Ho ra đờm trắng là bệnh gì? Nguyên nhân và cách điều trị 

Ho ra đờm trắng là triệu chứng khá phổ biến, thường gặp ở nhiều người khi hệ hô hấp bị kích ứng hoặc viêm nhiễm. Tuy nhiên, không ít trường hợp, tình trạng này lại là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý nghiêm trọng hơn liên quan đến phổi, tim hoặc dạ dày. Việc hiểu rõ nguyên nhân gây ho ra đờm trắng, nhận biết sớm các triệu chứng đi kèm và thăm khám kịp thời sẽ giúp phòng ngừa biến chứng, bảo vệ sức khỏe đường hô hấp hiệu quả.

1. Nguyên nhân phổ biến gây ho ra đờm trắng

Ho ra đờm trắng có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó phần lớn là do các bệnh lý hô hấp thông thường.

1.1. Nhiễm trùng đường hô hấp trên

Những bệnh như cảm lạnh, cúm, viêm họng, viêm mũi dị ứng hay viêm xoang thường do virus hoặc vi khuẩn gây ra. Khi niêm mạc đường hô hấp bị viêm, cơ thể sẽ tăng tiết dịch nhầy để đào thải tác nhân gây bệnh. Dịch này thường trong hoặc trắng, khiến người bệnh có cảm giác vướng họng, ho kèm đờm trắng đặc hoặc loãng.

Nếu không điều trị dứt điểm, nhiễm trùng đường hô hấp trên có thể lan xuống phế quản, gây ho kéo dài, khàn tiếng, thậm chí biến chứng viêm phổi.

1.2. Viêm phế quản gây ho ra đờm trắng

Viêm phế quản là tình trạng lớp niêm mạc của ống phế quản bị tổn thương, dẫn đến tăng tiết chất nhầy. Người bệnh thường ho nhiều, đặc biệt là vào sáng sớm, kèm đờm trắng hoặc hơi đục.

Cảm giác nặng ngực, thở khò khè, mệt mỏi thường đi kèm. Trong giai đoạn cấp, nếu không được điều trị đúng cách, bệnh dễ chuyển thành mạn tính, làm giảm chức năng hô hấp và gây tái phát liên tục khi thời tiết thay đổi.

1.3. Hội chứng trào ngược dạ dày – thực quản (GERD)

Trào ngược dạ dày là nguyên nhân ít người nghĩ đến khi bị ho ra đờm trắng. Tuy nhiên, khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản và cổ họng, chúng gây kích ứng niêm mạc, dẫn đến ho khan hoặc ho có đờm trắng, đặc biệt là vào ban đêm hoặc sau khi ăn no.

Nếu tình trạng này kéo dài, người bệnh còn có thể cảm thấy nóng rát ngực, ợ hơi, ợ chua, khàn tiếng và hôi miệng. Điều trị GERD không chỉ giúp giảm ho mà còn cải thiện chất lượng giấc ngủ và sức khỏe tiêu hóa.

2. Nguyên nhân gây ho đờm trắng nghiêm trọng hơn cần lưu ý

Khi ho ra đờm trắng xuất hiện thường xuyên, kèm các triệu chứng bất thường khác, người bệnh không nên chủ quan. Đây có thể là dấu hiệu của những bệnh lý hô hấp hoặc tim mạch nguy hiểm.

2.1. Ho ra đờm trắng do hen suyễn

Hen suyễn là bệnh lý mạn tính khiến đường thở bị viêm và co hẹp, gây khó thở và tăng tiết dịch nhầy. Người bệnh thường có cơn ho ra đờm trắng loãng, nhất là vào ban đêm hoặc sáng sớm.

Cơn hen thường khởi phát khi tiếp xúc với dị nguyên như bụi, phấn hoa, lông động vật hoặc khi thời tiết thay đổi. Nếu không kiểm soát tốt, hen có thể gây biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng khi người bệnh lên cơn khó thở cấp.

2.2. Ho đờm trắng do bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)

COPD thường gặp ở người hút thuốc lá lâu năm hoặc tiếp xúc thường xuyên với khói, bụi, hóa chất. Bệnh khiến luồng khí trong phổi bị cản trở, dẫn đến ho kéo dài, khạc đờm trắng, đôi khi chuyển vàng hoặc xanh khi có nhiễm khuẩn kèm theo.

Người mắc COPD thường cảm thấy hụt hơi, thở khò khè, mệt mỏi và dễ bị viêm phổi tái phát. Bệnh không thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng có thể kiểm soát nếu người bệnh tuân thủ điều trị, bỏ thuốc lá và luyện tập hô hấp thường xuyên.

