Nhiễm khuẩn đường tiểu có nguy hiểm không?
Chào bạn,
Nhiễm khuẩn đường tiểu (hay còn gọi là viêm đường tiết niệu) là tình trạng nhiễm trùng xảy ra ở bất kỳ phần nào của hệ tiết niệu — bao gồm niệu đạo, bàng quang, niệu quản hoặc thận. Đây là bệnh lý khá phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ, và hoàn toàn có thể điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm. Tuy nhiên, nếu chủ quan, nhiễm khuẩn đường tiểu có thể tiến triển nặng, gây tổn thương thận hoặc nhiễm trùng huyết — những biến chứng đe dọa tính mạng.
Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo, cách xử trí và phòng ngừa để bạn hiểu đúng và chủ động chăm sóc sức khỏe của mình.
Nguyên nhân phổ biến gây nhiễm khuẩn đường tiểu
Nhiễm khuẩn đường tiểu chủ yếu do vi khuẩn xâm nhập vào niệu đạo và di chuyển ngược lên bàng quang hoặc thận. Một số yếu tố làm tăng nguy cơ bao gồm:
– Vệ sinh vùng kín không đúng cách, đặc biệt ở phụ nữ (lau từ sau ra trước khiến vi khuẩn từ hậu môn dễ xâm nhập niệu đạo).
– Quan hệ tình dục: hoạt động này có thể đẩy vi khuẩn vào niệu đạo.
– Táo bón kéo dài hoặc nhịn tiểu thường xuyên, làm ứ đọng nước tiểu — môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.
– Suy giảm miễn dịch, mang thai, hoặc sử dụng ống thông tiểu lâu ngày.
– Dị tật bẩm sinh hoặc sỏi tiết niệu, cản trở dòng chảy nước tiểu và tạo điều kiện cho nhiễm trùng.
Trong thực tế lâm sàng, tôi gặp rất nhiều trường hợp nghĩ rằng “tiểu buốt vài ngày rồi tự hết”, nhưng sau đó tái phát liên tục do chưa điều trị triệt để.
Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám ngay
Không phải ai cũng có triệu chứng điển hình. Tuy nhiên, những biểu hiện sau đây là “hồi chuông đỏ” bạn không nên bỏ qua:
– Tiểu buốt, tiểu rát, cảm giác nóng rát khi đi tiểu.
– Tiểu nhiều lần, lượng ít, thậm chí chỉ ra vài giọt nhưng vẫn buồn tiểu liên tục.
– Nước tiểu đục, có mùi hôi nồng, đôi khi lẫn máu.
– Đau tức vùng bụng dưới hoặc lưng dưới, đặc biệt nếu lan lên hông — có thể là dấu hiệu nhiễm trùng đã lan đến thận.
– Sốt, ớn lạnh, buồn nôn — đây là dấu hiệu nhiễm trùng nặng, cần can thiệp y tế khẩn cấp.
Ở người cao tuổi hoặc người mắc đái tháo đường, triệu chứng có thể mơ hồ như mệt mỏi, lú lẫn, hoặc chán ăn — dễ bị nhầm với các vấn đề khác.
Cách xử trí và phòng ngừa tái phát hiệu quả
Nếu nghi ngờ nhiễm khuẩn đường tiểu, bạn không nên tự ý dùng kháng sinh mà cần được chẩn đoán chính xác qua xét nghiệm nước tiểu. Tuy nhiên, trong thời gian chờ khám, bạn có thể:
– Uống nhiều nước (2–2.5 lít/ngày) để tăng đào thải vi khuẩn qua đường tiểu.
– Không nhịn tiểu, đi tiểu ngay khi có nhu cầu.
– Vệ sinh đúng cách: lau từ trước ra sau, tránh thụt rửa sâu âm đạo.
– Mặc đồ lót thoáng mát, chất liệu cotton, thay ngay sau khi vận động ra mồ hôi.
– Uống nước ép nam việt quất (cranberry) có thể hỗ trợ ngăn vi khuẩn bám vào thành bàng quang — tuy nhiên, đây không phải phương pháp điều trị, chỉ mang tính hỗ trợ dự phòng.
Sau điều trị, khoảng 20–30% trường hợp bị tái phát trong vòng 6 tháng. Vì vậy, việc tuân thủ hướng dẫn phòng ngừa và tái khám theo lịch là rất quan trọng.
Khi nào cần làm xét nghiệm hoặc siêu âm?
Tôi thường chỉ định xét nghiệm nước tiểu tổng quát và cấy nước tiểu khi:
– Triệu chứng kéo dài trên 2 ngày không cải thiện.
– Có dấu hiệu nhiễm trùng thận (sốt, đau lưng, buồn nôn).
– Phụ nữ mang thai, người già, hoặc người có bệnh nền (đái tháo đường, suy thận).
Siêu âm tiết niệu có thể được yêu cầu nếu nghi ngờ dị tật, sỏi hoặc tắc nghẽn đường tiểu — những yếu tố thúc đẩy tái phát.
Nhiễm khuẩn đường tiểu tuy thường lành tính nhưng không nên xem nhẹ. Nếu không điều trị đúng, nó có thể gây tổn thương thận vĩnh viễn hoặc nhiễm trùng lan rộng. Bạn hãy chủ động đi khám ngay khi có triệu chứng, thay vì chờ “tự khỏi”. Với phác đồ phù hợp, đa số trường hợp sẽ hồi phục hoàn toàn trong 3–7 ngày mà không để lại di chứng.
Hãy nhớ: phòng bệnh luôn dễ hơn chữa bệnh, đặc biệt với một hệ thống nhạy cảm như đường tiết niệu.
