Bệnh trĩ là một trong những bệnh lý phổ biến ở hậu môn – trực tràng, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên thế giới. Tuy không đe dọa trực tiếp đến tính mạng, nhưng nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Vậy bệnh trĩ là do đâu – Làm sao để phát hiện và điều trị đúng cách, cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Menu xem nhanh:
1. Bệnh trĩ là do đâu?
Bệnh trĩ hình thành khi các tĩnh mạch hậu môn bị giãn quá mức, gây ứ máu và tạo thành các búi trĩ. Các chuyên gia y tế đưa ra hai giả thuyết về cơ chế chính dẫn đến sự hình thành bệnh trĩ:
– Tổn thương dây chằng nâng đỡ: Khi các dây chằng hỗ trợ hệ thống tĩnh mạch hậu môn bị suy yếu, búi trĩ dễ bị sa xuống.
– Sự rối loạn tuần hoàn tĩnh mạch: Áp lực gia tăng trong các tĩnh mạch hậu môn dẫn đến tình trạng giãn nở, gây chảy máu và hình thành búi trĩ.
Bệnh trĩ hình thành khi các tĩnh mạch hậu môn bị giãn quá mức, gây ứ máu và tạo thành các búi trĩ
2. Các dạng bệnh trĩ thường gặp
Bệnh trĩ được phân thành ba loại chính là trĩ nội, trĩ ngoại và trĩ hỗn hợp (kết hợp của trĩ nội và trĩ ngoại)
– Trĩ nội: Búi trĩ xuất hiện bên trong hậu môn, trên đường lược, khó phát hiện sớm với triệu chứng điển hình là chảy máu khi đi đại tiện.
– Trĩ ngoại: Hình thành bên ngoài hậu môn, dễ nhận biết và có nguy cơ viêm nhiễm cao do thường xuyên cọ xát.
– Trĩ hỗn hợp: Sự kết hợp của trĩ nội và trĩ ngoại, gây nhiều khó chịu và khó điều trị hơn.
Ngoài ra, bệnh trĩ còn được chia thành 4 cấp độ, trong đó trĩ độ 3 và 4 thường cần can thiệp y tế để xử lý triệt để.
3. Bệnh trĩ là do đâu – Tìm hiểu ngay các nguyên nhân chính gây bệnh
Bệnh trĩ không phải do một nguyên nhân duy nhất mà xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau.
3.1. Bệnh trĩ là do đâu: Tình trạng táo bón kéo dài
Táo bón là một trong những yếu tố hàng đầu dẫn đến bệnh trĩ. Khi đi vệ sinh, việc rặn mạnh làm gia tăng áp lực lên tĩnh mạch hậu môn, khiến chúng giãn nở và tạo thành búi trĩ. Chế độ ăn uống thiếu chất xơ, ít nước, sử dụng thực phẩm cay nóng là những nguyên nhân chính gây táo bón kéo dài.
3.2. Bệnh trĩ là do đâu: Thói quen ngồi lâu, ít vận động
Những người có thói quen ngồi nhiều, ít di chuyển (dân văn phòng, tài xế…) thường có nguy cơ mắc bệnh trĩ cao. Ngồi lâu gây cản trở tuần hoàn máu, làm tăng áp lực lên hậu môn, dẫn đến sự hình thành búi trĩ.
3.3. Mang thai
Phụ nữ mang thai dễ mắc bệnh trĩ do sự gia tăng áp lực ổ bụng khi thai nhi phát triển. Ngoài ra, quá trình sinh thường khiến mẹ bầu phải rặn mạnh, làm sa búi trĩ hoặc khiến trĩ sẵn có trở nặng hơn.
Phụ nữ mang thai dễ mắc bệnh trĩ do sự gia tăng áp lực ổ bụng khi thai nhi phát triển.
3.4. Bệnh trĩ là do đâu: Áp lực ổ bụng tăng lên
Những công việc mang vác nặng, ho kéo dài, bệnh lý đường tiết niệu (như u xơ tiền liệt tuyến)… đều có thể làm gia tăng áp lực ổ bụng, gây giãn tĩnh mạch hậu môn và dẫn đến trĩ.
3.5. Yếu tố khác
Ngoài các nguyên nhân trên, một số yếu tố cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ: Quan hệ tình dục qua đường hậu môn, nhịn đi đại tiện thường xuyên, lạm dụng rượu bia, thuốc lá, đồ cay nóng, tuổi tác cao (từ 30 – 60 tuổi trở lên, nguy cơ mắc trĩ cao hơn)
4. Dấu hiệu nhận biết bệnh trĩ
Bệnh trĩ thường phát triển âm thầm với các triệu chứng không rõ ràng ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, khi trĩ tiến triển, một số dấu hiệu sau có thể xuất hiện:
– Chảy máu khi đi đại tiện: Máu có thể dính trên giấy vệ sinh hoặc nhỏ giọt khi đi cầu.
