Lồng ruột là một tình trạng y tế nghiêm trọng, thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là ở trẻ dưới 3 tuổi. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra đau bụng cấp tính ở trẻ em và cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời để tránh những biến chứng nguy hiểm. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về lồng ruột ở trẻ em, bao gồm triệu chứng, nguyên nhân, các phương pháp chẩn đoán và điều trị, giúp cha mẹ có thêm kiến thức để bảo vệ sức khỏe của con mình.
Menu xem nhanh:
1. Lồng ruột ở trẻ em và những triệu chứng
1.1. Đau bụng đột ngột, dữ dội là 1 biểu hiện tiêu biểu của lồng ruột ở trẻ em
Triệu chứng điển hình nhất của lồng ruột ở trẻ em là đau bụng đột ngột và dữ dội. Trẻ thường trở nên quấy khóc, co chân lên bụng và có thể lăn lộn do đau. Các cơn đau thường đến thành từng đợt, mỗi đợt kéo dài khoảng 15-20 phút và có thể tái diễn nhiều lần trong ngày. Giữa các cơn đau, trẻ có thể trở lại bình thường và chơi đùa như không có chuyện gì xảy ra.
1.2. Lồng ruột ở trẻ em có thể biểu hiện bằng việc nôn trớ
Nôn mửa cũng là một triệu chứng phổ biến của lồng ruột. Ban đầu, trẻ có thể nôn ra thức ăn, nhưng sau đó, khi tình trạng tiến triển, trẻ có thể nôn ra dịch màu xanh lục hoặc vàng do sự tắc nghẽn trong ruột.
Nôn mửa thường kèm theo cơn đau bụng, làm cho trẻ càng thêm mệt mỏi và khó chịu.
1.3. Phân có máu
Một triệu chứng đặc trưng khác của lồng ruột là phân có máu, thường được mô tả là phân giống như mứt dâu do có lẫn máu và chất nhầy. Khi thấy trẻ có biểu hiện này, cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức vì đây là dấu hiệu của tình trạng nguy hiểm, cần được can thiệp y tế khẩn cấp.
1.4. Khó chịu, quấy khóc, mệt mỏi
Trẻ bị lồng ruột thường trở nên khó chịu, quấy khóc và mệt mỏi do đau bụng và nôn mửa liên tục. Trẻ có thể khó ngủ, kém ăn và trở nên cáu kỉnh. Các dấu hiệu này không đặc hiệu và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác, do đó cha mẹ cần quan sát kỹ các triệu chứng đi kèm để có thể nhận biết sớm tình trạng lồng ruột.
2. Nguyên nhân
2.1. Tự khởi phát
Trong nhiều trường hợp, lồng ruột ở trẻ em xảy ra một cách tự phát mà không có nguyên nhân rõ ràng. Các chuyên gia cho rằng, sự co bóp bất thường của ruột có thể là một yếu tố góp phần gây ra lồng ruột, nhưng cơ chế chính xác vẫn chưa được hiểu rõ. Một số trẻ có thể có yếu tố di truyền khiến ruột dễ bị lồng hơn.
2.2. Nhiễm trùng
Nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng đường tiêu hóa, có thể làm tăng nguy cơ lồng ruột. Virus, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng gây viêm ruột có thể làm cho ruột co bóp mạnh hơn bình thường, dẫn đến lồng ruột. Các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên, như cảm lạnh hoặc viêm họng, cũng có thể liên quan đến việc gia tăng nguy cơ lồng ruột.
2.3. Các bất thường cấu trúc
Các bất thường cấu trúc của ruột, như khối u, polyp hoặc các túi thừa, có thể làm tăng nguy cơ lồng ruột. Những bất thường này có thể gây cản trở sự di chuyển bình thường của ruột, dẫn đến tình trạng ruột chui vào trong chính nó. Các trường hợp này thường cần phải được can thiệp phẫu thuật để điều trị dứt điểm.
Các bất thường cấu trúc của ruột, như khối u, polyp hoặc các túi thừa, có thể làm tăng nguy cơ lồng ruột.
2.4. Các yếu tố khác
Bên cạnh các nguyên nhân đã đề cập, vẫn còn một số yếu tố khác có thể góp phần dẫn đến tình trạng lồng ruột ở trẻ em, bao gồm sự thay đổi đột ngột trong chế độ ăn uống, stress, hoặc thậm chí là sau một đợt tiêm chủng. Tuy nhiên, những yếu tố này thường chỉ đóng vai trò phụ trợ và không phải là nguyên nhân chính gây ra lồng ruột.