2.3. Suy tim

Suy tim là nguyên nhân ít gặp hơn nhưng cần đặc biệt cảnh giác. Khi tim hoạt động yếu, máu lưu thông kém khiến dịch dễ ứ đọng trong phổi. Tình trạng này gây ho có đờm trắng, đôi khi kèm bọt hồng, khó thở về đêm hoặc sau khi gắng sức.

Bệnh nhân suy tim thường có thêm các dấu hiệu như phù chân, mệt mỏi kéo dài, chóng mặt. Việc thăm khám sớm giúp xác định nguyên nhân chính xác và điều trị kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm.

3. Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Không phải mọi trường hợp ho ra đờm trắng đều nguy hiểm, nhưng nếu tình trạng này kéo dài hoặc kèm triệu chứng bất thường, người bệnh nên đến cơ sở y tế để kiểm tra.

Bạn nên đi khám bác sĩ ngay nếu xuất hiện các biểu hiện sau:

– Ho ra đờm trắng kéo dài trên 2 tuần.

– Khó thở, hụt hơi, đặc biệt vào lúc đang nghỉ ngơi.

– Đau tức ngực, cảm giác nặng ngực hoặc tim đập nhanh.

– Sốt cao liên tục không hạ, đau đầu dữ dội.

– Mệt mỏi, sưng phù chân hoặc giảm cân bất thường.

Bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng, kết hợp các xét nghiệm như X-quang phổi, chụp CT, xét nghiệm đờm hoặc nội soi để xác định nguyên nhân chính xác. Việc phát hiện sớm bệnh giúp điều trị hiệu quả hơn và tránh biến chứng.

4. Cách chăm sóc và phòng ngừa ho ra đờm trắng tại nhà

Sau khi xác định nguyên nhân, người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp hỗ trợ để giảm triệu chứng và tăng khả năng phục hồi.

4.1. Giữ ấm cơ thể thật kỹ và vệ sinh đường hô hấp

Thời tiết lạnh, ẩm là điều kiện thuận lợi cho virus và vi khuẩn phát triển. Giữ ấm cổ, ngực và bàn chân, đặc biệt là khi ra ngoài trời lạnh, giúp giảm nguy cơ ho ra đờm trắng.

Ngoài ra, cần vệ sinh mũi họng bằng nước muối sinh lý mỗi ngày, tránh khói thuốc, bụi bẩn hoặc các chất kích ứng như nước hoa, hóa chất.

4.2. Uống nhiều nước kết hợp bổ sung dinh dưỡng lành mạnh

Nước giúp làm loãng dịch nhầy, giảm cảm giác vướng họng, đồng thời hỗ trợ đào thải độc tố qua đường hô hấp. Người bệnh nên ăn thực phẩm giàu vitamin C (cam, chanh, kiwi, rau xanh) để tăng sức đề kháng. Hạn chế đồ cay nóng, rượu bia, cà phê vì có thể kích thích cổ họng và làm trào ngược dạ dày nặng hơn.

4.3. Nghỉ ngơi và tránh căng thẳng

Căng thẳng và thiếu ngủ thường xuyên có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị nhiễm bệnh. Duy trì giấc ngủ đủ 7 – 8 tiếng mỗi ngày và giữ tâm trạng thoải mái giúp hệ hô hấp hoạt động hiệu quả hơn.

5. Điều trị ho ra đờm trắng hiệu quả tại cơ sở y tế

Tùy theo nguyên nhân gây ho đờm, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp:

– Nếu do nhiễm trùng: Sử dụng thuốc kháng sinh, thuốc giảm ho, long đờm và thuốc chống viêm.

– Nếu do hen suyễn hoặc COPD: Bác sĩ có thể kê thuốc giãn phế quản, thuốc corticosteroid dạng hít và hướng dẫn tập thở phục hồi chức năng phổi.

– Nếu do trào ngược dạ dày: Dùng thuốc ức chế axit, thay đổi thói quen ăn uống và sinh hoạt.

– Nếu do suy tim: Cần điều trị toàn diện, bao gồm thuốc lợi tiểu, thuốc giãn mạch và kiểm soát huyết áp.

Điều quan trọng là người bệnh không nên tự ý mua thuốc điều trị khi chưa được chẩn đoán, bởi có thể che lấp triệu chứng, khiến bệnh tiến triển nặng hơn.

Ho ra đờm trắng là dấu hiệu phản ánh tình trạng kích ứng hoặc viêm nhiễm ở đường hô hấp, nhưng đôi khi cũng là biểu hiện cảnh báo bệnh lý nghiêm trọng hơn như hen suyễn, COPD hoặc suy tim. Việc theo dõi diễn tiến triệu chứng, duy trì lối sống lành mạnh và thăm khám định kỳ là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe phổi. Nếu ho ra đờm trắng kéo dài hoặc tái phát thường xuyên, hãy chủ động đến cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ chuyên về hô hấp thăm khám và tư vấn điều trị phù hợp.