Thông niệu đạo là gì và khi nào cần thực hiện?
Chào bạn,
Thông niệu đạo là một thủ thuật y khoa trong đó bác sĩ đưa một ống mềm (gọi là sonde tiểu) qua lỗ niệu đạo để dẫn lưu nước tiểu từ bàng quang ra ngoài. Thủ thuật này thường được chỉ định khi bạn không thể tiểu được dù bàng quang đầy, hoặc khi cần theo dõi chính xác lượng nước tiểu trong một số tình huống lâm sàng đặc biệt. Nguyên nhân phổ biến nhất khiến việc tiểu tiện bị tắc nghẽn là do phì đại tuyến tiền liệt ở nam giới, hẹp niệu đạo, hoặc tổn thương thần kinh ảnh hưởng đến chức năng bàng quang.
Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu khi nào cần thông niệu đạo, những rủi ro có thể gặp và cách chăm sóc sau thủ thuật.
Nguyên nhân thường gặp khiến phải thông niệu đạo
– Bí tiểu cấp tính: Bạn cảm thấy căng tức bụng dưới nhưng không thể tiểu được — đây là cấp cứu tiết niệu cần can thiệp ngay.
– Phì đại lành tính tuyến tiền liệt (BPH): Thường gặp ở nam giới trung niên trở lên, gây chèn ép niệu đạo và cản trở dòng tiểu.
– Hẹp niệu đạo: Do sẹo sau chấn thương, viêm nhiễm hoặc can thiệp y khoa trước đó.
– Rối loạn thần kinh bàng quang: Như sau đột quỵ, chấn thương tủy sống hoặc bệnh đa xơ cứng, khiến não không điều khiển được việc tiểu tiện.
– Theo dõi trong phẫu thuật hoặc hồi sức: Để đo chính xác lượng nước tiểu, đánh giá chức năng thận trong các ca nặng.
Dấu hiệu cảnh báo bạn cần đi khám ngay
– Không tiểu được trong hơn 6–8 giờ kèm cảm giác căng tức bụng dưới.
– Đau buốt dữ dội khi cố tiểu, có thể kèm theo sốt (dấu hiệu nhiễm trùng).
– Nước tiểu ra rất ít, nhỏ giọt hoặc ngắt quãng.
– Tiền sử chấn thương vùng chậu hoặc phẫu thuật tiết niệu gần đây.
– Có triệu chứng thần kinh như tê bì, yếu chi dưới kèm rối loạn tiểu tiện.
Tôi từng gặp nhiều bệnh nhân nam trên 60 tuổi chủ quan với tình trạng “tiểu yếu”, đến khi bí tiểu hoàn toàn mới nhập viện — lúc đó việc thông tiểu không chỉ cần thiết mà còn cấp bách để tránh tổn thương bàng quang hay thận.
Thủ thuật thông niệu đạo có đau không và rủi ro ra sao?
Thủ thuật này thường gây khó chịu hơn là đau, đặc biệt ở nam giới do niệu đạo dài và cong. Tuy nhiên, bác sĩ luôn bôi thuốc tê tại chỗ (gel lidocaine) để giảm cảm giác. Với trường hợp hẹp niệu đạo nặng, có thể cần gây mê nhẹ.
Các rủi ro tuy hiếm nhưng cần biết:
– Nhiễm trùng đường tiểu (UTI), đặc biệt nếu đặt sonde lâu ngày.
– Chấn thương niệu đạo: chảy máu nhẹ, phù nề hoặc tạo sẹo hẹp về sau.
– Co thắt bàng quang tạm thời do kích thích cơ học.
Nếu chỉ thông tiểu một lần (thông tiểu ngắt quãng), nguy cơ biến chứng rất thấp. Nhưng nếu phải đặt sonde tiểu dài ngày, bạn cần theo dõi sát và vệ sinh đúng cách.
Chăm sóc sau thông niệu đạo và phòng ngừa tái phát
– Uống đủ nước (1.5–2 lít/ngày) để làm loãng nước tiểu, giảm nguy cơ nhiễm trùng.
– Không nhịn tiểu: Đi tiểu ngay khi có nhu cầu, tránh ứ đọng nước tiểu.
– Vệ sinh vùng kín sạch sẽ, lau từ trước ra sau (đặc biệt ở nữ giới).
– Nam giới trung niên nên khám tầm soát tuyến tiền liệt định kỳ — siêu âm và xét nghiệm PSA giúp phát hiện sớm phì đại hoặc ung thư.
– Nếu bạn từng bị hẹp niệu đạo, hãy tái khám theo lịch để theo dõi, tránh để tái hẹp nặng hơn.
Thông niệu đạo là một thủ thuật đơn giản nhưng đóng vai trò then chốt trong nhiều tình huống tiết niệu khẩn cấp hoặc mạn tính. Đừng vì e ngại mà trì hoãn khi có dấu hiệu bí tiểu — việc để bàng quang căng quá mức có thể gây tổn thương vĩnh viễn cho cơ bàng quang và thận. Nếu bạn đang lo lắng về thủ thuật này, hãy trao đổi trực tiếp với bác sĩ để được giải thích cụ thể và chuẩn bị tâm lý tốt nhất.
