?

Dạo gần đây, tôi cứ bị nấc cụt liên tục, có hôm nấc cả chục lần trong ngày, nhất là sau khi ăn. Ban đầu nghĩ do ăn nhanh hay uống nước lạnh, nhưng tình trạng kéo dài cả tuần khiến tôi lo lắng. Liệu nấc cụt nhiều như vậy có phải dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng nào không, thưa bác sĩ?

Chuyên viên tư vấn

Chào bạn!

Nấc cụt – hay còn gọi là hic – thực chất là hiện tượng co thắt đột ngột, không tự chủ của cơ hoành, thường đi kèm với sự đóng nhanh của thanh môn, tạo nên âm thanh đặc trưng “hic”. Phần lớn các cơn nấc là lành tính, tự hết trong vài phút và không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, nếu bạn bị nấc cụt nhiều lần trong ngày, kéo dài hàng giờ hoặc tái diễn liên tục trong nhiều ngày, thì đây có thể là tín hiệu cảnh báo từ cơ thể mà bạn không nên bỏ qua.

Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu nguy hiểm và cách xử trí phù hợp.

Nguyên nhân khiến bạn bị nấc cụt nhiều lần

Nấc cụt kéo dài hoặc tái phát thường xuất phát từ hai nhóm nguyên nhân chính: sinh hoạt và bệnh lý.

– Ăn uống không điều độ: Ăn quá no, quá nhanh, tiêu thụ nhiều đồ cay, rượu bia hoặc nước có ga có thể kích thích niêm mạc dạ dày – thực quản, từ đó ảnh hưởng đến dây thần kinh phế vị và cơ hoành.

– Thay đổi nhiệt độ đột ngột: Uống nước đá ngay sau bữa ăn nóng, hoặc ra vào phòng điều hòa khi trời nắng gắt, có thể gây co thắt cơ hoành.

– Căng thẳng, lo âu hoặc phấn khích quá mức: Cảm xúc mạnh làm thay đổi nhịp thở và ảnh hưởng đến hệ thần kinh tự chủ – vốn điều khiển hoạt động của cơ hoành.

– Nuốt nhiều không khí: Thói quen nhai kẹo cao su, hút thuốc, hoặc vừa ăn vừa nói khiến bạn hít vào lượng khí dư, làm căng dạ dày và kích thích phản xạ nấc.

Về mặt bệnh lý, nấc cụt dai dẳng (trên 48 giờ) có thể liên quan đến:

– Bệnh tiêu hóa: Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD), viêm loét dạ dày, hoặc khối u vùng bụng chèn ép dây thần kinh phế vị.

– Rối loạn thần kinh: Tổn thương dây thần kinh hoành do u trung thất, chấn thương cổ, hoặc các bệnh lý thần kinh trung ương như đột quỵ, u não, viêm màng não.

– Bệnh phổi – lồng ngực: Viêm phổi, tràn dịch màng phổi, hen suyễn nặng, hoặc ung thư phổi – đặc biệt khi khối u chèn ép cơ hoành hoặc dây thần kinh liên quan.

– Tác dụng phụ của thuốc: Một số thuốc như corticosteroid, benzodiazepine, hoặc thuốc điều trị Parkinson có thể gây nấc như phản ứng phụ.

– Rối loạn chuyển hóa: Hạ natri máu, suy thận, hoặc rối loạn điện giải cũng có thể kích hoạt cơn nấc kéo dài.

Khi nào bạn nên đi khám?

Nếu cơn nấc chỉ kéo dài vài phút và không tái phát thường xuyên, bạn hoàn toàn có thể yên tâm. Tuy nhiên, hãy đến gặp bác sĩ nếu bạn gặp một trong các dấu hiệu sau:

– Nấc kéo dài trên 48 giờ hoặc tái phát nhiều ngày liên tiếp.

– Kèm theo đau ngực, khó thở, ho ra máu – có thể liên quan đến phổi hoặc tim.

– Ợ nóng, đau thượng vị, buồn nôn – gợi ý bệnh lý tiêu hóa.

– Sụt cân không rõ nguyên nhân, sốt kéo dài, yếu cơ hoặc tê bì – cảnh báo bệnh lý toàn thân hoặc thần kinh.

– Mất ngủ, suy nhược do nấc liên tục – ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống.

Trong phòng khám, tôi từng gặp bệnh nhân bị nấc suốt 3 tuần, tưởng do ăn uống, nhưng hóa ra là do khối u nhỏ ở trung thất chèn ép dây thần kinh hoành. Vì vậy, đừng chủ quan nếu nấc cụt “không chịu dứt”.

Cách giảm nấc cụt tại nhà và phòng ngừa tái phát

Với cơn nấc ngắn hạn, bạn có thể thử một số mẹo đơn giản – nhiều trong số đó có cơ sở sinh lý học:

– Uống nước ấm từ từ: Giúp làm dịu niêm mạc thực quản và điều hòa nhịp thở.

– Nín thở 10–15 giây, rồi thở ra chậm – làm tăng CO₂ trong máu, giúp cơ hoành giãn ra.

– Thở vào túi giấy (không kín hoàn toàn): Tăng nồng độ CO₂ tương tự, nhưng cần cẩn trọng, không áp dụng cho người có bệnh tim mạch.

– Kéo nhẹ lưỡi hoặc nuốt một thìa đường: Kích thích dây thần kinh lang thang, gây phân tán phản xạ nấc.

– Bấm huyệt Trung Khôi (giữa khớp ngón tay giữa): Một số bệnh nhân của tôi cho biết cách này hiệu quả, dù chưa có bằng chứng lâm sàng mạnh.

Để phòng ngừa nấc tái phát, bạn nên:

– Ăn chậm, nhai kỹ, tránh no quá mức.

– Hạn chế rượu, đồ cay, nước có ga – nhất là vào buổi tối.

– Quản lý căng thẳng bằng thiền, hít thở sâu hoặc vận động nhẹ.

– Tránh nằm ngay sau ăn – đặc biệt nếu bạn có tiền sử trào ngược.

– Không tự ý dùng thuốc giảm nấc nếu chưa có chỉ định y khoa.

Nấc cụt tuy nhỏ nhưng có thể là “tiếng nói” của cơ thể khi có điều bất thường. Nếu chỉ xảy ra thoáng qua, bạn không cần lo lắng. Nhưng nếu nấc cụt xuất hiện thường xuyên, kéo dài hoặc ảnh hưởng đến sinh hoạt, hãy chủ động đi khám để loại trừ nguyên nhân bệnh lý – đặc biệt là các vấn đề về tiêu hóa, thần kinh hoặc lồng ngực.

Đừng để những cơn “hic” tưởng chừng vô hại lại che lấp một chẩn đoán quan trọng. Sức khỏe luôn đáng để bạn dành thời gian lắng nghe – ngay cả từ những biểu hiện nhỏ nhất.