3. Chẩn đoán lồng ruột ở trẻ em như thế nào
Chẩn đoán lồng ruột bắt đầu với việc khám lâm sàng, trong đó bác sĩ sẽ kiểm tra các triệu chứng của trẻ và tiến hành khám bụng. Bác sĩ có thể sờ thấy một khối u mềm ở vùng bụng, thường là dấu hiệu của ruột bị lồng. Các triệu chứng điển hình như đau bụng, nôn mửa và phân có máu cũng giúp hỗ trợ chẩn đoán.
Siêu âm bụng là phương pháp chẩn đoán hình ảnh chính xác và không xâm lấn để xác định lồng ruột. Hình ảnh siêu âm có thể cho thấy rõ ràng sự lồng vào nhau của các đoạn ruột, giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác. Siêu âm bụng cũng giúp loại trừ các nguyên nhân khác gây ra triệu chứng tương tự.
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu chụp X-quang bụng để hỗ trợ chẩn đoán. Hình ảnh X-quang có thể cho thấy các dấu hiệu của tắc ruột, như sự giãn nở của các đoạn ruột trên và dưới chỗ lồng. Tuy nhiên, X-quang không phải là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất và thường được sử dụng kết hợp với siêu âm.
Trong các trường hợp khó chẩn đoán hoặc khi cần đánh giá chi tiết hơn, chụp cắt lớp vi tính (CT scan) có thể được sử dụng. CT scan cung cấp hình ảnh chi tiết của các cấu trúc bên trong bụng, giúp xác định chính xác vị trí và mức độ lồng ruột. Phương pháp này thường được sử dụng khi các phương pháp chẩn đoán khác không đủ thông tin.
4. Điều trị lồng ruột ở trẻ em
4.1. Nắn lồng bằng khí
Một trong những phương pháp điều trị hiệu quả và ít xâm lấn nhất cho lồng ruột là nắn lồng bằng khí. Phương pháp này được thực hiện bằng cách bơm khí vào ruột qua đường hậu môn dưới sự hướng dẫn của siêu âm hoặc X-quang. Áp lực khí sẽ giúp đẩy các đoạn ruột trở về vị trí bình thường. Phương pháp này có tỷ lệ thành công cao và ít gây đau cho trẻ.
4.2. Nắn lồng bằng dung dịch
Nắn lồng bằng dung dịch là một phương pháp khác được sử dụng để điều trị lồng ruột, đặc biệt khi phương pháp nắn lồng bằng khí không hiệu quả. Dung dịch nước muối hoặc chất cản quang được bơm vào ruột qua đường hậu môn để tạo áp lực và đẩy các đoạn ruột trở về vị trí bình thường. Phương pháp này cũng được thực hiện dưới sự hướng dẫn của siêu âm hoặc X-quang.
4.3. Phẫu thuật
Trong trường hợp nắn lồng bằng khí hoặc dung dịch không thành công, hoặc khi trẻ có biến chứng như thủng ruột hoặc hoại tử ruột, phẫu thuật sẽ là lựa chọn cuối cùng. Phẫu thuật lồng ruột bao gồm việc mổ bụng để xác định và giải quyết tình trạng lồng ruột. Phẫu thuật cũng được sử dụng để loại bỏ các bất thường cấu trúc gây ra lồng ruột, như khối u hoặc polyp.
Phẫu thuật có thể được chỉ định nếu hai cách trên thất bại ( Ảnh minh họa).
4.4. Chăm sóc sau điều trị
Sau khi điều trị, trẻ cần được theo dõi sát sao để đảm bảo tình trạng lồng ruột không tái phát và không có biến chứng. Cha mẹ cần chú ý đến các dấu hiệu bất thường như đau bụng, nôn mửa, hoặc phân có máu và đưa trẻ đến bác sĩ ngay nếu các triệu chứng này tái diễn. Việc duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và tránh các yếu tố có thể gây stress cho trẻ cũng rất quan trọng.
Lồng ruột ở trẻ em là một tình trạng y tế nghiêm trọng cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời để tránh những biến chứng nguy hiểm. Nhận biết sớm các triệu chứng và hiểu rõ các phương pháp chẩn đoán và điều trị sẽ giúp cha mẹ có thể bảo vệ sức khỏe của con mình. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc hoặc quan ngại nào về tình trạng sức khỏe của con mình, hãy liên hệ với bác sĩ để nhận được sự tư vấn và hỗ trợ.
