Biểu hiện của đau dạ dày: Nhận diện sớm để điều trị hiệu quả

Đau dạ dày là một trong những bệnh lý đường tiêu hóa phổ biến nhất hiện nay, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, theo thống kê của Bộ Y tế, có tới 70% dân số từng có biểu hiện đau dạ dày hoặc mắc bệnh lý liên quan. Điều đáng lo ngại là nhiều người thường chủ quan với những biểu hiện ban đầu, dẫn đến việc chẩn đoán và điều trị muộn, gây ra biến chứng nguy hiểm như loét, thủng dạ dày hay thậm chí ung thư. Vậy đâu là những biểu hiện của đau dạ dày cần đặc biệt lưu ý?

1. Cảm giác đau âm ỉ vùng thượng vị

Đây là triệu chứng điển hình và phổ biến nhất của bệnh đau dạ dày. Người bệnh thường cảm thấy đau âm ỉ hoặc nóng rát ở vùng trên rốn (thượng vị), nhất là khi đói hoặc sau khi ăn. Cơn đau có thể lan ra sau lưng hoặc ngực, dễ bị nhầm với bệnh tim. Mức độ đau không cố định, có thể nặng hơn khi căng thẳng, ăn đồ cay, uống rượu bia…

Lưu ý: Nếu cơn đau xảy ra vào ban đêm hoặc sáng sớm khi bụng đói, rất có thể bạn đang bị viêm loét dạ dày tá tràng.

2. Buồn nôn và nôn

Buồn nôn là phản xạ thường thấy khi dạ dày bị kích thích hoặc tổn thương. Người bệnh đau dạ dày thường cảm thấy:

Buồn nôn sau bữa ăn hoặc khi căng thẳng.

Nôn ra thức ăn chưa tiêu hóa hết hoặc dịch vàng.

Nôn kéo dài có thể dẫn đến mất nước, mất cân bằng điện giải.

Nhiều trường hợp nôn nhiều lần trong ngày, đặc biệt là buổi sáng, có thể là dấu hiệu cảnh báo loét dạ dày tiến triển nặng.

3. Chướng bụng, ợ hơi, ợ chua

Dạ dày bị tổn thương sẽ ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa, khiến khí sinh ra nhiều hơn, dẫn đến:

Cảm giác đầy bụng, khó tiêu sau ăn, kể cả khi ăn ít.

Ợ hơi, ợ chua, có mùi hôi từ miệng.

Đặc biệt khi nằm ngay sau ăn, tình trạng ợ chua và trào ngược sẽ nghiêm trọng hơn.

Nhóm biểu hiện này rất dễ nhầm lẫn với rối loạn tiêu hóa thông thường, vì vậy cần theo dõi nếu kéo dài nhiều ngày.

4. Chán ăn, sụt cân không rõ lý do

Dạ dày bị viêm hoặc loét sẽ khiến việc tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng bị gián đoạn, dẫn đến:

Mất cảm giác ngon miệng, nhanh no.

Cảm giác nặng bụng dù ăn rất ít.

Sụt cân nhanh chóng dù không ăn kiêng hay thay đổi lối sống.

Đây là biểu hiện nghiêm trọng, đặc biệt nếu kèm theo tình trạng mệt mỏi, thiếu máu, cần được kiểm tra ngay vì có thể liên quan đến viêm teo niêm mạc dạ dày hoặc ung thư.

5. Rối loạn đại tiện

Mặc dù là bệnh lý của dạ dày, nhưng đau dạ dày cũng có thể ảnh hưởng đến nhu động ruột và gây ra:

Táo bón hoặc tiêu chảy xen kẽ.

Phân có mùi chua, màu sẫm, đôi khi có lẫn máu (trường hợp loét chảy máu).

Đi ngoài sau ăn hoặc khi căng thẳng, lo lắng.

Nếu phát hiện phân đen hoặc dính máu, mỗi người nên đi khám ngay vì đó có thể là dấu hiệu của xuất huyết tiêu hóa.

