Vì sao tiểu đường biến chứng vào mắt?

Tiểu đường biến chứng vào mắt là một trong những hậu quả nguy hiểm nhưng thường bị người bệnh bỏ qua. Khi đường huyết tăng cao kéo dài, các mạch máu nhỏ trong võng mạc dễ bị tổn thương, dẫn đến giảm thị lực, mờ mắt và thậm chí mù lòa. Việc nhận biết sớm dấu hiệu và hiểu rõ mức độ ảnh hưởng của biến chứng mắt do tiểu đường đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa và bảo vệ thị lực lâu dài.

1. Vì sao tiểu đường gây biến chứng vào mắt?

Tiểu đường biến chứng vào mắt xảy ra do bệnh tiểu đường gây tổn thương các mạch máu nuôi dưỡng võng mạc – lớp mô nhạy cảm với ánh sáng ở phía sau mắt. Biến chứng này có thể gặp ở cả người mắc tiểu đường type 1 và 2, đặc biệt khi bệnh kéo dài và chỉ số đường huyết không được kiểm soát tốt.

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do đường huyết cao kéo dài làm hư hại hệ vi mạch của mắt. Theo thời gian, các mạch máu nhỏ ở võng mạc bị tổn thương, dễ rò rỉ, sưng viêm và để lại sẹo. Đồng thời, đường dư thừa còn làm biến đổi protein trong thủy tinh thể, tăng nguy cơ đục thủy tinh thể và rối loạn áp suất trong mắt.

Ba cơ chế quan trọng giải thích vì sao tiểu đường biến chứng vào mắt gồm: Tổn thương mao mạch võng mạc, biến đổi protein gây đục thuỷ tinh thể và phản ứng viêm – stress oxy hoá làm suy yếu mô mắt. Việc kiểm soát đường huyết chặt chẽ và khám mắt định kỳ là yếu tố then chốt để phòng ngừa biến chứng.

2. Các dấu hiệu mắt bị biến chứng do tiểu đường

Ở giai đoạn sớm, các bất thường về mắt khi bị tiểu đường thường diễn ra âm thầm và khó nhận biết. Vì vậy, khám mắt định kỳ mỗi năm đóng vai trò rất quan trọng. Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần chú ý theo dõi và phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường như:

Tầm nhìn mờ
Các vật thể trôi nổi trong tầm nhìn của bạn
Nhạy cảm với ánh sáng
Thị lực suy giảm dần
Mất thị lực đột ngột
Đau mắt hoặc đỏ mắt
Khó nhìn trong bóng tối

Từ những dấu hiệu trên, bác sĩ có thể chẩn đoán người bệnh mắc các bệnh liên quan đến võng mạc tiểu đường. Bệnh võng mạc tiểu đường xuất hiện khi các mạch máu nuôi võng mạc bị tổn thương và phát triển bất thường. Tình trạng này có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng về thị lực, bao gồm:

Xuất huyết dịch kính: Mạch máu mới yếu dễ vỡ, gây chảy máu vào dịch kính. Người bệnh có thể thấy chấm đen, vệt mờ trôi trước mắt; nặng hơn có thể che khuất gần như toàn bộ tầm nhìn. Phần lớn trường hợp máu sẽ tự tiêu, nhưng cần điều trị nguyên nhân để tránh tái phát.
Bong võng mạc: Mô sẹo hình thành kéo võng mạc bong khỏi đáy mắt, gây loé sáng, nhiều vật trôi nổi hoặc mất thị lực từng vùng đến nghiêm trọng.
Tăng nhãn áp: Mạch máu bất thường làm cản trở dòng thoát dịch trong mắt, khiến áp lực nội nhãn tăng và gây tổn thương dây thần kinh thị giác.
Thoái hoá điểm vàng: Đây cũng là một trong số bệnh lý tiểu đường biến chứng vào mắt thường gặp nhất. Nguyên nhân do tắc mạch hoặc rò rỉ tại hoàng điểm làm giảm thị lực trung tâm, có nguy cơ mất thị lực vĩnh viễn nếu không điều trị.
Đục thuỷ tinh thể: Thuỷ tinh thể bị mờ đục, gây nhìn mờ, chói sáng hoặc khó nhìn ban đêm.
Mù lòa: Có thể xảy ra khi các biến chứng trên tiến triển nặng và không được kiểm soát kịp thời.

3. Làm gì khi bị tiểu đường biến chứng vào mắt?

Khi tiểu đường biến chứng vào mắt, không phải lúc nào cũng có thể phòng tránh hoàn toàn. Tuy vậy, việc phát hiện sớm và kiểm soát tốt bệnh vẫn giúp giảm nguy cơ suy giảm thị lực và ngăn ngừa mù lòa. Người bệnh nên chủ động thực hiện các biện pháp sau:

Thăm khám mắt đều đặn giúp phát hiện sớm tổn thương võng mạc, ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ ràng.
Kiểm soát đường huyết bằng cách duy trì chế độ ăn lành mạnh, tập luyện thường xuyên, dùng thuốc hoặc Insulin đúng chỉ định, bỏ thuốc lá.
Theo dõi và ghi nhận chỉ số đường huyết mỗi ngày hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ, đặc biệt khi căng thẳng hay gặp vấn đề khác về sức khỏe.
Kiểm tra HbA1c định kỳ để theo dõi mức đường huyết trung bình trong 2 – 3 tháng, từ đó đánh giá hiệu quả kiểm soát tiểu đường dễ dàng.
Nếu thấy có các dấu hiệu bất thường như mắt mờ, nhìn nhòe, có đốm đen, cần đi khám ngay để được xử trí kịp thời.

Tiểu đường biến chứng vào mắt thường tiến triển âm thầm và chỉ bộc lộ khi tổn thương đã nặng. Do đó, người bệnh cần chủ động theo dõi sức khỏe mắt, duy trì lối sống lành mạnh và dùng thuốc đúng hướng dẫn. Khám mắt đều đặn kết hợp kiểm soát tốt đường huyết sẽ giúp hạn chế biến chứng, giữ gìn thị lực và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Nguồn tài liệu tham khảo: Mayoclinic, Breakthrought1d, Brightsight