Cảnh báo những dấu hiệu ung thư bạn nên biết
Chào bạn,
Cảm ơn bạn đã chia sẻ những lo lắng rất thật – và cũng rất phổ biến. Đúng như bạn nghi ngờ, một số triệu chứng tưởng chừng “vô hại” lại có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của ung thư, đặc biệt khi chúng kéo dài, không giải thích được và không cải thiện dù nghỉ ngơi. Tuy nhiên, điều quan trọng là không phải cứ có triệu chứng này thì chắc chắn bị ung thư, mà cần đánh giá toàn diện để loại trừ hoặc phát hiện sớm nếu có.
Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn về các dấu hiệu đáng lưu ý, cách nhận biết theo giới tính và giai đoạn bệnh, cũng như hướng xử trí phù hợp.
Những triệu chứng cảnh báo ung thư phổ biến
Ung thư không có một “khuôn mẫu” chung, nhưng có 7 dấu hiệu lâm sàng thường gặp mà Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các hướng dẫn lâm sàng quốc tế khuyến cáo mọi người nên chú ý:
– Sụt cân không rõ nguyên nhân: Giảm trên 5% trọng lượng cơ thể trong vòng 6–12 tháng mà không do ăn kiêng, tập luyện hay bệnh lý cấp tính.
– Sốt kéo dài hoặc mệt mỏi dai dẳng: Đặc biệt khi không kèm cảm cúm, không đáp ứng với nghỉ ngơi – có thể gợi ý ung thư máu hoặc u lympho.
– Thay đổi thói quen đại – tiểu tiện: Như táo/bón xen kẽ, phân mỏng dẹt, tiểu buốt, tiểu ra máu, hoặc tiểu nhiều về đêm.
– Chảy máu hoặc tiết dịch bất thường: Ho ra máu (ung thư phổi), nôn máu (ung thư dạ dày), chảy máu âm đạo ngoài chu kỳ (ung thư cổ tử cung), hoặc dịch núm vú (ung thư vú).
– Sờ thấy khối u hoặc vùng da dày lên: Ở vú, tinh hoàn, cổ, hạch bạch huyết… dù không đau.
– Vết loét lâu lành: Trên da, niêm mạc miệng, lưỡi – đặc biệt ở người hút thuốc hoặc uống rượu nhiều.
– Khó nuốt hoặc ợ nóng kéo dài: Kéo dài trên 2–3 tuần, không đáp ứng với thuốc dạ dày thông thường.
Dấu hiệu ung thư ở giai đoạn đầu: Tinh tế nhưng dễ bỏ lỡ
Giai đoạn đầu, ung thư thường không gây đau và triệu chứng rất mơ hồ, dễ nhầm với stress, rối loạn tiêu hóa hay cảm cúm thông thường. Tuy nhiên, nếu bạn nhận thấy sự thay đổi dai dẳng trong cơ thể, hãy lưu ý:
– Da thay đổi bất thường: Nốt ruồi mọc mới, hoặc nốt cũ to lên, viền không đều, màu loang lổ – có thể là dấu hiệu ung thư da.
– Ho kéo dài > 3 tuần, khàn tiếng không rõ nguyên nhân – đặc biệt ở người hút thuốc.
– Rối loạn tiêu hóa mạn tính: Đầy bụng, ợ chua, cảm giác no sớm – có thể liên quan đến ung thư dạ dày hoặc buồng trứng.
– Khối u nhỏ, không đau: Xuất hiện ở vú, tinh hoàn, cổ… dù chỉ bằng hạt đậu.
Trong phòng khám, tôi từng gặp bệnh nhân nam 42 tuổi đến vì “khối nhỏ ở cổ”, nghĩ là viêm họng. Hóa ra đó là hạch di căn của ung thư tuyến giáp thể nang – may mắn phát hiện sớm nhờ siêu âm và sinh thiết kịp thời.
Dấu hiệu ung thư khác biệt giữa nam và nữ
Ở nam giới:
– Thay đổi ở tinh hoàn: Sưng, cứng, nặng nề – dù không đau – có thể là ung thư tinh hoàn (thường gặp ở nam 15–35 tuổi).