6. Căng thẳng, lo âu làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh

Không chỉ là nguyên nhân gây đau dạ dày, căng thẳng còn làm trầm trọng thêm các triệu chứng hiện có:

Đau thượng vị dữ dội khi stress kéo dài.

Khó ngủ, mất ngủ do đau ban đêm.

Suy nhược cơ thể do rối loạn tiêu hóa và cảm xúc kéo dài.

Do vậy, điều trị đau dạ dày hiệu quả cần kết hợp chăm sóc tâm lý và cải thiện lối sống.

7. Biểu hiện toàn thân khác

Ngoài những biểu hiện tiêu hóa đặc trưng, người bị đau dạ dày còn có thể gặp:

Hơi thở hôi, miệng đắng.

Da xanh xao, môi nhợt nhạt (do thiếu máu).

Sốt nhẹ (trong trường hợp nhiễm vi khuẩn HP gây viêm cấp).

Đau đầu, mệt mỏi, mất tập trung.

Tổng hợp nhiều biểu hiện một lúc sẽ giúp bác sĩ xác định đúng nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh.

8. Phân đau dạ dày với một số bệnh lý khác biệt

Do vị trí đau vùng thượng vị dễ gây nhầm lẫn với các bệnh lý khác nên cần chú ý phân biệt để có cách điều trị phù hợp. Cụ thể những điểm cần lưu ý bao gồm:

– Đau dạ dày: Có đau vùng thượng vị, đau âm ỉ hoặc nóng rát. Tình trạng ợ hơi, đầy bụng rất phổ biến. Biểu hiện buồn nôn/nôn gặp nhiều, đặc biệt sau ăn. Ngoài ra, bệnh nhân thường không sốt cao.

– Bệnh lý khác: Đau thượng vị có thể gặp trong viêm tụy, sỏi mật. Ợ hơi và đầy bụng ít gặp (trong bệnh gan, thận). Biểu hiện buồn nôn/nôn thường gặp trong ngộ độc, viêm ruột. Sốt cao thường gặp ở bệnh nhiễm trùng

Nếu không chắc chắn với các triệu chứng, việc thăm khám và thực hiện nội soi dạ dày là biện pháp chẩn đoán chính xác nhất. Mỗi người không nên chủ quan và cần sớm thăm khám chuyên khoa Tiêu hóa nếu gặp các dấu hiệu sau: Đau bụng liên tục nhiều ngày, đặc biệt vào ban đêm. Có thể bị nôn nhiều, ăn không được, sụt cân nhanh chóng, đi ngoài ra máu. Dùng thuốc giảm đau không đỡ hoặc đau nặng hơn. Việc nội soi dạ dày – tá tràng kết hợp xét nghiệm vi khuẩn HP là cần thiết để xác định chính xác tình trạng và đưa ra hướng điều trị phù hợp.

9. Làm gì khi xuất hiện biểu hiện đau dạ dày?

Ngoài việc đi khám sớm, bạn có thể áp dụng một số biện pháp hỗ trợ giảm nhẹ phần nào triệu chứng bệnh tại nhà:

Ăn uống điều độ: Tránh ăn đồ cay, chua, nhiều dầu mỡ. Nên chia nhỏ bữa, ăn đúng giờ.

Tránh stress: Thư giãn tinh thần, ngủ đủ giấc.

Không lạm dụng thuốc giảm đau, kháng viêm NSAID.

Hạn chế rượu bia, cà phê, thuốc lá.

Nếu có nhiễm vi khuẩn HP, cần tuân thủ đúng phác đồ diệt khuẩn và tái khám sau điều trị.

Những thông tin trên cho thấy, đau dạ dày là bệnh lý phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu phát hiện sớm. Việc nhận diện đúng biểu hiện của đau dạ dày như đau vùng thượng vị, buồn nôn, ợ hơi, chướng bụng… chính là chìa khóa giúp bạn tránh được những biến chứng nguy hiểm. Hãy chủ động chăm sóc sức khỏe tiêu hóa, đừng để những cơn đau âm ỉ âm thầm hủy hoại chất lượng sống mỗi ngày.