Bị ghẻ có nên tắm xà phòng?

Tôi hiểu nỗi lo lắng của bạn. Ghẻ là một bệnh da liễu do ký sinh trùng Sarcoptes scabiei gây ra, rất dễ lây lan và gây ngứa ngáy dữ dội, đặc biệt vào ban đêm. Nhiều bệnh nhân đến phòng khám của tôi trong tình trạng da trầy xước, bội nhiễm vì gãi quá nhiều — và một phần nguyên nhân là do họ kiêng tắm, sợ xà phòng làm bệnh nặng hơn. Nhưng sự thật là: bị ghẻ vẫn nên tắm xà phòng, chỉ cần chọn đúng loại và thực hiện đúng cách.

Bị ghẻ có nên tắm xà phòng? – Câu trả lời từ chuyên gia da liễu

Có, bạn hoàn toàn có thể và nên tắm xà phòng khi bị ghẻ, nhưng không phải loại xà phòng nào cũng phù hợp. Mục đích của việc tắm rửa trong giai đoạn này không phải để “diệt ghẻ” — vì xà phòng thông thường không tiêu diệt được cái ghẻ — mà là để giữ da sạch sẽ, giảm nguy cơ bội nhiễm và tạo điều kiện cho thuốc bôi phát huy tác dụng tốt hơn.

Trong thực tế lâm sàng, tôi thường thấy bệnh nhân ghẻ kiêng tắm quá mức, dẫn đến tích tụ mồ hôi, tế bào chết và vi khuẩn trên da. Điều này không chỉ làm tăng ngứa mà còn dễ gây viêm da bội nhiễm, khiến quá trình điều trị kéo dài và phức tạp hơn.

Vì vậy, tắm xà phòng đúng cách là một phần quan trọng trong phác đồ hỗ trợ điều trị ghẻ, bên cạnh việc dùng thuốc đặc trị theo chỉ định của bác sĩ.

Nên dùng loại xà phòng nào khi bị ghẻ?

Việc lựa chọn xà phòng khi bị ghẻ không thể tùy tiện. Da lúc này đang trong tình trạng viêm, ngứa, dễ tổn thương và rất nhạy cảm. Dưới đây là những nguyên tắc chọn xà phòng an toàn và hiệu quả:

– Xà phòng dịu nhẹ, không mùi, không cồn: Ưu tiên các sản phẩm có độ pH trung tính (khoảng 5.5), không chứa hương liệu, chất tạo bọt mạnh (SLS/SLES) hoặc chất bảo quản gây kích ứng. Những loại này giúp làm sạch da mà không làm mất lớp màng lipid bảo vệ tự nhiên.

– Xà phòng chứa lưu huỳnh (6–10%): Đây là lựa chọn hỗ trợ điều trị tốt. Lưu huỳnh có đặc tính kháng khuẩn, kháng nấm và có khả năng làm suy yếu cái ghẻ, dù không tiêu diệt hoàn toàn. Khi kết hợp với thuốc bôi như permethrin, xà phòng lưu huỳnh có thể tăng hiệu quả điều trị. Tuy nhiên, bạn nên tham khảo bác sĩ trước khi dùng, vì lưu huỳnh có thể gây khô da hoặc kích ứng ở người có da nhạy cảm.

– Tránh tuyệt đối xà phòng tẩy rửa mạnh: Các loại xà phòng diệt khuẩn, xà phòng trị mụn có chứa salicylic acid, benzoyl peroxide hoặc chất tẩy mạnh sẽ làm da khô ráp, bong tróc và dễ trầy xước — tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây bội nhiễm.

Trong phòng khám, tôi thường khuyên bệnh nhân dùng các loại xà phòng dành cho da nhạy cảm (dạng gel hoặc bánh không tạo bọt nhiều) hoặc xà phòng y tế có chứa lưu huỳnh theo hướng dẫn. Quan trọng nhất là không kỳ cọ, không chà mạnh — chỉ làm sạch nhẹ nhàng.

Cách vệ sinh cơ thể đúng khi bị ghẻ

Vệ sinh không chỉ là “tắm”, mà là cả một quy trình nhằm giảm tải vi sinh vật trên da, ngăn lây lan và hỗ trợ thuốc thẩm thấu tốt hơn. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết:

– Tắm bằng nước ấm (không quá nóng): Nước ấm giúp giãn nở lỗ chân lông, làm mềm vảy da và giảm ngứa tạm thời. Tránh nước quá nóng vì sẽ làm da khô hơn và tăng cảm giác ngứa sau khi tắm.

– Dùng xà phòng nhẹ nhàng, thoa đều vùng da bị ghẻ: Không chà xát bằng bông tắm, miếng xơ mướp hay bàn chải. Chỉ nên dùng tay sạch xoa nhẹ. Tập trung làm sạch các vùng hay bị ghẻ như kẽ ngón tay, cổ tay, nách, bẹn, quanh rốn và bộ phận sinh dục.

– Xả sạch hoàn toàn xà phòng: Dư lượng xà phòng sót lại trên da có thể gây kích ứng. Hãy xả kỹ dưới vòi nước chảy.

