Bị thương phải làm sao?

Chào bạn,
Khi bị thương, điều quan trọng nhất là đánh giá mức độ tổn thương để xử trí phù hợp. Không phải mọi vết thương đều nguy hiểm, nhưng một số tình huống — dù ban đầu trông nhẹ — lại tiềm ẩn rủi ro nhiễm trùng, tổn thương mạch máu hoặc thần kinh. Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo và cách chăm sóc đúng để bạn yên tâm hơn.

Nguyên nhân thường gặp khiến bạn bị thương

– Tai nạn sinh hoạt: trượt chân, va đập, cắt phải vật sắc nhọn trong nhà bếp hoặc khi làm vườn.
– Chấn thương thể thao: bong gân, rách cơ, trầy da do ngã hoặc va chạm mạnh.
– Tai nạn giao thông: dù nhẹ cũng có thể gây tổn thương mô mềm, gãy xương kín hoặc chấn động não.
– Vết thương do vật nhọn hoặc bẩn: dễ dẫn đến uốn ván nếu chưa tiêm phòng đầy đủ.
– Tổn thương do bỏng, điện giật hoặc hóa chất: tuy không “chảy máu” nhưng vẫn là dạng bị thương nghiêm trọng.

Dấu hiệu cảnh báo bạn cần đi khám ngay

– Vết thương sâu, rộng, chảy máu không cầm được sau 10–15 phút ấn trực tiếp.
– Có dị vật còn sót lại (mảnh kính, kim loại, gỗ…) trong vết thương.
– Sưng nề, tấy đỏ, mủ vàng hoặc đau tăng dần sau 24–48 giờ — dấu hiệu nhiễm trùng.
– Mất cảm giác, tê bì, yếu cơ gần vùng bị thương — nghi ngờ tổn thương thần kinh.
– Không nhớ rõ lịch tiêm uốn ván hoặc quá 5 năm chưa tiêm nhắc lại.

Trong phòng khám, tôi từng gặp bệnh nhân chủ quan với vết cắt nhỏ ở chân do dẫm phải đinh gỉ — vài ngày sau sốt cao, sưng lan rộng, suýt phải cắt cụt ngón. Đừng xem nhẹ!

Hướng dẫn sơ cứu và chăm sóc vết thương tại nhà

– Rửa sạch ngay bằng nước muối sinh lý hoặc nước sạch, tránh dùng oxy già, cồn iod đậm đặc — chúng có thể làm chậm lành.
– Cầm máu bằng băng gạc sạch, ấn trực tiếp và nâng cao chi nếu có thể.
– Băng kín vết thương bằng gạc vô trùng để tránh vi khuẩn xâm nhập.
– Theo dõi hàng ngày: nếu thấy đỏ lan rộng, nóng, đau tăng hoặc sốt — đi khám ngay.
– Giữ vết thương khô ráo, thay băng 1–2 lần/ngày hoặc khi ướt/dơ.

Khi nào cần tiêm phòng uốn ván?

– Nếu vết thương do vật bẩn, gỉ sét, đất cát và bạn chưa tiêm uốn ván trong vòng 5 năm trở lại.
– Với trẻ em hoặc người lớn chưa tiêm đủ mũi cơ bản, bác sĩ có thể chỉ định cả huyết thanh kháng uốn ván (TAT).
– Tiêm phòng không phòng được các loại nhiễm trùng khác, nên đừng nghĩ “đã tiêm là an toàn tuyệt đối”.

Bị thương là chuyện thường gặp, nhưng cách bạn xử trí trong 24 giờ đầu quyết định rất lớn đến tốc độ hồi phục và nguy cơ biến chứng. Đa số trường hợp nhẹ có thể tự chăm sóc tại nhà, nhưng đừng ngần ngại đi khám nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Tôi luôn khuyên bệnh nhân: “Thà cẩn thận quá mức còn hơn chủ quan một phút.”