6 cách chữa bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính hiệu quả

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là một trong những căn bệnh được xem là nguy hiểm, thường gặp ở người hút thuốc lá lâu năm hoặc sống trong môi trường ô nhiễm. Dù không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng bệnh hoàn toàn có thể được kiểm soát nếu áp dụng đúng phương pháp điều trị. Vậy hiện nay có 6 cách chữa bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính hiệu quả nào đang được khuyến nghị và áp dụng phổ biến? Cùng tìm hiểu để giúp người bệnh thở dễ dàng hơn và nâng cao chất lượng cuộc sống mỗi ngày.

1. Bệnh COPD là gì?

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, viết tắt là COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease), là một dạng bệnh hô hấp mạn tính phổ biến, ảnh hưởng trực tiếp đến phổi. Bệnh đặc trưng bởi tình trạng luồng khí lưu thông trong phổi bị cản trở do đường thở bị viêm, thu hẹp và tăng tiết nhầy. Người bệnh thường gặp phải các biểu hiện như khó thở, mệt mỏi, ho kéo dài và tăng nguy cơ suy hô hấp. Nếu không kiểm soát tốt, COPD có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như ung thư phổi, bệnh tim mạch, hoặc nhiễm trùng đường hô hấp.

Theo dữ liệu từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm, bệnh COPD cướp đi sinh mạng của hơn 3,2 triệu người trên toàn cầu – chiếm khoảng 5% tổng số ca tử vong và là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ 3 thế giới, chỉ sau đột quỵ và nhồi máu cơ tim. Ngoài ra, WHO cũng xếp COPD vào nhóm 5 bệnh lý gây gánh nặng y tế lớn nhất toàn cầu.

Tại Việt Nam, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính đang là mối lo ngại đáng kể với tỷ lệ mắc bệnh ở người trên 40 tuổi khoảng 4,2%. Đáng chú ý, trong số này, có đến 37,5% trường hợp có biểu hiện nặng ngay từ khi được phát hiện. Theo số liệu từ Hội Hô hấp Việt Nam, mỗi năm COPD gây ra hơn 25.000 ca tử vong – một con số vượt cả tử vong do tai nạn giao thông.

Đặc biệt, theo Hội Hô hấp khu vực châu Á – Thái Bình Dương, Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ người trên 35 tuổi mắc COPD ở mức cao nhất khu vực, không phân biệt giới tính. Nguyên nhân chủ yếu là do tình trạng ô nhiễm không khí ngày càng nghiêm trọng, tỷ lệ hút thuốc lá và thuốc lá điện tử vẫn ở mức cao, đặc biệt ở nam giới. Ngoài ra, các yếu tố khác như tiền sử mắc bệnh lao, hen phế quản kéo dài, thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc hoặc sống trong môi trường nhiều khói bụi, khí thải từ chất đốt sinh khối (củi, rơm rạ, than tổ ong…) cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Các nghiên cứu tại Mỹ cũng đã ghi nhận: những người sử dụng thuốc lá điện tử có thể bị tổn thương phổi dạng thâm nhiễm hai bên – một dấu hiệu cảnh báo sớm của tổn thương hô hấp mạn tính, trong đó có COPD.

2. 6 cách chữa bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)

Tại Việt Nam, có nhiều nguyên nhân làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh COPD, trong đó nổi bật là khói thuốc, môi trường ô nhiễm, tiền sử lao phổi, các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp từ nhỏ và điều kiện sống thiếu thốn. Do vậy, kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ này chính là chiến lược then chốt trong điều trị và phòng ngừa bệnh lý mạn tính này.

2.1. Hạn chế tiếp xúc với một số yếu tố nguy cơ gây ra bệnh 

Việc loại bỏ hoặc giảm thiểu tối đa tiếp xúc với các tác nhân gây hại là bước quan trọng trong kiểm soát và điều trị COPD. Người bệnh cần:

– Loại bỏ thói quen hút thuốc lá, thuốc lào, không sử dụng thuốc lá điện tử.

– Tránh xa khói bụi, khí độc hại, củi, than và các nguồn ô nhiễm khác trong môi trường sống.

– Đặc biệt lưu ý bảo vệ đường thở khi thời tiết thay đổi, tránh để cơ thể tiếp xúc với khí lạnh, sương mù, vì đây là yếu tố dễ kích hoạt đợt cấp COPD.