– Rối loạn tiểu tiện: Tiểu khó, dòng tiểu yếu, tiểu ra máu – cảnh báo ung thư tuyến tiền liệt (ở nam >50 tuổi).
– Vết loét miệng không lành: Đặc biệt ở người hút thuốc, uống rượu – có thể là ung thư khoang miệng.
Ở nữ giới:
– Thay đổi ở vú: Da sần như vỏ cam, núm vú tụt vào, tiết dịch (kể cả trong suốt) – không phải lúc nào cũng có khối u rõ.
– Chảy máu âm đạo bất thường: Sau mãn kinh, giữa kỳ kinh, hoặc sau giao hợp – là “cờ đỏ” cho ung thư nội mạc tử cung hoặc cổ tử cung.
– Ngứa, đau, khối u ở âm hộ: Dù hiếm, nhưng ung thư âm hộ có thể biểu hiện như viêm nhiễm dai dẳng.
Dấu hiệu ung thư giai đoạn muộn: Khi cơ thể “kêu cứu”
Khi ung thư tiến triển, các triệu chứng trở nên nặng nề và toàn thân:
– Sụt cân nhanh, suy kiệt, mất cơ: Dù ăn uống đầy đủ – do hội chứng “cachexia” (tiêu hao do ung thư).
– Đau khu trú dữ dội: Đau bụng (ung thư gan, tụy), đau lưng (di căn cột sống), đau đầu (di căn não).
– Rối loạn thần kinh: Lú lẫn, mê sảng, co giật – có thể do di căn não hoặc rối loạn điện giải.
– Xuất huyết không kiểm soát: Như ho ra máu ồ ạt, nôn máu, hoặc chảy máu âm đạo nặng.
Ở giai đoạn này, mục tiêu điều trị thường chuyển sang giảm nhẹ triệu chứng và nâng cao chất lượng sống, chứ không còn là chữa khỏi.
Trả lời một số thắc mắc thường gặp
“Lâu không ốm có phải dấu hiệu ung thư?”
Không hẳn. Một số nghiên cứu gợi ý rằng hệ miễn dịch “quá im lặng” có thể phản ứng kém với tế bào bất thường, nhưng không có bằng chứng đủ mạnh để coi đây là dấu hiệu chẩn đoán. Nhiều người khỏe mạnh cũng ít khi ốm.
“Rụng tóc có phải dấu hiệu ung thư?”
Không. Rụng tóc là tác dụng phụ của hóa trị/xạ trị, chứ không phải triệu chứng của bản thân bệnh ung thư. Nguyên nhân rụng tóc thường gặp hơn là rối loạn nội tiết, thiếu sắt, stress hoặc bệnh tuyến giáp.
“Khối u ở cổ có phải ung thư bướu?”
Khối u cổ có thể là bướu giáp lành tính, hạch viêm, hoặc ung thư tuyến giáp. Dấu hiệu nghi ngờ ác tính bao gồm: khối không đau, cứng, di chuyển theo nhịp nuốt, kèm khàn tiếng, khó nuốt. Siêu âm cổ và xét nghiệm TSH, calcitonin sẽ giúp đánh giá chính xác.
Ung thư không phải bản án tử, đặc biệt nếu được phát hiện sớm. Đừng đợi đến khi “đau quá mới đi khám”. Hãy lắng nghe cơ thể – nếu có bất kỳ thay đổi nào kéo dài trên 2–3 tuần mà không rõ nguyên nhân, bạn nên đi khám chuyên khoa để được sàng lọc phù hợp.
Trong hơn 15 năm hành nghề, tôi luôn nhấn mạnh với bệnh nhân: “Phát hiện sớm không chỉ cứu mạng – mà còn giúp bạn giữ được chất lượng cuộc sống.”
Nếu bạn đang lo lắng về một triệu chứng cụ thể, đừng ngần ngại chia sẻ thêm – tôi sẵn sàng hỗ trợ bạn hiểu rõ hơn và định hướng bước tiếp theo.