– Ngứa ngáy hậu môn: Do kích thích từ búi trĩ và dịch nhầy tiết ra.
– Đau rát hậu môn: Khi búi trĩ bị viêm, sưng hoặc sa ra ngoài.
– Cảm giác có vật lạ ở hậu môn: Búi trĩ có thể thò ra ngoài gây khó chịu khi ngồi hoặc đi lại.
– Tiết dịch ẩm ướt: Khi búi trĩ lớn, nó có thể gây rò dịch, khiến vùng hậu môn luôn ẩm ướt, dễ viêm nhiễm.
Nếu xuất hiện các triệu chứng trên, bạn nên đi khám sớm để có phương pháp điều trị kịp thời.
5. Điều trị bệnh trĩ: Có những phương pháp phổ biến và hiệu quả nào?
5.1. Điều trị nội khoa
Phương pháp này áp dụng cho bệnh trĩ nhẹ (độ 1 và một số trường hợp độ 2). Bác sĩ có thể kê đơn thuốc giúp giảm viêm, đau rát, tăng độ bền thành mạch và hỗ trợ thu nhỏ búi trĩ.
5.2. Điều trị ngoại khoa
Khi trĩ tiến triển nặng hoặc không đáp ứng với điều trị nội khoa, các phương pháp can thiệp y tế sẽ được chỉ định:
– Đốt trĩ Laser Diode: Dùng năng lượng laser tác động vào búi trĩ, làm xẹp mô trĩ mà không cần cắt bỏ. Phương pháp này ít gây đau, không chảy máu, thời gian hồi phục nhanh.
– Phương pháp Longo: Sử dụng súng khâu vòng để đưa búi trĩ về vị trí cũ, đồng thời ngăn nguồn máu nuôi trĩ với ưu điểm là ít đau, hồi phục nhanh.
– Cắt trĩ Milligan-Morgan & Ferguson: Loại bỏ hoàn toàn búi trĩ bằng phẫu thuật, phù hợp với trường hợp trĩ lớn, sa ra ngoài nhiều.
– Thắt mạch, khâu treo búi trĩ: Giúp thu nhỏ búi trĩ mà không cần cắt bỏ, ít xâm lấn, thời gian hồi phục ngắn.
Lựa chọn phương pháp điều trị phụ thuộc vào tình trạng bệnh và đánh giá của bác sĩ chuyên khoa.
Đốt trĩ Laser Diode dùng năng lượng laser tác động vào búi trĩ, làm xẹp mô trĩ mà không cần cắt bỏ
6. Phòng ngừa bệnh trĩ
Bệnh trĩ có thể được ngăn ngừa bằng cách điều chỉnh lối sống và duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh. Dưới đây là những biện pháp đơn giản giúp bạn giảm nguy cơ mắc bệnh trĩ.
– Chất xơ giúp làm mềm phân, giảm táo bón và tránh tạo áp lực lên hậu môn khi đi đại tiện. Bạn nên bổ sung rau xanh (bông cải, rau cải, mồng tơi), trái cây (chuối, cam, lê), ngũ cốc nguyên cám và các loại đậu vào chế độ ăn hằng ngày.
– Cung cấp đủ 2 – 2,5 lít nước/ngày giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru, làm mềm phân và giảm nguy cơ táo bón. Hạn chế rượu bia, cà phê và nước ngọt có gas vì chúng có thể làm mất nước, khiến phân khô cứng hơn.
– Ngồi lâu, ít vận động có thể làm tăng áp lực lên tĩnh mạch hậu môn, dẫn đến bệnh trĩ. Hãy tập thể dục ít nhất 30 phút/ngày, tránh ngồi một chỗ quá lâu và hạn chế mang vác vật nặng.
– Không nhịn đại tiện, không rặn mạnh khi đi vệ sinh để tránh tạo áp lực lên hậu môn. Không ngồi quá lâu trong nhà vệ sinh và nên vệ sinh hậu môn bằng nước ấm để ngăn ngừa kích ứng.
– Tránh ăn đồ cay nóng, thức ăn nhiều dầu mỡ, rượu bia và thuốc lá vì chúng có thể gây táo bón, làm tình trạng bệnh trĩ trở nên nghiêm trọng hơn.
Hiểu bệnh trĩ là do đâu để chủ động phòng ngừa và điều trị sớm giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, tránh biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài.
