Chiều cao ngừng phát triển khi nào?

Chào bạn,

Chiều cao thường ngừng phát triển sau khi kết thúc giai đoạn dậy thì, khi các sụn tiếp hợp (growth plates) ở đầu xương dài – vốn chịu trách nhiệm cho sự tăng trưởng chiều cao – đóng lại hoàn toàn. Ở nam giới, điều này thường xảy ra từ 18 đến 22 tuổi, đôi khi muộn hơn một chút (đến 25 tuổi) ở một số người có tốc độ trưởng thành chậm. Ở nữ giới, thời điểm này thường sớm hơn, khoảng 16–18 tuổi.

Dưới đây là những thông tin chuyên sâu hơn để bạn hiểu rõ quá trình này và cách nhận biết liệu con bạn còn cơ hội tăng chiều cao hay không.

Nguyên nhân khiến chiều cao ngừng phát triển

– Đóng sụn tiếp hợp: Đây là yếu tố quyết định. Khi sụn tiếp hợp ở xương đùi, xương chày… cốt hóa hoàn toàn (chuyển thành xương cứng), xương không thể dài thêm được nữa.

– Kết thúc dậy thì: Mức độ hormone tăng trưởng (GH) và hormone sinh dục (testosterone, estrogen) giảm mạnh sau dậy thì, làm chậm rồi ngừng quá trình phát triển xương.

– Yếu tố di truyền: Gen quy định khoảng 60–80% tiềm năng chiều cao. Nếu bố mẹ có chiều cao khiêm tốn, con thường đạt mức trưởng thành sớm hơn và thấp hơn trung bình.

– Dinh dưỡng và bệnh lý mạn tính: Thiếu hụt dinh dưỡng kéo dài hoặc các bệnh như suy giáp, bệnh celiac… có thể làm chậm dậy thì và kéo dài thời gian tăng trưởng – nhưng cũng có thể hạn chế chiều cao tối đa.

Dấu hiệu cho thấy chiều cao có thể đã ngừng phát triển

– Không tăng chiều cao trong 12–18 tháng liên tiếp, dù vẫn trong độ tuổi thanh thiếu niên.

– Đã có đầy đủ đặc điểm sinh dục thứ cấp: râu, cơ bắp rõ ở nam; kinh nguyệt đều, phát triển ngực ổn định ở nữ.

– X-quang cổ tay hoặc đầu gối cho thấy sụn tiếp hợp đã đóng (đây là cách chẩn đoán chính xác nhất).

– Tuổi xương (bone age) tương đương hoặc vượt quá tuổi thật – thường được đánh giá qua X-quang cổ tay.

Còn cách nào để hỗ trợ tăng chiều cao sau tuổi dậy thì?

– Không thể tăng chiều cao thực sự sau khi sụn tiếp hợp đã đóng – đây là giới hạn sinh học tự nhiên. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể tối ưu hóa tư thế và sức khỏe cột sống để “ăn gian” vài cm:

– Duy trì tư thế đúng khi ngồi, đứng, ngủ.

– Tập các bài kéo giãn cột sống nhẹ (như yoga, bơi lội) giúp giảm nén đĩa đệm.

– Ngủ đủ 7–9 tiếng/đêm – vì hormone tăng trưởng chủ yếu tiết ra trong giấc ngủ sâu.

– Không nên dùng thuốc kích thích tăng trưởng nếu không có chỉ định y khoa – có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng như rối loạn chuyển hóa, phì đại nội tạng.

Kết luận của bác sĩ

Chiều cao ngừng phát triển chủ yếu do sụn tiếp hợp đóng lại sau dậy thì – một quá trình sinh lý tự nhiên và không thể đảo ngược. Nếu con bạn 17 tuổi và chưa tăng chiều cao trong hơn 1 năm, khả năng cao là đã gần đến giới hạn trưởng thành. Tuy nhiên, để chắc chắn, bạn có thể đưa cháu đi chụp X-quang cổ tay để đánh giá tuổi xương – từ đó biết chính xác liệu còn “cửa” tăng trưởng hay không. Dù sao, hãy nhớ rằng chiều cao không quyết định giá trị con người, nhưng sức khỏe xương khớp và tư thế tốt sẽ đồng hành cùng cháu suốt đời.