Bệnh viêm loét dạ dày tá tràng ăn uống thế nào có lợi?

Việc điều trị bệnh viêm loét dạ dày tá tràng không chỉ dựa vào thuốc mà còn cần sự hỗ trợ tích cực từ chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh. Một chế độ ăn uống hợp lý có thể giúp làm dịu các triệu chứng, giảm tổn thương niêm mạc dạ dày và hỗ trợ quá trình hồi phục. Vậy người bị viêm loét dạ dày tá tràng nên ăn gì, kiêng gì và cần lưu ý những gì trong ăn uống? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

1.Tổng quan về bệnh viêm loét dạ dày tá tràng

Bệnh viêm loét dạ dày tá tràng là một trong những bệnh lý đường tiêu hóa phổ biến nhất hiện nay, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Ở Việt Nam, do thói quen sinh hoạt, ăn uống không điều độ và áp lực cuộc sống, tỉ lệ người mắc bệnh này ngày càng gia tăng, đặc biệt ở lứa tuổi lao động.

Viêm loét dạ dày tá tràng là tình trạng viêm hoặc loét xảy ra tại niêm mạc dạ dày hoặc phần đầu của ruột non (tá tràng). Nguyên nhân chính của bệnh bao gồm:

Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori)

Lạm dụng thuốc giảm đau kháng viêm không steroid (NSAIDs)

Căng thẳng kéo dài

Chế độ ăn uống không hợp lý (ăn không đúng giờ, bỏ bữa, ăn nhiều đồ cay nóng, uống rượu bia…)

2. Triệu chứng phổ biến khi mắc bệnh:

Đau hoặc nóng rát vùng thượng vị

Ợ hơi, ợ chua

Buồn nôn, nôn

Chán ăn, sụt cân

Cảm giác đầy bụng, khó tiêu

Nếu không được điều trị và chăm sóc hợp lý, bệnh viêm loét dạ dày tá tràng có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như chảy máu tiêu hóa, thủng dạ dày hoặc hẹp môn vị.

3. Tại sao chế độ ăn quan trọng với người bị viêm loét dạ dày tá tràng?

Niêm mạc dạ dày và tá tràng vốn dĩ rất mỏng manh. Khi bị tổn thương do viêm loét, lớp niêm mạc này càng trở nên nhạy cảm, dễ bị kích thích bởi thức ăn và dịch vị axit.

Vì vậy, chế độ ăn uống ảnh hưởng trực tiếp đến tình trạng bệnh. Một chế độ ăn phù hợp giúp:

Giảm tiết axit dịch vị

Làm dịu niêm mạc bị viêm, loét

Tăng khả năng phục hồi niêm mạc dạ dày

Ngăn ngừa tái phát và biến chứng

Ngược lại, ăn uống không điều độ, ăn các thực phẩm kích thích có thể khiến tình trạng viêm loét nặng thêm, gây đau và kéo dài thời gian điều trị.

4. Người bị bệnh viêm loét dạ dày tá tràng nên ăn gì?

Dưới đây là các nhóm thực phẩm có lợi cho người bệnh:

4.1. Thực phẩm mềm, dễ tiêu

Những thực phẩm này giúp giảm áp lực co bóp của dạ dày, tránh gây kích thích vết loét. Ví dụ:

Cháo trắng, cháo thịt, cháo rau củ

Cơm mềm, bún, phở nấu loãng

Khoai tây, khoai lang nghiền

4.2. Thực phẩm giàu chất đạm nhưng ít béo

Đạm giúp tái tạo mô bị tổn thương, nhưng người bệnh nên chọn nguồn đạm ít béo như:

Thịt nạc (gà, heo, cá)

Trứng luộc

Đậu hũ, đậu nành (nếu không bị đầy hơi)

4.3. Rau xanh và trái cây ít axit

Rau quả giúp bổ sung vitamin, chất xơ, tăng sức đề kháng. Tuy nhiên, nên chọn loại ít chua, dễ tiêu:

Bí đỏ, cà rốt, cải bó xôi, mồng tơi

Chuối chín, đu đủ chín, táo, lê

Không nên ăn sống, nên luộc hoặc hấp mềm

4.4 Thực phẩm trung hòa axit dạ dày

Sữa ít béo (nên dùng sữa ấm, không uống khi đói)

Bánh mì, bánh quy nhạt (hấp thụ axit tốt)

Trứng gà luộc

4.5. Lượng nước uống phù hợp

Uống đủ nước lọc mỗi ngày (1.5 – 2 lít)

Uống nước ấm, tránh nước lạnh

Có thể dùng trà thảo dược nhẹ như trà gừng, trà hoa cúc (nếu không kích ứng)

5. Người bị bệnh viêm loét dạ dày tá tràng nên kiêng gì?

Việc kiêng những thực phẩm và thói quen xấu là vô cùng cần thiết. Dưới đây là các nhóm cần hạn chế hoặc tránh hoàn toàn:

– Đồ ăn cay, nóng, nhiều gia vị: Ớt, tiêu, mù tạt; món chiên xào nhiều dầu mỡ, các món nướng, lẩu cay. Những thực phẩm này dễ gây kích ứng mạnh lên niêm mạc dạ dày, khiến vết loét nặng thêm.

– Đồ uống kích thích: Cà phê, trà đặc, nước ngọt có gas; Rượu, bia và các loại đồ uống có cồn. Chúng làm tăng tiết axit, gây viêm và chậm lành vết loét.

– Thực phẩm chua và lên men: Dưa muối, cà muối, kim chi; Trái cây chua như cam, chanh, xoài xanh. Các thực phẩm này có tính axit cao, không phù hợp với người bị viêm loét.

– Đồ ăn cứng, dai, khó tiêu: Xương, gân, sụn, ngô nguyên hạt. Hoặc các thức ăn chế biến sẵn, nhiều chất bảo quản. Những thực phẩm này sẽ làm tăng thời gian tiêu hóa, tăng áp lực lên dạ dày đang tổn thương.

6. Nguyên tắc ăn uống giúp cải thiện tình trạng viêm loét

Bên cạnh việc chọn lựa thực phẩm phù hợp, người bệnh cần tuân thủ các nguyên tắc ăn uống sau:

– Ăn uống đúng giờ, không bỏ bữa: Dạ dày cần được “bận rộn” đều đặn để tránh tăng tiết axit khi trống rỗng. Hãy ăn đúng bữa, không nên để đói quá lâu.

– Chia nhỏ bữa ăn trong ngày: Thay vì ăn 3 bữa lớn, người bệnh nên chia thành 5-6 bữa nhỏ, giúp giảm gánh nặng tiêu hóa và giảm tiết axit.

– Ăn chậm, nhai kỹ: Giúp thức ăn được nghiền nát trước khi xuống dạ dày, giảm hoạt động co bóp, từ đó tránh kích ứng vết loét.

– Tránh ăn quá no hoặc quá đói: Cả hai tình trạng đều không tốt. Ăn no khiến dạ dày căng giãn, tăng tiết dịch vị. Ăn đói khiến axit “tấn công” niêm mạc đang tổn thương.

– Không nằm ngay sau khi ăn: Sau bữa ăn, hãy đi lại nhẹ nhàng hoặc ngồi nghỉ ít nhất 30 phút trước khi nằm để tránh trào ngược axit.

7. Một số món ăn tốt cho người bị viêm loét dạ dày tá tràng

Cháo bí đỏ thịt bằm: Bổ dưỡng, dễ tiêu, bí đỏ còn có tác dụng làm lành vết loét.

Canh rau mồng tơi nấu tôm: Thanh mát, ít kích ứng, giàu vitamin.

Cơm mềm với trứng luộc và canh cải xanh: Đầy đủ dinh dưỡng, dễ tiêu hóa.

Sữa chua không đường (dùng sau ăn): Cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa.

Tóm lại, bệnh viêm loét dạ dày tá tràng hoàn toàn có thể kiểm soát và cải thiện nếu người bệnh biết cách kết hợp giữa điều trị y tế và lối sống khoa học, đặc biệt là chế độ ăn uống, sinh hoạt phù hợp.