Nấc cụt có phải dấu hiệu bệnh lý nghiêm trọng? Cách trị nấc cụt
Chào bạn, tôi hiểu cảm giác bất an khi nấc cụt kéo dài mà không rõ nguyên nhân. Trong đa số trường hợp, nấc cụt là hiện tượng lành tính, tự hết sau vài phút đến vài giờ. Tuy nhiên, nếu nấc kéo dài hơn 48 giờ — đặc biệt là trên một tháng — thì đây có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn cần được đánh giá y khoa kỹ lưỡng.
Nguyên nhân có thể gây nấc cụt kéo dài
Nấc cụt xảy ra do co thắt không tự chủ của cơ hoành, thường do kích thích dây thần kinh phế vị hoặc dây thần kinh hoành. Trong một số trường hợp, nó phản ánh tình trạng bệnh lý nghiêm trọng hơn:
– Bệnh tiêu hóa: Loét dạ dày, trào ngược dạ dày – thực quản (GERD), viêm dạ dày, hoặc giãn dạ dày cấp.
– Bệnh phổi: Viêm phổi, tràn dịch màng phổi, hoặc khối u gần cơ hoành chèn ép dây thần kinh.
– Vấn đề tim mạch: Viêm màng ngoài tim, nhồi máu cơ tim (hiếm, nhưng có thể biểu hiện bằng nấc).
– Rối loạn thần kinh trung ương: Đột quỵ, u não, chấn thương sọ não, hoặc xơ cứng rải rác.
– Tổn thương thần kinh ngoại biên: Chấn thương cột sống cổ, phẫu thuật vùng cổ – ngực, hoặc viêm dây thần kinh hoành.
– Ung thư: Một số khối u (như ung thư phổi, thực quản, hoặc hạch trung thất) có thể chèn ép cơ hoành hoặc dây thần kinh liên quan.
– Tác dụng phụ của thuốc: Thuốc an thần, corticosteroid, hoặc một số thuốc điều trị Parkinson có thể gây nấc kéo dài.
Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Bạn nên chủ động đi khám nếu nấc cụt đi kèm bất kỳ dấu hiệu sau:
– Kéo dài trên 48 giờ hoặc tái phát nhiều lần trong tuần.
– Gây mất ngủ, mệt mỏi, sụt cân hoặc khó ăn uống.
– Kèm theo đau ngực, khó thở, nôn mửa, tê yếu chi, hoặc thay đổi ý thức.
– Xuất hiện sau chấn thương, phẫu thuật, hoặc bắt đầu dùng thuốc mới.
Trong phòng khám, tôi từng gặp bệnh nhân bị nấc suốt 3 tuần — hóa ra là do khối u trung thất chèn ép dây thần kinh hoành. Vì vậy, đừng chủ quan nếu nấc không “chịu” tự hết.
Cách xử trí và phòng ngừa nấc cụt
Với nấc cụt thông thường (dưới vài giờ), bạn có thể thử các biện pháp đơn giản:
– Uống một ngụm nước lạnh hoặc nín thở vài giây để kích thích dây thần kinh phế vị.
– Ngậm một thìa đường hoặc nhấp giấm pha loãng — vị mạnh có thể “đánh lạc hướng” hệ thần kinh.
– Thở vào túi giấy (không kín hoàn toàn) để tăng CO₂, giúp thư giãn cơ hoành.
Tuy nhiên, không nên tự ý dùng thuốc nếu chưa có chỉ định. Với nấc kéo dài, bác sĩ có thể cân nhắc dùng baclofen (thuốc giãn cơ trung ương) hoặc metoclopramide (tăng nhu động dạ dày), dựa trên nguyên nhân cụ thể.
Đặc biệt ở trẻ sơ sinh và phụ nữ mang thai
Ở trẻ sơ sinh, nấc rất phổ biến do hệ thần kinh chưa trưởng thành. Bạn nên:
– Cho bé bú đúng tư thế (đầu cao hơn bụng).
– Vỗ ợ hơi sau mỗi cữ bú.
– Tránh để bé khóc quá lâu trước khi bú — vì nuốt nhiều không khí sẽ dễ gây nấc.
Với phụ nữ mang thai, nấc cụt thường xuyên không ảnh hưởng trực tiếp đến thai nhi, nhưng nếu gây nôn ói, mất ngủ hoặc stress kéo dài, có thể gián tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và bé. Hãy ưu tiên nghỉ ngơi, ăn uống điều độ và tham vấn bác sĩ sản khoa nếu nấc kéo dài kèm khó chịu.
Nấc cụt tuy nhỏ, nhưng nếu kéo dài, nó có thể là “tiếng chuông cảnh báo” từ cơ thể. Đừng xem nhẹ nếu triệu chứng này làm gián đoạn sinh hoạt hàng ngày hoặc đi kèm dấu hiệu bất thường. Việc tìm ra nguyên nhân — từ đơn giản như trào ngược đến phức tạp như tổn thương thần kinh — sẽ giúp bạn điều trị đúng và tránh biến chứng về sau. Nếu nghi ngờ, hãy đi khám sớm thay vì chờ “tự hết”.
