5 Biểu hiện của HP dạ dày: Nhận biết sớm phòng biến chứng
Việc hiểu rõ biểu hiện của HP dạ dày sẽ giúp người bệnh sớm đi khám, tránh tình trạng nhiễm khuẩn kéo dài dẫn tới biến chứng nguy hiểm. Bài viết dưới đây tổng hợp những dấu hiệu rõ ràng nhất, phân biệt với các bệnh lý tiêu hóa khác và gợi ý cách chẩn đoán chính xác hiện nay.
1. Biểu hiện của HP dạ dày điển hình nhất
1.1 Đau âm ỉ vùng thượng vị
Đây là triệu chứng xuất hiện ở hơn 70% trường hợp nhiễm HP. Cơn đau thường:
Âm ỉ, kéo dài, đau tức hoặc nóng rát vùng trên rốn.
Đau tăng khi đói hoặc ngay sau bữa ăn.
Dễ tái diễn theo chu kỳ.
Nguyên nhân là do HP tấn công niêm mạc dạ dày, làm tăng tiết acid và gây viêm loét.
1.2 Ợ hơi – ợ chua – nóng rát vùng ngực
Khoảng 60% người nhiễm HP gặp tình trạng tăng khí trong dạ dày dẫn đến các triệu chứng như: Ợ chua sau ăn, nóng rát ngực (giống trào ngược). Cùng với đó là tình trạng hơi thở có mùi khó chịu. Dấu hiệu này dễ bị nhầm với GERD nhưng nếu kéo dài nhiều tuần, khả năng cao liên quan đến HP.
1.3 Buồn nôn hoặc nôn
Niêm mạc dạ dày bị tổn thương do HP khiến hệ tiêu hóa hoạt động kém. Người bệnh có thể thấy buồn nôn vào buổi sáng, bị nôn sau ăn. Tình trạng thường gặp là nôn ra dịch vàng khi dạ dày rỗng. Đây là biểu hiện của HP dạ dày xuất hiện khá sớm nhưng thường bị bỏ qua.
1.4 Chán ăn – đầy bụng – khó tiêu
HP ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình tiêu hóa thức ăn, gây tình trạng ăn nhanh no, đầy hơi, chướng bụng. Người bệnh thường có cảm giác đầy ứ, nghẽn đường tiêu hóa sau mỗi bữa ăn nhỏ. Nếu tình trạng này kéo dài trên 2 tuần, bạn nên đi kiểm tra.
1.5 Giảm cân không rõ nguyên nhân
Khi dạ dày bị viêm kéo dài, người bệnh sẽ ăn uống kém, hấp thu kém dẫn đến sụt cân. Đây là dấu hiệu cảnh báo nhiễm HP đã ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động tiêu hóa.
2. Các biểu hiện nặng của HP dạ dày cảnh báo biến chứng
– Đau dạ dày dữ dội: Cơn đau dữ dội, quặn thắt có thể là dấu hiệu viêm loét dạ dày nặng hoặc ổ loét sâu do HP gây ra.
– Xuất huyết tiêu hóa: HP là nguyên nhân phổ biến nhất của loét dạ dày – tá tràng dẫn đến chảy máu. Người bệnh có thể bị nôn ra máu, đi ngoài phân đen, chóng mặt, mệt mỏi. Đây là tình trạng nguy hiểm cần cấp cứu ngay.
– Thiếu máu kéo dài: HP làm giảm hấp thu sắt và vitamin B12, gây thiếu máu mạn tính. Các dấu hiệu gồm: Da xanh xao, mệt mỏi, hụt hơi khi vận động.
– Nguy cơ ung thư dạ dày: HP được WHO xếp vào nhóm vi khuẩn gây ung thư. Các biểu hiện gợi ý ung thư dạ dày tiến triển gồm: Sụt cân nhanh, chán ăn nặng, đau bụng liên tục, nôn ra máu hoặc phân có máu. Dù chỉ gặp ở 1 số trường hợp, nhưng thời gian nhiễm HP càng lâu, nguy cơ càng tăng.