– Lau khô bằng khăn mềm, sạch: Dùng khăn riêng, không chia sẻ với người khác. Lau nhẹ — không chà xát. Sau khi dùng, giặt khăn ngay bằng nước nóng (ít nhất 60°C) và phơi dưới nắng.

– Bôi thuốc đặc trị ngay sau khi da khô: Đây là bước rất quan trọng. Thuốc bôi như permethrin 5% hoặc benzyl benzoate cần được thoa lên da sạch và khô để thẩm thấu sâu vào lớp sừng — nơi cái ghẻ đào hang. Nếu da còn ẩm hoặc dính xà phòng, hiệu quả thuốc sẽ giảm đáng kể.

Những lưu ý quan trọng khi bị ghẻ: Không chỉ là chuyện tắm rửa

Ghẻ không phải là bệnh “hổng gì to”, nhưng nếu chủ quan, nó có thể gây biến chứng nghiêm trọng như viêm da mủ, chàm hóa, thậm chí viêm cầu thận sau nhiễm liên cầu. Vì vậy, ngoài việc tắm xà phòng đúng cách, bạn cần tuân thủ toàn diện các nguyên tắc sau:

1. Điều trị bằng thuốc đặc trị theo chỉ định bác sĩ

Xà phòng — dù là loại chứa lưu huỳnh — không thể thay thế thuốc điều trị ghẻ. Thuốc bôi (permethrin, benzyl benzoate, ivermectin dạng bôi) hoặc thuốc uống (ivermectin đường uống trong trường hợp nặng) mới là “vũ khí chính” tiêu diệt cái ghẻ.

Tôi từng gặp bệnh nhân tự mua xà phòng lưu huỳnh về dùng liên tục 2 tuần, nghĩ rằng “tắm sạch là khỏi ghẻ”, nhưng tình trạng ngày càng nặng do không dùng thuốc. Khi đến khám, da đã bội nhiễm, phải điều trị kháng sinh kèm theo.

2. Điều trị đồng loạt cho cả người tiếp xúc gần

Cái ghẻ lây qua tiếp xúc da kề da hoặc dùng chung đồ cá nhân. Nếu chỉ bạn điều trị mà người thân trong nhà không can thiệp, bạn sẽ bị tái nhiễm ngay sau đó. Vì vậy, tất cả thành viên trong hộ gia đình, bạn tình, hoặc người sống chung nên được điều trị cùng lúc, kể cả khi chưa có triệu chứng.

3. Khử trùng môi trường sống triệt để

Cái ghẻ có thể sống ngoài cơ thể 24–72 giờ. Do đó, việc vệ sinh môi trường là bắt buộc:

– Giặt toàn bộ quần áo, đồ lót, khăn tắm, ga trải giường, vỏ gối bằng nước nóng (trên 60°C) và sấy khô ở nhiệt độ cao.
– Những vật không giặt được (gấu bông, giày dép, túi xách) nên cho vào túi kín, để nơi khô ráo ít nhất 72 giờ để cái ghẻ chết tự nhiên.
– Hút bụi sàn nhà, lau sạch bề mặt bàn ghế, tay nắm cửa bằng dung dịch sát khuẩn.

4. Không gãi — dù ngứa đến đâu

Gãi không chỉ làm trầy da mà còn phát tán cái ghẻ sang vùng da lành và tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập. Bạn có thể dùng kem dưỡng ẩm không mùi hoặc gel làm mát để giảm ngứa tạm thời. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê thuốc kháng histamine uống vào buổi tối để bạn ngủ ngon hơn.

Tóm lại, bị ghẻ hoàn toàn có thể và nên tắm xà phòng, miễn là bạn chọn loại dịu nhẹ, không gây kích ứng và thực hiện vệ sinh đúng cách. Tắm rửa sạch sẽ không làm bệnh nặng hơn — ngược lại, nó giúp ngăn ngừa bội nhiễm, hỗ trợ thuốc thẩm thấu tốt hơn và cải thiện cảm giác dễ chịu cho người bệnh.

Tuy nhiên, xin nhắc lại: xà phòng không diệt được cái ghẻ. Việc điều trị hiệu quả phải dựa trên thuốc đặc trị theo toa bác sĩ, kết hợp với khử trùng môi trường và điều trị đồng loạt cho người tiếp xúc.

Nếu bạn đang nghi ngờ mình bị ghẻ — đặc biệt khi có ngứa về đêm, nổi mụn nước ở kẽ ngón tay, cổ tay hoặc quanh rốn — đừng chần chừ. Hãy đến gặp bác sĩ da liễu sớm để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời. Ghẻ là bệnh dễ chữa, nhưng chỉ khi bạn điều trị đúng và đủ.

Trong hơn 15 năm hành nghề, tôi luôn nhấn mạnh với bệnh nhân: “Ghẻ không xấu hổ, nhưng để lâu thì nguy hiểm”. Đừng vì e ngại mà trì hoãn điều trị — sức khỏe là điều quý giá nhất.