Mát xa có tác dụng gì?
Chào bạn! Câu hỏi của bạn rất phổ biến — và hoàn toàn hợp lý. Nhiều người nghĩ mát xa chỉ là “thư giãn”, nhưng trên thực tế, mát xa có tác dụng sâu hơn thế nhiều: từ hỗ trợ phục hồi cơ xương khớp, cải thiện tuần hoàn, đến điều hòa hệ thần kinh thực vật. Tôi sẽ giải thích cụ thể để bạn hiểu rõ hơn.
1. Mát xa có tác dụng gì về mặt sinh lý học?
Khi bạn được mát xa, các thao tác như xoa bóp, day ấn, kéo giãn không chỉ làm dịu da thịt mà còn kích thích hàng loạt phản ứng sinh học tích cực trong cơ thể:
– Tăng lưu thông máu và bạch huyết: Giúp đưa oxy, dưỡng chất đến mô cơ nhanh hơn, đồng thời đẩy nhanh quá trình đào thải acid lactic và các chất chuyển hóa gây mỏi cơ.
– Giảm co cứng cơ và giải phóng điểm v trigger (trigger points): Đây là những “nút thắt” nhỏ trong cơ gây đau lan tỏa — thường gặp ở người ngồi máy tính lâu hoặc ngủ sai tư thế.
– Kích thích sản sinh endorphin và serotonin: Hai loại “hormone hạnh phúc” giúp giảm đau tự nhiên, cải thiện tâm trạng và giấc ngủ.
– Điều hòa hoạt động hệ thần kinh phó giao cảm: Nhờ đó, nhịp tim chậm lại, huyết áp ổn định, và cơ thể chuyển sang trạng thái “nghỉ ngơi – phục hồi”.
Trong phòng khám, tôi từng gặp không ít bệnh nhân bị đau lưng mãn tính do stress — họ không hề tổn thương cấu trúc, nhưng cơ luôn trong tình trạng co thắt. Mát xa trị liệu đúng cách đã giúp họ giảm triệu chứng rõ rệt sau vài buổi.
2. Những lợi ích cụ thể khi bạn mát xa đều đặn
Dưới góc nhìn y khoa, mát xa có tác dụng đa chiều, không chỉ “cảm thấy dễ chịu” mà còn mang lại hiệu quả lâm sàng:
– Hỗ trợ điều trị đau cơ xương khớp: Đặc biệt hiệu quả với đau vai gáy, đau thắt lưng cơ năng, hoặc cứng cơ sau chấn thương nhẹ.
– Cải thiện giấc ngủ: Nhờ giảm cortisol (hormone stress) và tăng melatonin — hormone điều hòa chu kỳ ngủ.
– Giảm lo âu và trầm cảm nhẹ: Nhiều nghiên cứu cho thấy mát xa 2–3 lần/tuần trong 4–6 tuần giúp cải thiện đáng kể chỉ số tâm lý ở người bị stress kéo dài.
– Hỗ trợ phục hồi sau vận động mạnh: Vận động viên thường dùng mát xa để rút ngắn thời gian hồi phục và ngăn ngừa chấn thương do quá tải cơ.
Tuy nhiên, cần phân biệt giữa mát xa thư giãn (spa, wellness) và mát xa trị liệu (therapeutic massage) do kỹ thuật viên có đào tạo y khoa thực hiện — vì mục tiêu và kỹ thuật khác nhau rõ rệt.
3. Khi nào nên tránh mát xa? Dấu hiệu cảnh báo bạn cần lưu ý
Mặc dù mát xa an toàn với đa số người khỏe mạnh, nhưng không phải ai cũng phù hợp. Bạn nên tránh hoặc tham vấn bác sĩ trước nếu có:
– Sốt, nhiễm trùng da (như zona, viêm mô tế bào).
– Chấn thương cấp tính (bong gân, rách cơ trong 48–72 giờ đầu).
– Bệnh lý huyết khối (huyết khối tĩnh mạch sâu – DVT): Mát xa có thể làm cục máu đông di chuyển, gây tắc mạch phổi.
– Ung thư đang điều trị hoặc di căn xương: Áp lực mạnh có thể làm tổn thương mô yếu.
– Loãng xương nặng hoặc gãy xương chưa lành.
Tôi từng tiếp nhận một bệnh nhân bị đau lưng dữ dội sau khi đi mát xa “bấm huyệt mạnh” — hóa ra anh ấy đã có thoát vị đĩa đệm L4-L5. Việc ấn mạnh vào cột sống khiến rễ thần kinh bị chèn ép nặng hơn. Vì vậy, đừng tự ý mát xa sâu khi chưa rõ nguyên nhân đau.
4. Làm sao để mát xa đúng cách và an toàn?
Nếu bạn muốn tận dụng tối đa lợi ích của mát xa, hãy lưu ý:
– Chọn địa điểm uy tín: Ưu tiên nơi có kỹ thuật viên được đào tạo bài bản về giải phẫu và trị liệu.
– Thông báo rõ tình trạng sức khỏe: Đừng ngại nói về tiền sử chấn thương, bệnh lý mạn tính hoặc vùng đang đau.
– Không theo đuổi “càng đau càng tốt”: Cảm giác đau vừa phải có thể chấp nhận được, nhưng đau buốt, tê bì là dấu hiệu cảnh báo.
– Kết hợp với vận động và tư thế đúng: Mát xa chỉ là phần bổ trợ — muốn hết đau vai gáy lâu dài, bạn cần chỉnh sửa tư thế làm việc và tập tăng cường cơ trung tâm.
Mát xa có tác dụng thật sự — nhưng chỉ khi được áp dụng đúng đối tượng, đúng kỹ thuật và đúng thời điểm. Với những cơn đau cơ năng do stress hoặc lao động, mát xa trị liệu có thể là “liều thuốc” không cần kê đơn. Tuy nhiên, nếu đau kéo dài, lan xuống tay/chân, kèm tê yếu, bạn cần thăm khám chuyên khoa trước khi quyết định mát xa.
Hãy xem mát xa như một phần trong chiến lược chăm sóc sức khỏe chủ động — chứ không phải “phép màu” xóa tan mọi vấn đề. Nếu bạn còn băn khoăn về tình trạng cụ thể của mình, đừng ngần ngại tìm đến bác sĩ chuyên khoa cơ xương khớp để được đánh giá toàn diện.