3. Vì sao dễ nhầm lẫn biểu hiện của HP dạ dày với bệnh khác?
Vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây viêm loét dạ dày – tá tràng, thậm chí liên quan đến ung thư dạ dày. Tuy phổ biến nhưng đa số bệnh nhân lại không phát hiện kịp thời do các dấu hiệu của HP thường mơ hồ, dễ nhầm với đau dạ dày thông thường. Các triệu chứng của HP rất giống với những bệnh lý sau:
Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD)
Viêm dạ dày do stress
Không dung nạp thức ăn
Vì vậy, chỉ dựa vào triệu chứng không thể khẳng định nhiễm HP. Có người nhiễm HP nhiều năm nhưng hoàn toàn không có triệu chứng (HP “ẩn”), đến khi biến chứng mới phát hiện.
4 Cách chẩn đoán HP dạ dày chính xác hiện nay
4.1 Test hơi thở Urea Breath Test (UBT)
Phương pháp này nhanh chóng, không đau, với độ chính xác lên đến 95%, phù hợp cho mọi đối tượng. Đây là phương pháp được ưu tiên hàng đầu.
4.2 Nội soi dạ dày có sinh thiết
Đây là phương pháp hữu hiệu khi vừa giúp quan sát niêm mạc, vừa hỗ trợ lấy mẫu xét nghiệm chính xác tình trạng nhiễm HP. Nội soi còn giúp phát hiện sớm viêm loét, polyp, ung thư. Khi nội soi tại các cơ sở hiện đại (ví dụ hệ thống NBI, AI hỗ trợ phát hiện tổn thương), độ chính xác gần như tuyệt đối.
4.3 Xét nghiệm phân tìm kháng nguyên HP
Phù hợp cho trẻ em và người không thể nội soi.
4.4 Xét nghiệm máu tìm kháng thể HP
Đơn giản nhưng chỉ đánh giá tiếp xúc HP trong quá khứ, không khẳng định tình trạng nhiễm hiện tại.
5. Khi nào nên đi kiểm tra HP?
Việc phát hiện tình trạng nhiễm HP dạ dày từ sớm giúp tránh viêm loét, xuất huyết và ung thư dạ dày. Bên cạnh việc thăm khám, kiểm tra định kì, mỗi người nên xét nghiệm HP nếu có một trong các biểu hiện sau:
Đau thượng vị tái diễn hoặc kéo dài trên 2 tuần
Ợ chua, nóng rát kéo dài
Buồn nôn, nôn liên tục
Sụt cân không rõ nguyên nhân
Gia đình có tiền sử ung thư dạ dày
Đã từng điều trị HP nhưng nghi tái nhiễm
6. Điều trị và phòng ngừa HP dạ dày như thế nào?
6.1 Điều trị HP
Việc điều trị nhiễm HP cần theo đúng chỉ định của bác sĩ, với từng trường hợp cụ thể có thể có phác đồ không giống nhau hoàn toàn. Thông thường, đơn thuốc diệt HP kết hợp sử dụng thuốc kháng sinh phối hợp theo phác đồ: Thuốc giảm tiết acid (PPI) và thuốc bảo vệ niêm mạc. Thời gian điều trị thường kéo dài 10–14 ngày. Bác sĩ có thể chỉ định test lại sau 4–6 tuần để xác nhận đã diệt khuẩn hoàn toàn.
Nếu điều trị không đúng phác đồ hoặc bỏ dở giữa chừng, HP dễ kháng thuốc, dẫn đến khó chữa hơn.
6.2 Làm sao để phòng ngừa nhiễm HP hoặc tái nhiễm?
Một số biện pháp phòng nhiễm HP gồm có: Rửa tay sạch trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Đặc biệt, không dùng chung bát đũa, khăn mặt. Về ăn uống, môi người cần ăn chín uống sôi, hạn chế đồ cay nóng, rượu bia. Cần điều trị đồng thời cho cả gia đình nếu có người nhiễm. Nên khám tiêu hóa định kỳ mỗi 6–12 tháng để phát hiện sớm nếu có HP.
Nhìn chung, biểu hiện của HP dạ dày khá đa dạng và dễ nhầm với bệnh tiêu hóa khác. Vì vậy, nếu bạn có các triệu chứng kéo dài như đau thượng vị, ợ chua, buồn nôn hay sụt cân, hãy sớm kiểm tra HP bằng các phương pháp chính xác như test hơi thở hoặc nội soi. Phát hiện sớm và điều trị đúng phác đồ giúp ngăn ngừa biến chứng, bảo vệ sức khỏe dạ dày lâu dài.