2.2. Cai thuốc lá là cách chữa bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính điển hình 

Thuốc lá là thủ phạm chính dẫn đến bệnh COPD ở khoảng 80 – 90% bệnh nhân. Việc chấm dứt hút thuốc càng sớm càng tốt sẽ giúp làm chậm diễn tiến bệnh, kéo dài tuổi thọ và giảm nguy cơ tử vong do các biến chứng như bệnh tim mạch hoặc ung thư phổi.

Trong nhiều trường hợp, người bệnh sẽ cần đến sự hỗ trợ y tế để thực hiện cai nghiện thuốc lá hiệu quả. Các biện pháp có thể áp dụng bao gồm: sử dụng miếng dán nicotin, kẹo nhai, thuốc hít hoặc xịt hỗ trợ,…

2.3. Tiêm phòng – cách chữa bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Để giảm nguy cơ đợt cấp COPD và ngăn ngừa các bệnh lý đường hô hấp nặng, người bệnh cần được tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin:

– Phòng phế cầu khuẩn, phòng viêm phổi, viêm tai giữa, viêm màng não, nhiễm trùng máu do phế cầu.

– Vắc xin cúm mùa.

– Vắc xin phòng viêm phổi.

Ngoài ra, người bệnh nên tiêm vắc xin COVID-19 đúng thời điểm (khi bệnh đã ổn định, không trong đợt cấp và không dùng corticosteroid toàn thân trong 14 ngày trở lại).

2.4. Phục hồi chức năng hô hấp

Mặc dù không thể chữa khỏi COPD hoàn toàn, nhưng nhờ các chương trình phục hồi chức năng phổi, người bệnh vẫn có thể cải thiện chất lượng cuộc sống đáng kể. Các chương trình này giúp:

– Tăng khả năng vận động, kiểm soát tốt nhịp thở.

– Giảm cảm giác khó thở và mệt mỏi khi sinh hoạt.

– Tăng mức độ tự chủ trong cuộc sống hàng ngày.

– Các bài tập sẽ được thiết kế riêng tùy theo mức độ bệnh, và thường có nhân viên y tế theo dõi, hỗ trợ trực tiếp.

2.5. Dinh dưỡng hợp lý

Ở giai đoạn bệnh nặng, nhiều bệnh nhân COPD gặp khó khăn khi ăn uống, dễ dẫn đến suy dinh dưỡng hoặc mất cân đối khối cơ – mỡ. Vì vậy, xây dựng chế độ ăn giàu năng lượng, dễ tiêu hóa là vô cùng cần thiết.

– Thực phẩm nên ưu tiên: Thịt đỏ, thịt trắng, trứng, sữa chua, rau xanh, trái cây giàu vitamin và khoáng chất.

– Thực phẩm nên tránh: Đồ ăn cay nóng, hải sản dễ gây dị ứng (tôm, cua, cá tanh), rau lạnh, món nhiều dầu mỡ, thực phẩm chế biến sẵn, rượu bia,…

– Hạn chế muối để giảm gánh nặng lên tim mạch và phổi.

2.6. Một số phương pháp hỗ trợ khác

Để nâng cao hiệu quả điều trị và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm, người mắc COPD nên thực hiện thêm các biện pháp sau:

– Tập luyện tại nhà đều đặn: Ưu tiên các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe, thở bụng hoặc tập thở sâu – thở ra từ từ để tăng dung tích phổi.

– Theo dõi sức khỏe mỗi ngày: Ghi nhận các biểu hiện như ho, đờm, khó thở, mệt mỏi bất thường để phát hiện sớm đợt cấp.

– Tuân thủ điều trị mà bác sĩ đã đưa ra: Luôn uống thuốc đúng liều, đúng giờ theo hướng dẫn bác sĩ. Trường hợp có nhiều loại thuốc, nên có bảng theo dõi hoặc nhờ người thân hỗ trợ quản lý thuốc.

– Giữ vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên, súc họng bằng nước muối, tránh đưa tay lên vùng mắt – mũi – miệng.

Kiểm soát bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là cả một quá trình kiên trì, đòi hỏi người bệnh phải tuân thủ phác đồ điều trị, thay đổi lối sống và theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe. Với 6 cách chữa bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính hiệu quả đã nêu, người bệnh hoàn toàn có thể cải thiện chức năng hô hấp, giảm tần suất đợt cấp và duy trì cuộc sống ổn định. Nếu bạn hoặc người thân đang đối mặt với COPD, hãy chủ động thăm khám định kỳ và nhận hỗ trợ y tế sớm để kiểm soát bệnh hiệu quả nhất.