Đau bụng trên rốn là dấu hiệu của bệnh gì?
Chào bạn! Tôi hiểu nỗi lo lắng khi cơn đau bụng cứ âm ỉ kéo dài mà không rõ nguyên nhân. Đau bụng trên rốn – vùng nằm ngay dưới xương ức và phía trên rốn – thường liên quan đến các cơ quan tiêu hóa như dạ dày, tá tràng, gan, túi mật hoặc tụy. Trong nhiều trường hợp, đây chỉ là biểu hiện của rối loạn tiêu hóa thông thường, nhưng đôi khi cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý cần can thiệp y tế.
Đau bụng trên rốn thường do nguyên nhân nào?
Nguyên nhân gây đau bụng trên rốn rất đa dạng, từ lành tính đến nghiêm trọng. Dưới góc nhìn lâm sàng, tôi thường xem xét các khả năng sau:
– Viêm loét dạ dày – tá tràng: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Cơn đau thường xuất hiện khi đói hoặc sau ăn no, kèm theo ợ chua, buồn nôn, cảm giác nặng tức vùng thượng vị.
– Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD): Gây nóng rát sau xương ức, ợ hơi, ợ chua, đặc biệt khi nằm hoặc cúi người.
– Viêm tụy cấp hoặc mạn tính: Đau thường dữ dội, lan ra sau lưng, kèm nôn ói và có thể sốt. Thường gặp ở người nghiện rượu hoặc có sỏi mật.
– Sỏi túi mật hoặc viêm túi mật: Đau quặn từng cơn vùng hạ sườn phải, lan lên vai phải, thường khởi phát sau bữa ăn nhiều dầu mỡ.
– Rối loạn chức năng tiêu hóa (dyspepsia chức năng): Không tìm thấy tổn thương thực thể, nhưng vẫn có triệu chứng khó chịu kéo dài.
– Ít gặp hơn: Hội chứng ruột kích thích (IBS), thủng dạ dày, hoặc thậm chí một số bệnh tim mạch (như nhồi máu cơ tim vùng thành dưới) cũng có thể biểu hiện bằng đau thượng vị.
Khi nào nên đi khám nếu bị đau bụng trên rốn?
Không phải cơn đau nào cũng nguy hiểm, nhưng bạn nên đi khám ngay nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu cảnh báo nào sau đây:
– Đau dữ dội, đột ngột, không giảm dù nghỉ ngơi.
– Nôn ra máu, đi phân đen (dấu hiệu xuất huyết tiêu hóa).
– Vàng da, sốt cao kèm đau bụng.
– Sụt cân không rõ nguyên nhân trong thời gian ngắn.
– Đau lan lên ngực, cổ, vai hoặc kèm khó thở (cần loại trừ nguyên nhân tim mạch).
– Triệu chứng kéo dài hơn 2 tuần dù đã điều chỉnh chế độ ăn và sinh hoạt.
Trong phòng khám, tôi thường khuyên bệnh nhân làm thêm nội soi dạ dày, siêu âm bụng hoặc xét nghiệm men gan, amylase/lipase tuỳ theo nghi ngờ lâm sàng.
Làm sao để giảm đau bụng trên rốn và phòng tái phát?
Nếu nguyên nhân chưa rõ hoặc chỉ là rối loạn tiêu hóa nhẹ, bạn có thể thử các biện pháp sau:
– Điều chỉnh chế độ ăn: Tránh đồ cay, chua, nhiều dầu mỡ, caffeine, rượu bia. Ăn đúng giờ, không bỏ bữa, không ăn quá no.
– Hạn chế nằm ngay sau ăn: Nên đợi ít nhất 2–3 giờ mới nằm để giảm nguy cơ trào ngược.
– Giảm stress: Lo âu, căng thẳng làm tăng tiết acid dạ dày – yếu tố thúc đẩy viêm loét.
– Không tự ý dùng thuốc giảm đau NSAID (như ibuprofen, aspirin) vì có thể làm trầm trọng thêm tổn thương niêm mạc dạ dày.
– Duy trì cân nặng hợp lý: Béo bụng làm tăng áp lực ổ bụng, thúc đẩy trào ngược.
Tuy nhiên, đừng chủ quan nếu triệu chứng tái đi tái lại. Việc chẩn đoán sớm giúp tránh biến chứng như hẹp môn vị, xuất huyết tiêu hóa hay thậm chí ung thư dạ dày ở giai đoạn muộn.
Đau bụng trên rốn tuy thường gặp nhưng không nên xem nhẹ. Trong đa số trường hợp, nguyên nhân liên quan đến dạ dày hoặc rối loạn tiêu hóa, nhưng cũng có thể là biểu hiện của bệnh lý nghiêm trọng ở gan, mật, tụy hoặc tim. Nếu bạn bị đau kéo dài, tái phát hoặc kèm dấu hiệu bất thường, hãy đi khám chuyên khoa tiêu hóa để được chẩn đoán chính xác — vì “đau bụng” đôi khi là tiếng nói đầu tiên của cơ thể khi có điều gì đó đang sai lệch.
