Ăn cơm nguội có tốt không? 

Chào bạn,

Ăn cơm nguội không xấu, thậm chí còn có thể mang lại lợi ích sức khỏe nếu được bảo quản và hâm nóng đúng cách. Tuy nhiên, nếu để cơm ở nhiệt độ phòng quá lâu, nguy cơ ngộ độc do vi khuẩn Bacillus cereus là rất thật – một trong những nguyên nhân phổ biến gây ngộ độc thực phẩm từ gạo. Tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn yên tâm hơn trong việc sử dụng cơm nguội hàng ngày.

Nguyên nhân khiến cơm nguội có thể tốt hoặc gây hại

– Tinh bột kháng tăng lên khi cơm nguội: Khi cơm được nấu chín rồi để nguội, một phần tinh bột chuyển thành dạng “tinh bột kháng” – loại tinh bột không bị tiêu hóa ở ruột non, giúp giảm hấp thu đường, ổn định đường huyết và tạo cảm giác no lâu – rất phù hợp cho người tiểu đường type 2 hoặc đang giảm cân.

– Nuôi dưỡng vi khuẩn có lợi: Tinh bột kháng còn là “thức ăn” cho hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ cải thiện tiêu hóa và tăng cường miễn dịch.

– Nguy cơ từ vi khuẩn Bacillus cereus: Gạo sống vốn chứa bào tử của vi khuẩn này. Khi nấu chín, bào tử không chết, và nếu để cơm ở nhiệt độ phòng (20–40°C) quá 2 tiếng, chúng sẽ nảy mầm, sinh sôi và tiết độc tố – gây buồn nôn, nôn, tiêu chảy chỉ sau vài giờ.

– Hâm đi hâm lại nhiều lần: Làm mất chất dinh dưỡng, thay đổi kết cấu, và tăng nguy cơ nhiễm khuẩn chéo nếu không đun sôi kỹ.

Dấu hiệu cảnh báo bạn không nên ăn cơm nguội

– Cơm có mùi chua, mùi lạ, nhão nát hoặc đổi màu.

– Đã để ngoài tủ lạnh quá 2 tiếng (hoặc hơn 1 tiếng nếu nhiệt độ phòng trên 32°C).

– Cơm được hâm lại nhiều lần hoặc bảo quản trong hộp không kín.

– Bạn có tiền sử rối loạn tiêu hóa, hội chứng ruột kích thích (IBS) hoặc suy giảm miễn dịch – khi đó, ngay cả lượng tinh bột kháng cao cũng có thể gây đầy hơi, chướng bụng.

Cách ăn cơm nguội an toàn – lời khuyên từ bác sĩ

– Làm nguội nhanh: Sau khi nấu, dàn mỏng cơm hoặc chia nhỏ vào hộp để hạ nhiệt nhanh, rồi cho vào tủ lạnh trong vòng 1 giờ.

– Bảo quản dưới 5°C: Đây là ngưỡng nhiệt độ an toàn để ức chế sự phát triển của vi khuẩn. Cơm có thể giữ trong tủ lạnh 2–3 ngày, hoặc 1–2 tháng nếu đông lạnh.

– Chỉ hâm nóng một lần: Hâm cơm đến nhiệt độ trên 70°C (nóng bốc hơi) và ăn ngay, không để nguội lại lần nữa.

– Không tiếc của: Nếu nghi ngờ cơm đã để lâu hoặc có dấu hiệu bất thường, hãy bỏ đi – ngộ độc thực phẩm từ cơm nguội có thể diễn tiến nhanh và gây mất nước nghiêm trọng, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người già.

Kết luận của bác sĩ

Ăn cơm nguội không phải là thói quen xấu – ngược lại, nó có thể hỗ trợ kiểm soát đường huyết và cân nặng nhờ tinh bột kháng. Tuy nhiên, an toàn thực phẩm luôn là ưu tiên hàng đầu. Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều trường hợp nhập viện vì ngộ độc sau khi ăn cơm để qua đêm ở bếp – điều hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu bạn tuân thủ nguyên tắc bảo quản lạnh và hâm nóng đúng cách. Hãy lắng nghe cơ thể, nhưng đừng chủ quan với những “bữa ăn thừa” tưởng chừng vô hại.